Η πτώση, το βραβευμένο με Νόμπελ βιβλίο του Καμύ, αποτελεί ένα αφήγημα, μια φιλοσοφική μυθοπλασία. Καταπιάνεται με φιλοσοφικά ερωτήματα και καταστάσεις ενσωματωμένα στην ζωή ενός δικαστή. Όπως αποκαλεί και ο ίδιος τον εαυτό του δικαστή-μετανοητή. Το λοιπόν, ο πρωταγωνιστής φτάνει στον υπέρτατο βαθμό αυτοκριτικής, μέσα από έναν χείμαρρο εξομολόγησης προς τον άγνωστο-αμίλητο συνομιλητή του. Η ψυχανάλυση του είναι τόσο καταιγιστική που η ιστορία δεν εξελίσσεται μετά από κάθε σελίδα αλλά μετά από κάθε πρόταση. Τι είδους αφήγημα όμως; Από εκείνα που αναμφισβήτητα θα σε κάνουν να ξαναδιαβάσεις και δυο και τρεις και περισσότερες φορές μια συγκεκριμένη πρόταση για να καταλάβεις περί τίνος πρόκειται. Χρησιμοποιεί ακούραστα ένα κατεβατό μονόλογο, που αν και στους περισσότερους θα φαινόταν εξαιρετικά ανιαρός ο Καμύ χρησιμοποιεί με ευφυΐα την πιο διαδεδομένη λογοτεχνική τεχνική. Δημιουργεί ένα συναίσθημα, χωρίς να υπάρχει καν. Μαγνητίζει το γεγονός ότι ο προβληματισμός επανεμφανίζεται σε όλο το βιβλίο αδιάκοπα. Μπορεί να μην σοκάρει και να μην προκαλεί το ρίγος και τον πόθο να το διαβάσεις όλο με μιας. Αλλά, σίγουρα θα ψαχτείς, θα ξανά γυρνάς σε προηγούμενα σημεία, θα ταυτιστείς και θα διαφωνήσεις, θα το βρεις γελοίο μα συνάμα αληθινό. Θα αποκτήσεις την θέση του συνομιλητή με λίγα λόγια. Θα τον λυπηθείς ίσως για την καθημερινή Πτώση που βιώνει πλέον και ίσως να τον μισήσεις για αυτό που ήταν πριν. Το τραγικό της υπόθεσης εν τούτοις είναι ότι με την συνεχώς αδιάκριτη ψυχανάλυση του έχει τελικό σκοπό να κριθεί ο συνομιλητής του, να γυμνωθεί η ψυχή μπροστά του ώστε να τον ξεμπροστιάσει κατά κάποιο τρόπο όπως και τον ίδιο τον αναγνώστη άλλωστε.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ο Ζαν-Μπατίστ-Κλαμάνς είναι ένας “ήρωας της εποχής μας”: η εξυπνάδα του να στέκεται πάντα στη “σωστή” πλευρά της ζωής τον κάνει έναν άντρα ικανοποιημένο από τον εαυτό του, έναν άνθρωπο που χρησιμοποιεί την υποκρισία για να αρέσει στους άλλους. Μέχρι που μια νύχτα ακούει μια άγνωστή του γυναίκα να πέφτει στα νερά ενός ποταμού. Αυτός ο τόσο καλός, ο τόσο ελεήμων, ο τόσο συμφιλιωμένος με την “σωστή”, ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν θα τη βοηθήσει και τότε όλα γύρω του θα καταρρεύσουν. Μετά τον “Ξένο” και την “Πανούκλα”, ο Καμύ με την “Πτώση” ολοκληρώνει την αριστουργηματική του τριλογία που τον έκανε διάσημο σ’ όλο τον κόσμο χαρίζοντάς του και ένα από τα πιο δίκαια βραβεία Νόμπελ στην ιστορία του θεσμού. (Από το εξώφυλλο του βιβλίου)
ΚΡΙΤΙΚΗ
Όσοι το διαβάσουν είμαι σίγουρη πως θα πρέπει να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Πρώτον, αυτοί που θα αποσυντονιστούν σε πολλά σημεία, θα το βρουν ακαταλαβίστικο ή χειρότερα βαρετό σε αρχή-μέση-τέλος. Υπάρχουν όμως και αυτοί στους οποίους συγκαταλέγομαι και εγώ που θα το χαρακτηρίσουν αριστουργηματικό και επικό. Από την αρχή ως και το τέλος σε αυτό το περιεκτικό βιβλίο γίνεται φανερός ο ξεπεσμός του ανθρώπινου γένους, η καθημερινή πτώση την οποία βιώνουμε. Όπως, σημείωσα και παραπάνω η αυτοκριτική του ήρωα αντικατοπτρίζει την ανηθικότητα και αποσάθρωση όλης της ανθρωπότητας. Σε κάποια σημεία θα ταυτιστούμε με την συμπεριφορά του, σε άλλα θα νιώσουμε ένοχοι με τις σκέψεις του.
Ίσως, να προτιμώνται άλλα έργα του ως ουσιαστικότερα σε είδος και ποιότητα. Παρόλα αυτά, μου δημιούργησε τρομερά αμφιλεγόμενα συναισθήματα και αυτό ακριβώς το κατατάσσει σε ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει. Γενικότερα, η φιλοσοφία από μόνη της είναι ένα σύνθετο και μπερδεμένο πεδίο που μάλλον δεν θα τολμούσαμε πολλοί να πειραματιστούμε, ο Καμύ όμως κάνει την διαφορά να θέσει ωραία συμπεράσματα.
Περισσότερα για τον ίδιο και τα έργα του μπορείτε να δείτε στους παρακάτω συνδέσμους:
https://maxmag.gr/theatro/prosechos/o-xenos-tou-alber-kamy-apo-theatro-104/
https://maxmag.gr/afieromata/alber-kamy-zoi-ine-athrisma-ton-epilogon-mas/
