Κρίσεις πανικού και Τραύμα:Όταν το σώμα μιλά

 

 

Πανικός…αυτός ο απρόσμενος ,άκομψος επισκέπτης που θα εμφανιστεί από το πουθενά

Η αιτία δεν μοιάζει να είναι εμφανής και άμεση.

Τι είναι λοιπόν αυτές οι κρίσεις πανικού;

Είναι αιφνίδια επεισόδια έντονου φόβου και δυσφορίας που συνοδεύονται από σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Σωματικά μπορεί να εμφανιστούν τα παρακάτω συμπτώματα: δύσπνοια ,ταχυπαλμία, πόνος στο στήθος, ζαλάδα, ναυτία, τάση λιποθυμίας, εφίδρωση, τρέμουλο.

Advertisements

Ψυχολογικά συμπτώματα είναι τα εξής: έντονος φόβος, τρόμος καθώς το άτομο θεωρεί πως κινδυνεύει να πεθάνει ή πως θα τρελαθεί, αίσθημα απώλειας ελέγχου, αίσθημα αποσύνδεσης από τον εαυτό(αποπροσωποποίηση),αίσθημα αποσύνδεσης από το περιβάλλον που ξαφνικά μοιάζει γνωστό, αλλά ανοίκειο(αποπραγματοποίηση).

Τρία κοινά χαρακτηριστικά των κρίσεων πανικού

1. Δεν είναι απειλητικές για τη ζωή παρότι μοιάζουν έτσι. Συχνά θυμίζουν έμφραγμα, εγκεφαλικό, άσθμα ή γενικευμένα αισθήματα ”παραξενιάς ”,χωρίς όμως να υπάρχει οργανική αιτία. Παρ όλα αυτά ,είναι σημαντικό να αποκλείονται πρώτα ιατρικά αίτια.

2. Ένα ακόμα κοινό τους είναι ο φόβος της επανεμφάνισης: το άτομο νιώθει συχνά το φόβο ότι η κρίση θα του ξανασυμβεί  με αποτέλεσμα να αποφεύγει μέρη ή καταστάσεις που σχετίζονται με την αρχική του εμπειρία και έτσι οδηγείται σταδιακά σε μια απόσυρση και σοβαρή πτώση της λειτουργικότητας του σε διάφορους τομείς της ζωής του.

3.Ακόμα, μοιάζουν αναίτιες ,γιατί μπορεί να συμβούν ξαφνικά χωρίς  απαραιτήτως και εμφανώς να έχει προηγηθεί άμεσα κάτι οδυνηρό. Αυτό κάνει το ίδιο το άτομο να αναρωτιέται έντονα τι είναι αυτό που του συμβαίνει, να δυσκολεύεται να αποδεχτεί ότι είναι κάτι πιθανόν ψυχολογικό, κάτι που εντείνει το στρες, την αγωνία και το χάος.

Είναι όμως πράγματι αναίτιες;

Ίσως όχι. Η ιστορία του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετική και μοναδική όπως και τα βιώματά του. Αυτό κατά κάποιο τρόπο συνεπάγεται όπως υποστηρίζει και ο Gabor Maté ότι ο καθένας φέρει κάποιο είδος ψυχικού τραύματος, ακόμα και και αν δεν το αναγνωρίζει ως τέτοιο.

Σύμφωνα με τη θεωρία του γνωστού αυτού γιατρού και συγγραφέα με βαθιά ενασχόληση στην ψυχική και σωματική υγεία το Τραύμα δεν είναι αυτό που συμβαίνει σε εμάς ,αλλά αυτό που συμβαίνει μέσα σε εμάς ως αποτέλεσμα αυτού που μας συνέβη.

Όταν το σώμα φωνάζει

θα μπορούσαμε να δούμε τις κρίσεις πανικού όχι απλώς ως “συμπτώματα άγχους”, αλλά ως εκφράσεις ενός σώματος που εδώ και καιρό προσπαθεί να ακουστεί και τελικά αναγκάζεται να φωνάξει.

Οι κρίσεις πανικού μαρτυρούν συχνά ένα τραύμα που προϋπάρχει και μία εσωτερική σύγκρουσή που δεν είναι απαραιτήτως συνειδητή και θέτουν το σώμα σε Συναγερμό. Το τραύμα μπορεί να μην φαίνεται. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι εκεί και κάτι τέτοιο ίσως θέλει να μας πει μια κρίση πανικού.

Είμαστε ψυχοσωματικά όντα που σημαίνει ότι και αν δεν μιλήσει η γλώσσα ,θα μιλήσει με το δικό του τρόπο το σώμα.

Τι είναι τραύμα;

Το τραύμα, σύμφωνα με τον  Gabor Maté,γνωστό γιατρό και συγγραφέα με βαθιά ενασχόληση με την σωματική και ψυχική υγεία δεν είναι το ίδιο το οδυνηρό γεγονός  (η απώλεια, η κακοποίηση, η φτώχεια, η συναισθητική παραμέληση),αλλά η αποσύνδεση που αφήνει μέσα μας. Είναι η στιγμή που, για να αντέξουμε, αναγκαστήκαμε να διαχωρίσουμε τον εαυτό μας από κάτι πολύτιμο: τα συναισθήματά μας, τις ανάγκες μας, το ίδιο μας το σώμα.

Τραύμα δεν είναι μόνο τα συγκλονιστικά επώδυνα γεγονότα και οι κακουχίες της παιδικής  ηλικίας ,αλλά και μικρότερες πληγές:  ο εκφοβισμός από συνομήλικους , τα σκληρά λόγια ενός γονιού με καλές προθέσεις ή ακόμα η έλλειψη επαρκούς συναισθηματικής σύνδεσης με τους ενήλικες που έχουν την ανατροφή του παιδιού.

Τραύμα είναι και το ΜΗ συμβάν ,αυτό στο οποίο αναφερόταν ο ΝΤ. Γ. Γουίνικοτ ως το ”το τίποτα που συμβαίνει όταν θα μπορούσε να συμβεί κάτι επωφελές”.

Το σίγουρο είναι ότι το τραύμα δημιουργεί μια στρέβλωση της εικόνας του εαυτού και μια αποσύνδεση από τον εαυτό και από τον κόσμο γύρω μας.

Και αυτή η αποσύνδεση, αν δεν επουλωθεί, μένει μέσα μας. Σιωπηλά, στα κύτταρα, στο νευρικό μας σύστημα, μέχρι να εκδηλωθεί μέσα από κάτι που μοιάζει ανεξήγητο: μια κρίση πανικού.

Η κρίση πανικού ως κραυγή του σώματος

Αλλά αν κοιτάξουμε λίγο βαθύτερα, αυτός ο συναγερμός δεν είναι τυχαίος. Ίσως είναι μια κραυγή του οργανισμού να εκφράσει κάτι που έχει καταπιεστεί για χρόνια. Ένα “όχι” που δεν ειπώθηκε. Ένας φόβος που θάφτηκε. Μια ανάγκη που δεν έγινε ποτέ αποδεκτή.

Όταν το σώμα θυμάται

Το σώμα έχει μνήμη. Δεν ξεχνά τα βιώματα που δεν επεξεργαστήκαμε. Ακόμα κι αν εμείς προσπαθήσαμε να τα κρύψουμε, να τα “ξεχάσουμε”, και τελικά τα απωθήσαμε ,το σώμα θυμάται.

Και όταν η ζωή ή κάποια εμπειρία μάς φέρνει κοντά σε αυτό το παλιό τραύμα — έστω και υποσυνείδητα — το σώμα αντιδρά.

Η κρίση πανικού μπορεί λοιπόν να είναι μηχανισμός συναγερμού. Μια απόπειρα του οργανισμού να μας προστατεύσει από κάτι που κάποτε ήταν αβάσταχτο. Αλλά πια, ίσως, δεν είναι.

Η θεραπεία ως επανασύνδεση με το εσωτερικό μας νόημα

Η αληθινή θεραπεία δεν είναι η εξάλειψη των κρίσεων πάση θυσία. Σίγουρα πρέπει να κατευνάσουν άμεσα τα συμπτώματα,για να ανακουφιστεί το άτομο .Όμως το πιο σημαντικό είναι η επανένωση με τον εαυτό μας. Να δούμε το σώμα ως σύμμαχο, όχι ως εχθρό. Να του επιτρέψουμε να εκφράσει όσα δεν ειπώθηκαν, να δώσουμε χώρο και χρόνο σε αυτά που μας συμβαίνουν — αντί να τα καταπνίγουμε.

Η επανασύνδεση δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι μια πορεία εμπιστοσύνης: προς τον εαυτό, το σώμα, και τον κόσμο γύρω μας. Το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και να του δώσουμε χώρο για συμπόνοια, φροντίδα και υποστήριξη.

Οι κρίσεις πανικού όπως και οι ψυχικές δυσκολίες έχουν την τάση να στιγματίζουν τους ανθρώπους και να τους κάνουν να απομονώνονται συχνά, διότι ντρέπονται γι’ αυτό που τους συμβαίνει. Φοβούνται να μην χαρακτηριστούν ”τρελοί” και είναι συνήθως άνθρωποι τραυματισμένοι, ευαίσθητοι και πληγωμένοι.

Μια τελευταία σκέψη..Κανείς δεν χρειάζεται να το περάσει μόνος

Εάν περνάς περίοδο κρίσεων πανικού, ζήτησε υποστήριξη είτε από περιβάλλον που εμπιστεύεσαι είτε από ειδικό ψυχικής υγείας.

Καμιά κρίση δεν είναι ντροπή ,ούτε αδυναμία ,αλλά είναι μια αφετηρία για ένα ξεκίνημα επίλυσης πιθανόν τραυμάτων ,εσωτερικών συγκρούσεων και  ενοχών, κατανόησης εαυτού και βαθιάς ψυχοσωματικής φροντίδας  και αγκαλιάς του.