Μεσημεριανός ύπνος: ένα όνειρο μέσα στην καθημερινότητα;

Πού’ ντος πού’ ντος ο μεσημεριανός ύπνος

Η καθημερινή ρουτίνα γίνεται όλο και πιο ‘ασφυκτική’. Τα organizer σχεδόν καλύπτουν όλες τις σελίδες με υποχρεώσεις που μόνο να τις παραμελήσουμε δε μπορούμε. Η έννοια της ξεκούρασης έχει γίνει σχεδόν ανέκδοτο. Από τη μία, η έννοια της πολυάσχολης ζωής μπορεί να ακούγεται ωραία εν όψει πολλών επιτυχιών αλλά και γενικά μιας γεμάτης ζωής, όμως από την άλλη μεριά, παραβλέπουμε πολλές βασικές ανάγκες ξεκινώντας από τη σωστή διατροφή έως και την κατάλληλη ξεκούραση (μια μορφή της οποίας είναι ο μεσημεριανός ύπνος). Οι βραδινές ώρες οι οποίες είναι απαραίτητες για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού ήδη έχουν κλονιστεί. Πόσο μάλλον οι ενδιάμεσες ώρες ξεκούρασης… Εδώ πέρα μάλλον θα γελάσουμε!

Γι’ αυτό, κατά τη διάρκεια της ημέρας που ήμαστε ήδη κουρασμένοι στα μισά της και θέλουμε και άλλη αντοχή για μέχρι το τέλος της ημέρας, οι Λιταί έρχονται με τη μορφή ενός ροφήματος του οποίου και μόνο το άρωμά του μας γιατρεύει από τις παρενέργειες της Άτης, η οποία σήμερα έχει πάρει τη μορφή της μη ποιητικής ξεκούρασης και χαλάρωσης. Με λίγα λόγια, η θεότητα Άτη, η οποία χτυπάει κατακέφαλα… και οι «αρωματικοί επίδεσμοι» που δεν είναι άλλοι από τους Λιταί, έρχονται να μας γιατρέψουν.

…Ψάξε, ψάξε, δεν θα τον βρεις…

Όπως βλέπουμε, η ρουτίνα μεγαλώνει και η ξεκούραση μειώνεται. Ακούμε πλέον εκφράσεις του τύπου ‘μεσημεριανός ύπνος’ και μας πιάνουν τα γέλια. Δεν είναι σίγουρο το κατά πόσο είναι εφικτό να είναι όντως μέρος της καθημερινότητάς μας, όταν ακόμα και το βασικό ωράριο εργασίας σκεπάζει τις ώρες αυτές. Όχι σε όλες τις περιπτώσεις βέβαια αλλά σε ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων. Ο μεσημεριανός ύπνος θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως το αναγκαίο διάλειμμα που έχουμε ανάγκη κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ακόμα και από τις μικρές ηλικίες, οι υποχρεώσεις των παιδιών (μαθήματα, δραστηριότητες, φροντιστήρια) αλλά και μετέπειτα των ενηλίκων (εργασία, κοινωνικές υποχρεώσεις, φροντίδα των μελών της οικογένειας), είναι κάποιοι από τους φραγμούς που απαγορεύουν την υιοθέτηση ωφέλιμων για τον οργανισμό συνηθειών, όπως αυτήν του μεσημεριανού ύπνου.

Είδα ένα όνειρο χθες, ότι κοιμήθηκα μεσημέρι…

Ο μεσημεριανός ύπνος, παρόλο που είναι πιο σύντομος σε σχέση με τον βραδινό ύπνο, έχει πολλά ευεργετικά χαρακτηριστικά τα οποία δεν φαίνονται με την πρώτη. Η απουσία του μπορεί να μην έχει τόσες σημαντικές παρενέργειες, μολαταύτα η παρουσία του έχει πολλά οφέλη. Ας δούμε τι κάνει αυτό το έξτρα συστατικό στο συνολικό πιάτο της καθημερινότητας, που ναι μεν δεν πάει σε όλα τα μενού αλλά σε κάποια κάνει τη διαφορά!

Ο ύπνος έχει ταυτιστεί με την ξεκούραση. Και αυτό γιατί η κύρια λειτουργία του είναι να μας ξεκουράζει και ταυτόχρονα να μας «επιδιορθώνει».

Οι επιδιορθώσεις αυτές, λαμβάνουν χώρα σε πολλαπλές μεριές, στις οποίες άλλοτε επιδρά με θετικό πρόσημο και άλλοτε με αρνητικό. Αυτές δεν είναι άλλες από το καρδιαγγειακό σύστημα, το γνωστικό/εγκεφαλικό μας σύστημα και η συνολική μας απόδοση και ευεξία.

Ξεκινώντας από το εγκεφαλικό/πνευματικό επίπεδο, ένας ύπνος διάρκειας 10-20 λεπτών, ή στην καλύτερη των περιπτώσεων 30 λεπτών, συμβάλλει στην ενίσχυση της πνευματικής διαύγειας, κάτι το οποίο μπορεί εύκολα να χαθεί σε μία χαοτική ρουτίνα. Αυτή συνεισφέρει με τη σειρά της στη βελτίωση της παραγωγικότητας στον χώρο εργασίας και όπου αλλού είναι απαραίτητη. Το αίτιο πίσω από αυτή την εξωτερική αναβάθμιση επιτυγχάνεται πρώτα στο εσωτερικό επίπεδο (υπό το πρίσμα του μεσημεριανού ύπνου) μέσω της «εξομάλυνσης» της ψυχοκινητικής ταχύτητας, του χρόνου αντίδρασης μας αλλά και γενικά τη θέση ετοιμότητας που λαμβάνουμε σε μία ρουτίνα που τρέχει συνεχώς…

…Μέχρι και η καρδιά μου μαλάκωσε…

Για την επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα υπάρχουν δύο όψεις. Η μία όψη παρουσιάζει αρκετά υποσχόμενα οφέλη, όπως η μείωση της αρτηριακής πίεσης και η µείωση του κινδύνου του οξέος µη θανατηφόρου στεφανιαίου επεισοδίου κατά 21%. Επίσης, η συστηματική ξεκούραση τις μεσημεριανές ώρες διαπιστώθηκε ότι μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου έως και κατά 37%. Όμως, η άλλη όψη παρουσιάζει μια διαφορετική άποψη πάνω στο θέμα αυτό. Παραδείγματος χάρη, ο μεσημεριανός ύπνος, όταν συστηματικά υπερβαίνει τη συνιστώμενη χρονική διάρκεια και έτσι αυτόματα γίνεται εισαγωγή στο τρίτο στάδιο του ύπνου, τότε λαμβάνει χώρα μια ξαφνική αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Επιπλέον, δραστηριοποιούνται οι λεγόμενοι προθρομβωτικοί μηχανισμοί, οι οποίοι μάλιστα έχουν θεωρηθεί ως “σύμμαχοι” των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Εδώ θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί το αρχαίο και συνάμα σοφότατο ρητό «πάν μέτρον άριστον». Και αυτό, γιατί τα εκτεταμένα μεσημεριανά ωράρια ύπνου μπορεί να συνοδεύονται και με άλλες αρνητικές συνέπειες. Λόγου χάρη, μία από αυτές είναι το αίσθημα κούρασης και αποπροσανατολισμού, αλλά αυτή που είναι πιο κοινώς εμφανιζόμενη είναι η αύξηση της αϋπνίας. Αυτό συμβαίνει, καθώς, όταν το βράδυ ένα άτομο έχει περιορισμένα περιθώρια ύπνου τα οποία έχουν ήδη «καλυφθεί» τις προηγούμενες ώρες – κατά τον μεσημεριανό ύπνο -, αυτό συνεπάγεται με τη δημιουργία ενός φαύλου κύκλου περισσότερων ωρών χωρίς ύπνο καθώς έχουν ήδη καλυφθεί…

Μήπως δεν ήταν όνειρο τελικά;

Γενικότερα, μπορούμε να εικάσουμε από τις πολλές διαφημίσεις σχετικά με ειδικά χάπια ύπνου, ακόμα και φυτικής μορφής, και συμπληρώματα διατροφής για καλύτερο ύπνο, πως υπάρχει μια διατάραξη και από εξωτερικούς παράγοντες στο ζήτημα του ύπνου. Και μάλιστα του ποιοτικού ύπνου. Σίγουρα ο κάθε άνθρωπος ξέρει καλύτερα το πόσο ύπνο χρειάζεται και πώς να χειριστεί τυχόν ζητήματα γύρω από αυτόν. Μολαταύτα, ο ύπνος είναι αναγκαίος. Το ζήτημα που τίθεται εδώ δεν είναι ο ύπνος περ σε αλλά η συμπλήρωση ή αναπλήρωσή του σε άλλες ώρες (κυρίως τις μεσημεριανές) πέρα από τις βραδινές που είναι οι κυριότερες.

Οι ρυθμοί της ζωής τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και οι υποχρεώσεις μας μάς καθιστούν ακόμα πιο ευάλωτους στο να μπορέσουμε να φτάσουμε στην άλλη άκρη της πίστας… Ακόμα πιο δύσκολο, λοιπόν, να κάνουμε κιόλας μία σύντομη στάση στην όλη αυτή διαδρομή. Δύσκολο; Ναι. Διαχειρίσιμο μέσω σωστής οργάνωσης και λίγης πειθαρχίας; Πιθανότατα Ναι! Εννοείται υπό το πρίσμα εξατομικευμένων προτιμήσεων και πλαισίων {…}

Τι μπορούμε να κάνουμε για να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε μία μικρή στάση στο καθημερινό μας ταξίδι της ρουτίνας; Η πιο διαδεδομένη λύση, που φαίνεται να υιοθετείται στη ρουτίνα εργασίας πολλών εταιριών, είναι ο γνωστός power nap ή αλλιώς ύπνος της δύναμης. Η ουσία αυτού του τύπου ύπνου βασίζεται στις μικρές δόσεις ύπνου οι οποίες χρειάζεται να μην υπερβαίνουν τα 20 με 30 λεπτά, έτσι ώστε να μπορεί να βιώσει το άτομο τα οφέλη που αναφέρθηκαν προηγουμένως, συμπεριλαμβανόμενων της ενίσχυσης της μνήμης και του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Για να γίνει αυτό το όνειρο αληθινό, το μόνο που χρειάζεται είναι να επιλέξουμε κάποιες συγκεκριμένες ώρες μέσα στην ημέρα και να τις αφιερώνουμε στον ύπνο. Είτε μέσω ξυπνητηριού ή κάποιας άλλης μορφής ειδοποίησης μπορούμε και να κοιμηθούμε δυναμικά και να μην φοβόμαστε ότι θα ‘αναβάλλουμε’ το ξυπνητήρι… Άρα, εάν ένας ύπνος την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα, λίγο παραπάνω τον διώχνει τελείως ή τον φέρνει πιο κοντά στην πόρτα μας;

 

Βιβλιογραφία:

OnMed. (2021, September 13). Μεσημεριανός ύπνος: Τα οφέλη ανάλογα με τη διάρκειά του (εικόνες). Onmed.gr. https://www.onmed.gr/ygeia/story/392641/mesimerianos-ypnos-ta-ofeli-analoga-me-ti-diarkeia-toy-eikones  (τελευταία ανάκτηση 21/11/2025)

Wikihealth.gr. (2022, Ιουλίου 31). Μεσημεριανός ύπνος: Πόσο πρέπει να διαρκεί για να είναι ωφέλιμος; https://wikihealth.gr/category/ypnos/mesimerianos-ypnos-poso-prepei-na-diarkei-gia-na-einai-ofelimos/ (τελευταία ανάκτηση 21/11/2025)

Power Nap: Οφέλη, διάρκεια και πώς να το κάνετε. (n.d.). Apollo Hospitals. https://www.apollohospitals.com/el/diseases-and-conditions/power-nap-napping-benefits-length-and-how-to-do-it (τελευταία ανάκτηση 21/11/2025)

Η συμβολή της σύντομης ανάπαυσης, κατά τη διάρκεια της ημέρας, στο καρδιαγγειακό σύστημα. (2015, February 6). http://hypatia.teiath.gr/xmlui/handle/11400/5761 (τελευταία ανάκτηση 21/11/2025)