Υπάρχουν κάποια βιβλία που στο άκουσμά του τίτλου τους και μόνο, το μυαλό μου γυρνάει πίσω στον χρόνο, στην εποχή της παιδικής αθωότητας. Τότε που άρχισα να γνωρίζω σιγά-σιγά τον μαγικό κόσμο της λογοτεχνίας. Τότε που αντάλλαζα βιβλία με τους φίλους μου ανυπομονώντας να ταξιδέψω σε καινούρια μέρη, σε νέες περιπέτειες και να γνωρίσω καινούριους ήρωες μυθιστορημάτων. Ήρωες που θα ζουν μέσα μου όσα χρόνια κι αν περάσουν γιατί θα αντιπροσωπεύουν πάντα ένα κομμάτι των παιδικών μου χρόνων. Τα καλοκαίρια στο χωριό, τις διακοπές των Χριστουγέννων και του Πάσχα, τα Σαββατοκύριακα που αντί να κάνω τα μαθήματά μου για τη Δευτέρα, διάβαζα κρυφά το μυθιστόρημα που είχα κάτω από το μαξιλάρι μου. Έχω επιλέξει λοιπόν για εσάς 1ο από τα πιο χαρακτηριστικά μυθιστορήματα παιδικής- εφηβικής λογοτεχνίας που νιώθω πως σημάδεψαν τα παιδικά μου χρόνια. Τι λέτε; Είναι κάποιο από αυτά στη δική σας λίστα;
Το καπλάνι της βιτρίνας
Το καπλάνι της βιτρίνας γράφτηκε το 1963 και είναι ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Άλκης Ζέη το οποίο έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές. Η συγγραφέας το έγραψε ενώ βρισκόταν εξόριστη ως πολιτικός πρόσφυγας στη Μόσχα. Έχει μεταφραστεί σε 23 γλώσσες και σε 37 διαφορετικές εκδόσεις.
Κεντρικές ηρωίδες είναι η Μυρτώ και η Μέλια που περνούν το καλοκαίρι τους στη Σάμο, το 1936 κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά. Στο ίδιο σπίτι μαζί τους υπάρχει ένα καπλάνι. Μια βαλσαμωμένη τίγρης που βρίσκεται μέσα στη βιτρίνα του σαλονιού τους και που θα αποτελέσει το αντικείμενο των μαγικών ιστοριών που τους διηγείται ο ξάδερφός τους, ο Νίκος, αλλά και συνωμοτικό μέσο επικοινωνίας μαζί του.
Πόσα παιδιά δεν ζωντάνεψαν το περιβόητο καπλάνι στην φαντασία τους! Πόσα παιδιά δεν ονειρεύτηκαν πως το έχουν στο σαλόνι τους; Το μυστήριο και η γοητεία που απέπνεε η τίγρης, παρέσυρε αμέτρητα παιδιά σε όλον τον κόσμο σε ένα ταξίδι μαγικό και αξέχαστο κάνοντας το βιβλίο της Άλκης Ζέη δικαιωματικά, ένα από τα πιο κλασσικά μυθιστορήματα της παιδικής λογοτεχνίας.
Ο θησαυρός της Βαγίας
Η γλυκιά Ζωρζ Σαρρή σε ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματά της, χαρίζει μια ανεπανάληπτη περιπέτεια στους μικρούς αναγνώστες. Η ιστορία εκτυλίσσεται στην Αίγινα αυτή τη φορά. Εκεί λοιπόν είναι κρυμμένος ένας θησαυρός που κάποτε είχε κρύψει ένας Γερμανός. Οι μικροί πρωταγωνιστές πρέπει να ενώσουν τα σκόρπια στοιχεία που έχουν και να καταφέρουν να τον βρουν. Το σασπένς χτυπάει κόκκινο σε ένα συναρπαστικό βιβλίο που δεν χάνει στιγμή το ενδιαφέρον του.
Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο της Ζωρζ Σαρρή το οποίο και εμπνεύστηκε από ένα παιχνίδι που έπαιζε με τα παιδιά της ένα καλοκαίρι στην Αίγινα. Τα μέρη που περιγράφει είναι απολύτως αληθινά και οι πρωταγωνιστές δεν είναι άλλοι φυσικά από τα παιδιά της συγγραφέως. Καλοκαίρι σ’ ένα ελληνικό νησί με ήλιο, θάλασσα, χαρά, ανεμελιά και σασπένς. Τι καλύτερο για τους μικρούς μας φίλους;
Οι θησαυροί του Σολομώντα
Άλλο ένα κυνήγι θησαυρού λοιπόν. Τι πιο ευχάριστο και δημιουργικό από μια περιπέτεια γεμάτη γρίφους και πανέμορφα, άγρια τοπία έτοιμα να ζωντανέψουν στην φαντασία των μικρών αναγνωστών! Οι θησαυροί του Βασιλιά Σολομώντα είναι μια από τις πιο φημισμένες περιπέτειες της αγγλικής λογοτεχνίας της Βικτωριανής εποχής. Πρόκειται για μια ιστορία ανακάλυψης μιας άγνωστης και μεγάλης φυλής ιθαγενών, που στο φανταστικό βασίλειο της Κουκουάνα, κάπου στα βάθη της Νοτίου Αφρικής, παραμένει φύλακας των μυθικών ορυχείων του Σολομώντα και των θησαυρών τους.
Ο Χένρυ Ράιντερ Χάγκαρντ είναι γνωστός για τα περιπετειώδη του μυθιστορήματα που εκτυλίσσονταν σε εξωτικές χώρες. Αυτό όμως είναι το πιο διάσημο βιβλίο του και παρόλο που έχουν περάσει πάνω από εκατό χρόνια από τότε που γράφτηκε, συνεχίζει να παραμένει μέχρι και σήμερα το ίδιο συναρπαστικό.
Ο Μαγικός Δράκος
H Λαν-Μέι, η Κινεζούλα με τα λοξά μαύρα μάτια, πήγε μια μέρα στο ποτάμι και βρήκε μέσα στο δίχτυ του πατέρα της έναν μικρό δράκο. Όλοι στην Κίνα πιστεύουν πως ο μαγικός δράκος φέρνει τύχη. Η ζωή της μικρούλας Λαν-Μέι αρχίζει να αλλάζει. Το όνειρό της να αποκτήσει μια αδελφούλα γίνεται πραγματικότητα. Να, λοιπόν, που μπορεί να παίζει με την Aλις, μια μικρούλα με ξανθά μαλλιά και γαλανά μάτια. Αλλά δεν είναι μόνο η ιστορία της Λαν-Μέι, που μας αφηγείται στο βιβλίο αυτό η μεγάλη Αμερικανίδα συγγραφέας Περλ Μπακ. Είναι και η ιστορία του μικρού Γιουλάν, που λάτρευε τα αεροπλάνα και κατόρθωσε να γίνει ένας τολμηρός πιλότος. Είναι ακόμη ο νεαρός Τζίγια, που οι περιπέτειές του στην αχανή Κίνα μας κόβουν την ανάσα.
Η Περλ Μπακ, βραβευμένη με το Νόμπελ λογοτεχνίας για τις αληθινές, γεμάτες αγάπη και τρυφερότητα περιγραφές των τοπίων, των χωρικών, των ηθών και εθίμων της χώρας της, παραμένει μέχρι και σήμερα μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Όλιβερ Τουίστ
Το έργο εκδόθηκε το 1838 και μάλιστα είναι το πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε στην αγγλική γλώσσα έχοντας ως πρωταγωνιστή ένα παιδί. Πρόκειται φυσικά για την πασίγνωστη ιστορία του μικρού ορφανού παιδιού που λάτρεψαν μικροί και μεγάλοι. Από το 1836 μέχρι σήμερα ο Όλιβερ Τουίστ συνεχίζει να γοητεύει το κοινό του, ενώ φυσικά δεν είναι λίγες οι φορές που τον έχουμε δει στο σινεμά, στην τηλεόραση και στο θέατρο. Το να διαβάζεις όμως το βιβλίο έχει σίγουρα άλλη χάρη. Άλλωστε ο Κάρολος Ντίκενς δεν θεωρείται τυχαία ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών. Η πένα του είναι αξιοζήλευτη και αναλλοίωτη στον χρόνο!
Ο ίδιος είχε δηλώσει για το βιβλίο του: “Με τις περιπέτειες και τη δυστυχισμένη ζωή του μικρού Όλιβερ, θέλησα ν’ αποδείξω ότι το πνεύμα του καλού καταφέρνει πάντα να υπερνικά κάθε αντίξοη περίσταση και τελικά να θριαμβεύει”.
Δον Κιχώτης
«Τρέλα μπορεί να είναι το να εγκαταλείπουμε τα όνειρά μας. Και η μεγαλύτερη τρέλα απ’ όλες, να βλέπεις τη ζωή όπως είναι και όχι όπως θα έπρεπε να είναι. Να αλλάξεις τον κόσμο φίλε μου Σάντσο, δεν είναι τρέλα, ούτε ουτοπία. Είναι δικαιοσύνη!»
Η πιο γνωστή φράση από το κλασσικό αριστούργημα του Μιγκέλ Θερβάντες, το οποίο αξίζει και πρέπει ίσως να υπάρχει σε κάθε βιβλιοθήκη. Κατάλληλο για όλες τις ηλικίες, μαγικό και εμβληματικό μυθιστόρημα της Ισπανίας, ο Δον Κιχώτης συνεχίζει να πρεσβεύει τα ιδανικά και τα όνειρα των αγνών ανθρώπων για έναν καλύτερο κόσμο. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Θερβάντες εμπνεύστηκε το αριστούργημά του όσο ήταν στη φυλακή για χρέη το 1597. Με λίγα λόγια αν ο συγγραφέας δεν είχε τόσα χρέη, η παγκόσμια λογοτεχνία θα κινδύνευε να χάσει ένα από τα μεγαλύτερα μυθιστορήματά της!
”Σίγουρα, κάποιος τυχαίος περαστικός, βλέποντας το δικό μου λουλούδι θα νόμιζε πως σας μοιάζει. Μα από μόνο του αυτό είναι πιο σημαντικό από όλα, γιατί εγώ το ποτίζω, το προφυλάσσω κάτω από ένα γυάλινο δοχείο. Γιατί είναι αυτό που εγώ προφύλαξα με το παραβάν. Γιατί αυτό είναι που του σκότωσα τις κάμπιες (εκτός από δυο ή τρεις που τις άφησα για να γίνουν πεταλούδες). Γιατί αυτό είναι εκείνο που το άκουσα να παραπονιέται ή να περηφανεύεται ή μάλιστα, μερικές φορές να σωπαίνει. Γιατί είναι το τριαντάφυλλό μου”
Πρόκειται μάλλον για το πιο επιτυχημένο παιδικό βιβλίο όλων των εποχών. Ο μικρός πρίγκιπας του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ έχει ξεφύγει από τα πλαίσια του βιβλίου και έχει μετατραπεί σε σύμβολο. Γεμάτος αλληγορίες και βαθιά νοήματα για τη ζωή, συγκινητικός, αληθινός, ανθρώπινος, μαγευτικός, ο μικρός πρίγκιπας κυκλοφορεί σε μπλουζάκια, σε ημερολόγια, σε αφίσες, στυλό και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει κανείς στον νου του. Παραμένει πάντα εμπορικός και συνεχίζει να ενθουσιάζει το κοινό του από το 1942 μέχρι και σήμερα.
Παραμύθι χωρίς όνομα
Τα γεγονότα της ιστορίας συμβαίνουν σε μια φανταστική χώρα, που ονομάζεται «Χώρα των Μοιρολάτρων» (ο τόνος σκόπιμα στο «-λά-»). Βασιλιάς της χώρας αυτής είναι ο Αστόχαστος (ή «Ασυλλόγιστος» στις πρώτες εκδόσεις του έργου) και βασίλισσα η Παλάβω. Ο γιος τους ονομάζεται Συνετός και οι κόρες τους Ζήλιω, Πικρόχολη και Ειρηνούλα. Η ιστορία αρχίζει όταν ο Αστόχαστος έχει οδηγήσει τη χώρα του στην απόλυτη κατάρρευση, στην οικονομική χρεοκοπία και στην αδυναμία επιβιώσεως, ενώ οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν τον τόπο τους. Σε τέτοιο σημείο έχει φθάσει η κατάπτωση του κράτους, ώστε το εγκαταλείπει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός παίρνοντας μαζί του ό,τι είχε απομείνει στο δημόσιο ταμείο. Το κράτος επιβιώνει μόνο χάρη στην οικονομική βοήθεια από τα γειτονικά βασίλεια, όπου βασιλεύουν ο «Εξάδελφος Βασιλιάς» και ο «Θείος Βασιλιάς». Μέχρι που μία ημέρα, αντί για την επόμενη «δόση» της οικονομικής βοήθειας φθάνει ένα καλάθι που περιέχει μία γαϊδουροκεφαλή…
Πόσα μας θυμίζει αυτή η ιστορία για τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Η λατρεμένη συγγραφέας των παιδιών Πηνελόπη Δέλτα, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ με αυτό της το παραμυθένιο- φιλοσοφικό έργο, το οποίο μάλιστα είχε γίνει και θεατρικό έργο από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη το 1959. Ένα από τα μεγαλύτερα διαμάντια της ελληνικής λογοτεχνίας από τη συγγραφέα που δεν άντεξε την εισβολή των Γερμανών στην Αθήνα το 1941 και έδωσε τέλος στη ζωή της. Πέρασε όμως για πάντα με χρυσά γράμματα στην ιστορία της Ελλάδος ως μία από τις σημαντικότερες Ελληνίδες λογοτέχνιδες του 20ου αιώνα.
Πολυάννα
Η Πολυάννα είναι ένα μυθιστόρημα που έκανε πάταγο όταν πρωτοδημοσιεύθηκε στην Αμερική, μεταφράστηκε σ’ όλες τις γλώσσες του κόσμου και αγαπήθηκε όσο λίγα παιδικά βιβλία. Είναι ένα βιβλίο πολύ γλυκό, συγκινητικό αλλά και διδακτικό που το διαβάζουν με την ίδια ευχαρίστηση τόσο οι μικροί, όσο και οι μεγάλοι αναγνώστες.
Πρόκειται για την ιστορία ενός μικρού ορφανού κοριτσιού που πηγαίνει να ζήσει με τη θεία της, η οποία είναι σκληρή δεν συμπαθεί τα παιδιά. Φέρεται στην ανιψιά της αυταρχικά και την τιμωρεί με πολύ σκληρούς τρόπους για τις αταξίες της. Η Πολυάννα όμως έχει χρυσή καρδιά και είναι γεμάτη ζωή και αισιοδοξία. Ο πατέρας της, ένας φτωχός ιεραπόστολος, της είχε μάθει να παίζει το “παιχνίδι της χαράς”, το οποίο είναι το μυστικό της ανθρώπινης ευτυχίας. Αυτό το παιχνίδι λοιπόν η Έλενορ Πόρτερ (η συγγραφέας του βιβλίου) το μετέδωσε σε εκατομμύρια παιδιά τα τελευταία 105 χρόνια. Την επιτυχία του πρώτου βιβλίου ακολούθησε μια σειρά μυθιστορημάτων με πρωταγωνίστρια την Πολυάννα. (Η Πολυάννα μεγαλώνει, η Πολυάννα παντρεμένη κτλ).
Ο γύρος του κόσμου σε 80 μερες
Ο Φιλέας Φογκ ήταν ένας πλούσιος εκκεντρικός τζέντλεμαν, ο οποίος είχε πολλές φαεινές ιδέες. Κάποια μέρα, στην Λέσχη Ριφόρμ, στο Λονδίνο, όπου και περνούσε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του, στοιχημάτισε 20.000 λίρες πως μπορεί να κάνει τον γύρο του κόσμου σε 80 μέρες. Κάπως έτσι, ξεκίνησε το ταξίδι μαζί με τον υπηρέτη του, τον Πασπαρτού, τον οποίο είχε προσλάβει λίγες ώρες νωρίτερα. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού του όμως παρακολουθείται στενά, χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει, από τον επιθεωρητή Φιξ, ο οποίος υποπτεύεται τον Φογκ ως δράστη μιας ληστείας που σημειώθηκε σε τράπεζα του Λονδίνου.
Δεν θα μπορούσε να λείπει φυσικά από τη λίστα μου και ο Ιούλιος Βερν που με την αστείρευτη φαντασία του, έχει ταξιδέψει εκατομμύρια αναγνώστες σε μέρη ασύλληπτα. Υπήρξε ένας από τους πρώτους συγγραφείς μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με τους ήρωές του να ταξιδεύουν στο φεγγάρι, στο κέντρο της Γης, στον βυθό της θάλασσας, αλλά και στον ουρανό. Πράγμα καθόλου δεδομένο για το 1873, δεν βρίσκετε;
