Το μυθιστόρημα είναι η έντεχνη και εκτεταμένη διήγηση περιπετειών, που αλληλοσυνδέονται και που αφορούν τη ζωή ενός ή περισσότερων προσώπων. Το πρόσωπο αυτό, αν είναι άντρας, λέγεται ήρωας. Αν είναι γυναίκα, ηρωίδα. Οι περιπέτειες στο μυθιστόρημα δίνονται κατά τρόπο, που να ολοκληρώνουν την τύχη η τη ζωή του ήρωα, και με εξέλιξη τέτοια, που να ανανεώνεται διαρκώς η περιέργεια του αναγνώστη, για το τι γίνεται παρακάτω. H εξέλιξη αυτή αποβλέπει στο να τέρψει και να ευχαριστήσει. Τελικός, όμως, σκοπός είναι να διδάξει.
Κατά την εξέλιξη της διήγησης ο μυθιστοριογράφος βρίσκει την ευκαιρία να αποτυπώσει τύπους και ψυχικές καταστάσεις, να περιγράψει τόπους και πάθη, να δώσει τα ήθη και την ατμόσφαιρα μιάς εποχής, να ζωντανέψει μιά ιστορική περίοδο. Όλα, όμως, αυτά τείνουν πάντοτε προς την τύχη, που περιμένει τον ήρωα. Προς την αποκορύφωση ενός δράματος. Γι’ αυτό και τα περισσότερα μυθιστορήματα διασκευάζονται και σε θεατρικά έργα.
Ανάλογα με την ύλη, την έμπνευση και το σκοπό του, το μυθιστόρημα μπορεί να διαιρεθεί στα παρακάτω είδη:
Ιστορικό μυθιστόρημα
Το ιστορικό μυθιστόρημα περιλαμβάνει πρόσωπα και γεγονότα της ιστορίας, μαζί με φανταστικά πρόσωπα, συνθέτουν έναν πίνακα, που μπορεί να μην είναι και πολύ πιστός προς την ιστορία, είναι όμως ζωντανός και πείθει σαν πραγματικός. Κάποια ιστορικά μυθιστορήματα είναι: Σέρρα, Ραγιάς του Γιάννη Καλπούζου, Το κορίτσι απ’ τη Σαμψούντα της Σόφης Θεοδωρίδου.
Ερωτικό μυθιστόρημα
Το ερωτικό μυθιστόρημα έχει σαν κύριο θέμα τις ερωτικές περιπέτειες των ηρώων του. Παραδείγματα ερωτικών μυθιστορημάτων είναι τα: Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι της E.L. James, 365 μέρες της Μπλάνκα Λιπίνσκα
Κοινωνικό μυθιστόρημα
Τα κοινωνικά μυθιστορήματα είναι αυτά που αναφέρονται στις αντιθέσεις της κοινωνίας, στις αδικίες της ζωής. Μερικά κοινωνικά μυθιστορήματα είναι: Μνημοσύνη της Βασιλικής Ακαρέπη, Με λένε Άννα της Μαρίας Τζιρίτα, Το πράσινο φόρεμα της Λένας Μαντά, Μια νύχτα ακόμη του Κώστα Κρομμύδα.
Ηθογραφικό μυθιστόρημα
Το ηθογραφικό μυθιστόρημα μας δίνει, με αφορμή τις περιπέτειες των ηρώων, τα ήθη και τα έθιμα ενός λαού, ενός ορισμένου τόπου ή μιας συγκεκριμένης εποχής. Ηθογραφικό μυθιστόρημα είναι και το Αγάπη στο χωριό του Κ.Χατζοπούλου.
Ψυχολογικό μυθιστόρημα
Στο ψυχολογικό μυθιστόρημα, με αφορμή πάλι τις περιπέτειες και τα διάφορα επεισόδια, ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να μπει στην ψυχή του ήρωα και να μας αναλύσει με λεπτομέρειες, όλες τις διακυμάνσεις του ψυχικού του κόσμου και όλες τις μυστικές αντιδράσεις της ψυχολογίας του. Κάποια ψυχολογικά μυθιστορήματα είναι: Η σιωπηλή ασθενής του Alex Michaelides και Το κορίτσι του τρένου της Paula Hawkins.
Ιδεαλιστικό μυθιστόρημα
Όταν ο συγγραφέας μας παρουσιάζει τους ήρωές του, όχι όπως είναι συνήθως στην καθημερινή ζωή, αλλά εξιδανικευμένους, δηλαδή όπως ο συγγραφέας θα τους ήθελε να είναι. Κατά την ίδια έννοια, και ανάλογα πάντοτε προς το θέμα του, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε ακόμα γιά μυθιστόρημα θρησκευτικό, θαλασσινό, βουκολικό.
Αστυνομικό μυθιστόρημα
Θέμα του αστυνομικού μυθιστορήματος είναι κάποιο έγκλημα και η κινητοποίηση των αστυνομικών ή ερευνητών να βρούν τον πραγματικό εγκληματία. H διαδικασία αυτή γίνεται ανάμεσα σε επεισόδια, που κάνουν κάθε φορά τον αναγνώστη να νομίζει, πως βρήκε τον πραγματικό ένοχο, ώσπου στο τέλος ν’ αποδειχτεί πως ένοχος ήταν εκείνος ακριβώς, που δεν προκαλούσε καμιά υποψία. Κορυφαία αστυνομικά μυθιστορήματα είναι όλα τα βιβλία των Nicci French, του John Verdon, του Βαγγέλη Γιαννίση.
Περιπετειώδες μυθιστόρημα
Είναι της ίδιας κατασκευής και της ίδιας ποιότητας με το αστυνομικό, μόνο που τοποθετείται σε άλλα πεδία δράσης. Από τους σκοπούς του λείπει ο ηθικός και διδακτικός σκοπός. Βασίζεται κυρίως στην περιπέτεια, που συνήθως είναι γεμάτη απρόοπτα και απίθανα γεγονότα. Τέτοια μυθιστορήματα είναι όλα τα βιβλία της Ευαγγελίας Ευσταθίου, και η σειρά Μια Αναπνοή της Μαίρης Σγουρού.
Φανταστικό μυθιστόρημα
Πρόκειται για μυθιστορήματα με τελείως φανταστική υπόθεση (περιπέτειες σε φανταστικά νησιά, ιστορίες με φαντάσματα και βρυκόλακες, ταξίδια στο διάστημα ή στ’αστέρια). Το φανταστικό μυθιστόρημα είναι ένα είδος που γνώρισε μεγάλη έξαρση στη δεκαετία του ’60 και μετά. Επιτυχία γνώρισαν κυρίως όσα στηρίζονταν σε επιστημονικά θέματα. Γιατί, τότε, ξεγελώντας τη φαντασία με τις περιπέτειες, κάνουν τον αναγνώστη να μάθει ένα πλήθος ωφέλιμες επιστημονικές γνώσεις όπως είναι τα μυθιστορήματα του Ιουλίου Βέρν, του Αρθουρ Κλαρκ, Ισαάκ Ασίμωφ. Τα βιβλία του είδους αυτού θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε και ως επιστημονικά μυθιστορήματα φαντασίας (Science Fiction novels). Από τα ωραιότερα μυθιστορήματα με πολλά στοιχεία φανταστικού ξεχωρίζουν τα μυθιστορήματα του Stephen King, Χάρι Πότερ της J.K. Rowling, η σειρά Αγκάθια και Τριαντάφυλλα της Sarah J. Maas.
Ρομαντικό μυθιστόρημα
Από τις ξένες λέξεις, roman, romanzo κλπ. επικράτησε στη γλώσσα μας, αυτό το είδος να λέγεται και ρομάντσο. Σήμερα όμως με τον όρο ρομάντσο εννοούμε φτηνά και πρόχειρα ερωτικά μυθιστορήματα (άρλεκιν), που διαβάζονται εύκολα, χωρίς ιδιαίτερους προβληματισμούς. Τα βιβλία αυτά λέγονται επίσης λαϊκά μυθιστορήματα. Επίσης, παρόλο που ο όρος δε χρησιμοποιείται πολύ, λέγονται κι επιφυλλίδες, επειδή δημοσιεύονται σε συνέχειες, σαν επιφυλλίδα, στις εφημερίδες. Ρομαντικά μυθιστόρηματα είναι και τα βιβλία της Καίτης Οικόνομου, Δράκος στο Χιόνι και Η Καρδιά θυμάται, Έρωτας σαν βροχή της Λένας Μαντά, κ.ά.
Μυθιστόρημα – Σειρά
Τέλος, υπάρχουν οι σειρές μυθιστορήματος (roman fleuve) αποτελούνται από πολύτομα μυθιστορήματα, που αναφέρονται σε μεγάλες περιόδους και ιστορούν την τύχη περισσότερων γενεών, από πατέρα σε γιό για παράδειγμα ή αυτοτελείς περιπέτειες κάποιου ή κάποιων ηρώων σε συνέχειες που τις περισσότερες φορές είναι ιστορικά, φανταστικά ή αστυνομικά μυθιστορήματα. Παραδείγματα βιβλίων σειρών είναι: Game of Thrones του George R.R. Martin και Η Πόλη του Blake Crouch.
Πηγή: deyteros.com
