Το 1991 μια ανακάλυψη συγκλονίζει τον πλανήτη. Μια μούμια από την εποχή του χαλκού και ηλικίας 5.300 ετών βρίσκεται κοντά στο Tisenjoch/Giogo των Schnalstal/Val Senales Valley στις Ελβετικές Άλπεις.
Η μόνιμη έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νοτίου Τιρόλο στην Ιταλία είναι αφιερωμένη στον παγετάνθρωπο, τον Ötzi. Στεγάζεται σε τρείς ορόφους του Μουσείου και είναι η πιο διάσημη μούμια του παγετώνα σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένα από τα σημαντικότερα σημεία της έκθεσης είναι η αναπαραγωγή της ζωής του μέσα από πορτραίτα με τον οποίο ο παγετώνας μπορεί να τον επηρέασε κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Σύμφωνα με αναφορές από τα media, ο Ötzi έχει παραπάνω από 500 ψευδώνυμα. Ο Βιεννιέζος δημοσιογράφος Karl Wendl τον ονόμασε Ötzi λόγω του ότι ανακαλύθηκε στα Ötztal Valley των Άλπεων. Και αυτό ήταν το όνομα με το οποίο επικράτησε και έγινε διάσημος σε όλο τον κόσμο.
Aνακάλυψη είναι ένα τυχαίο γεγονός που συναντά ένα προετοιμασμένο μυαλό: The Mummy
Ήταν 19 Σεπτεμβρίου του 1991, όταν δυο Γερμανοί τουρίστες κατά την ανάβαση τους στις Ελβετικές Άλπεις (στα 3,210 μέτρα) ανάμεσα στα Αυστριακά και Ιταλικά σύνορα βρίσκονται μπροστά από ένα απροσδόκητο θέαμα. Ο Helmut και η Erika Simon βρίσκουν ένα μουμιοποιημένο παγωμένο σώμα. Στην αρχή πίστεψαν πως επρόκειτο για έναν νεκρό ορειβάτη και έτσι κάλεσαν για βοήθεια. Την επόμενη ημέρα ένας χωροφύλακας και ένας φύλακας του βουνού προσπάθησαν να αφαιρέσουν το παγωμένο σώμα. Παρά την βοήθεια τρυπανιού και τσεκουριών πάγου, οι κακές καιρικές συνθήκες δεν επέτρεψαν να ξεκολλήσουν το σώμα από τον πάγο. Την παρεπόμενη, κατέφτασε βοήθεια οκτώ ομάδων, εκ των οποίων και οι διάσημοι ορειβάτες Hans Kammerlander και Reinhold Messner.
H εξαγωγή του έγινε μόλις στις 22 Σεπτεμβρίου και μεταφέρθηκε αμέσως στο Ιατρικό κέντρο του Innsbruc μαζί με τα αντικείμενα με τα οποία βρέθηκε. Στις 24 Σεπτεμβρίου εξετάστηκε από τον Πανεπιστημιακό αρχαιολόγο Konrad Spindler του Innsbruck. Το πόρισμα ήταν ένα: Η ηλικία του ήταν πάνω από 4.000 έτη. Αυτό έλεγαν τουλάχιστον τα αντικείμενα που βρέθηκαν μαζί του, καθώς και η τυπολογία ενός τσεκουριού.
Όταν η επιστημονική έρευνα γίνεται με τέσσερα πράγματα: μυαλό, μάτια, μηχανήματα για να μετράς και χρήματα
Το πτώμα εξετάστηκε εξονυχιστικά, μετρήθηκε, χρονολογήθηκε και πέρασε από ακτίνες Χ. Οι ιστοί, καθώς και το εντερικό περιεχόμενο, πέρασαν από μικροσκοπικό έλεγχο και ανάλυση. Τον Αύγουστο του 2004, στα όρη των Punta San Matteo και Τrentino, βρέθηκαν τα παγωμένα σώματα τριών Αυστρο – Oυγγαρέζων στρατιωτών. Οι στρατιώτες σκοτώθηκαν στη μάχη του San Matteo (1918). Ένα από τα τρία πτώματα στάλθηκε στο μουσείο με την ελπίδα πως αυτή η έρευνα θα βοηθούσε και θα απoκάλυπτε το παρελθόν του Ötzi.
Ο iceman ζούσε βόρεια του Bolzano της Ιταλίας
Σύμφωνα με επιστημονικές εκτιμήσεις, την ημέρα του θανάτου του ο Ötzi είχε ύψος 1,60 cm, ζύγιζε 110 κιλά και ήταν περίπου 45 ετών. Όταν βρέθηκε το σώμα του ζύγιζε μόλις 13.750 κιλά. Επειδή το σώμα καλύφθηκε με πάγο, αμέσως μετά το θάνατο του είχε μερικώς αποδομηθεί. Υπήρξαν αναφορές οι οποίες λέγανε πως το πέος και το όσχεο έλειπαν, αλλά στην πορεία αποδείχθησαν αβάσιμες. Η ανάλυση της γύρης, της σκόνης, αλλά και της σύσταστης του δοντιού, έδειξαν πως πέρασε την παιδική του ηλικία στο Feldthurns Village (Βόρεια του Bolzano), αλλά αργότερα βρέθηκε να ζει σε κοιλάδες περίπου 50 χιλιόμετρα βορειότερα.
Το τελευταίο γεύμα του Ötzi: Αίγαγρος των Άλπεων και κόκκοι σίτου
Το 2009 μια αξονική τομογραφία αποκάλυψε πως το στομάχι είχε μετατοπιστεί προς τα πάνω, μέρος στο οποίο θα έπρεπε να είναι η κάτω περιοχή του πνεύμονα. Η ανάλυση των περιεχομένων έδειξε πως είχε φάει δυο ώρες πριν το θάνατο του. Αυτό τεκμηριώθηκε και από την εξέταση DNA, η οποία κατέδειξε πως η τροφή που είχε βρεθεί ήταν Αλπικός Αίγαγρος μαζί με κόκκους σίτου. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως ο Ötzi είχε φάει κατά πάσα πιθανότητα, λίγες φέτες ξηρού λιπαρού κρέατος. Ίσως μπέικον από άγρια κατσίκα του Τιρόλο της Ιταλίας. Η ανάλυση όμως των εντερικών περιεχομένων έδειξε δύο γεύματα. 1. Άιγαγρο 2. κόκκινο ελάφι και ψωμί με βότανα. Το τελευταίο, μάλιστα, οκτώ ώρες προ θανάτου. Και τα δυο γεύματα καταναλώθηκαν με σιτηρά, ρίζες και φρούτα. Επίσης βρέθηκαν άχυρα, σιτηρά, μονόκοκκο σιτάρι, κριθάρι, λιναρόσπορος και παπαρουνόσπορος. Επίσης μικρά φρούτα δαμάσκηνου και διάφοροι σπόροι μούρων που βρίκονται στην άγρια φύση.
Ötzi: Χυτευτής χαλκού ή βοσκός;
Στα μαλλιά του Ötzi βρέθηκαν υψηλά επίπεδα Χαλκού και Αρσενικού. Αυτό το στοιχείο, σε συνδυασμό με το λεπτό χάλκινο τσεκούρι που είχε κοντά του, (99,7% καθαρός Χαλκός) οδήγησαν στο συμπέρασμα πως ο Ötzi είχε ασχοληθεί με την χύτευση Χαλκού. Ο Christopher Ruff, μελετώντας τις αναλογίες της κνήμης, του μηρού και της λεκάνης, διαπίστωσε πως ο Ötzi έκανε μεγάλους περιπάτους σε λοφώδες έδαφος. Και αυτό σύμφωνα με τον Ruff σήμαινε πως ίσως να ήταν βοσκός υψηλού υψομέτρου.
Ο Ötzi είχε αρρωστήσει τρείς φορές κατά τη διάρκεια τριών μηνών πριν πεθάνει…
Ο Ötzi έπασχε από Trichuris trichiura, ένα εντερικό παράσιτο. Κατά την διάρκεια της αξονικής τομογραφίας, παρατηρήθηκε πως τρία ή τέσσερα από τα δεξιά πλευρά του είχαν σπάσει, αφού είχε πεθάνει ή όταν ο πάγος είχε συνθλίψει το άψυχο σώμα του. Σε ένα από τα νύχια του βρέθηκαν τρείς γραμμές Βeau, κάτι που σήμαινε πως είχε αρρωστήσει τρείς φορές κατά τη διάρκεια έξι μηνών, προτού πεθάνει. Επίσης, η επιδερμίδα του, καθώς και το εξωτερικό μέρος του δέρματος, έλειπαν ως αποτέλεσμα της μουμιοποίησης του στον πάγο.
Τα δόντια του Ötzi είχαν σημαντική φθορά στις κοιλότητες. Αυτού του είδους η φθορά πιθανόν να είχε προκληθεί από τη διατροφή με μεγάλες ποσότητες σιτηρών και υδατανθράκων. Μια πρόσφατη σχετικά ανάλυση DNA που έγινε το 2012 αποκάλυψε δυσανεξία στην λακτόζη, παρά την αυξανόμενη εξάπλωση της γεωργίας και της γαλακτοκομίας εκείνη την περίοδο.
Δερματοστιξία: Ο Ötzi είχε συνολικά 61 τατουάζ
O Ötzi είχε συνολικά 61 τατουάζ, τα οποία αποτελούνταν από 19 ομάδες μαύρων γραμμών. Αυτές κυμαίνονταν σε πάχος από 1-3 mm και μήκος από 7 – 40 mm. Ζωγραφισμένες σε ομάδες παράλληλων γραμμών, στις δυο μοίρες της οσφυϊκής μοίρας και της σπονδυλικής στήλης. Πίσω από το δεξιό γόνατο και στον δεξιό αστράγαλο είχε ένα σταυροειδές σύμβολο. Ενώ παράλληλες γραμμές κοσμούσαν τον αριστερό καρπό του χεριού του. Τα περισσότερα τατουάζ πάντως βρέθηκαν στα πόδια του. Η μικροσκοπική εξέταση των δειγμάτων που συλλέχθησαν από τα τατουάζ έδειξε πως δημιουργήθηκαν από χρωστικές που παρασκευάζονται από τέφρα. Πρόσφατη αρχαιολογική έρευνα επιβεβαίωσε το γεγονός πως ο Ötzi ήταν η αρχαιότερη ανθρώπινη – με τατουάζ -μούμια που είχε ανακαλυφθεί.
Περιγραφή: Εκλεπτυσμένα ρούχα, καπέλο από δέρμα αρκούδας και ζώνη ραμμένη με ρακόρ
Τα ρούχα του ήταν εκλεπτυσμένα. Φορούσε έναν μανδύα από υφαντό, ένα παλτό, μια ζώνη, ένα ζευγάρι γκέτες και παπούτσια. Όλα ήταν κατασκευασμένα από διαφορετικά δέρματα. Στο κεφάλι φορούσε ένα καπέλο από δέρμα αρκούδας με δερμάτινο λουράκι. Τα παπούτσια ήταν φαρδιά και αδιάβροχα, σχεδιασμένα για περπάτημα στο χιόνι. Το υλικό τους ήταν από δέρμα αρκούδας (για τα πέλματα), ελάφι και το πάνω μέρος από φλοιό δέντρου. Ένα μαλακό αποξηραμένο χόρτο περνούσε γύρω από το πόδι και αυτό λειτουργούσε ως κάλτσα. Η ζώνη είχε ραμμένο ένα ρακόρ (λυόμενος σύνδεσμος) που περιείχε μια σειρά από χρήσιμα αντικείμενα όπως: Ξύστρα, τρυπάνι, ένα κόκκαλο οστών και ένα εργαλείο από μικρή αιχμηρή πέτρα.
Τα παπούτσια του Ötzi δεν ήταν τίποτα περισσότερο από το πάνω τμήμα χιονοπέδιλων
Τα παπούτσια είχαν αναπαραχθεί από έναν Τσέχο Ακαδημαϊκό, ο οποίος είχε δηλώσει: «Επειδή τα παπούτσια είναι πραγματικά περίπλοκα, είμαι πεπεισμένος ότι ακόμα και πριν 5.300 χρόνια, οι άνθρωποι είχαν έναν τσαγκάρη που έκανε παπούτσια για τους ανθρώπους». Μάλιστα, αυτές οι αναπαραγωγές παπουτσιών εκείνης της περιόδου ήταν εξαιρετικές. Με αποτέλεσμα μια Τσέχικη εταιρεία να προσφερθεί να αγοράσει τα δικαιώματα και να τα πουλήσει. Ωστόσο, ο Βρετανός Αρχαιολόγος Jacqui Wood υποστήριξε τη θεωρία πως τα παπούτσια του Ötzi δεν ήταν τίποτα περισσότερο από το πάνω τμήμα χιονοπέδιλων.
Δέρμα διαφορετικών ζώων χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του παλτό, καθώς και για τις γκέτες
Το παλτό ήταν φτιαγμένο από δέρμα διαφορετικών ζώων και ραμμένα όλα μαζί. Οι γκέτες από δέρμα οικόσιτης κατσίκας. Ένα παρόμοιο σύνολο γκετών, 6.500 ετών, που ανακαλύφθηκαν στην Ελβετία, ήταν επίσης από δέρμα κατσίκας. Κάτι που οδηγούσε στο συμπέρασμα πως αυτό το υλικό δεν είχε επιλεχθεί τυχαία. Οι κάλτσες κατασκευάστηκαν από βοοειδή της Ευρώπης. Η φαρέτρα από ελάφι και το καπέλο γούνας από μια καφέ αρκούδα που ζούσε στην περιοχή.
Όταν οι μέθοδοι και οι τεχνικές δεν διδάσκονται, τις μαθαίνει κανείς μόνος του
Μαζί με το λεπτό χάλκινο τσεκούρι που είχε κοντά του (99,7% καθαρός Χαλκός) βρέθηκαν μαζί του και ένα κεραμικό τσεκούρι με ξύλινη λαβή. Ένα κρυσταλικό μαχαίρι – λεπίδα, μια φαρέτρα με 14 βέλη και ξύλινοι άξονες. Δύο από τα βέλη, τα οποία ήταν σπασμένα, ήταν αιχμηρά και με πτερύγια, ενώ τα υπόλοιπα 12 ήταν ημιτελή και άθικτα. Ένα εργαλείο που έμοιαζε με κέρατο εικάζεται πως χρησιμοποιούνταν για το ακόνισμα των τόξων. Επίσης, ένα ημιτελές μακρύ τόξο μήκους 1,82 μέτρων. Μούρα, δυο καλάθια σημύδας και δύο είδη μανιταριών με δερμάτινες ενώσεις εσωτερικά. Πιθανότατα η χρήση αυτών ήταν για ιατρικούς σκοπούς. Ένα κουτί που περιείχε πάνω από 12 διαφορετικά φυτά, καθώς και πυρίτιο για την δημιουργία σπινθήρων.
Το χάλκινο τσεκούρι παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού ο κορμός του ήταν 60 cm. Κατασκευασμένο με τόση προσοχή, ώστε η λεπίδα που ενωνόταν με τον κορμό είχε την απόλυτα σωστή γωνία. Η κεφαλή του τσεκουριού ήταν μήκους 9,5 cm, από καθαρό χαλκό και ήταν αποτέλεσμα χύτευσης, σφυρηλάτησης, στίλβωσης και ακονίσματος. Παρά το γεγονός πως χαλκός υπήρξε εκείνη την περίοδο άφθονος στις Άλπεις, το τσεκούρι προήλθε από χαλκό της νότιας Τοσκάνης. Τέλος, βρέθηκαν σημάδια πως είχε χρησιμοποιηθεί για κοπή και δεν ήταν αχρησιμοποίητο.
Τα αίτια του θανάτου: Ο Ötzi αιμορραγεί μέχρι θανάτου
Η αιτία του θανάτου παραμένει άγνωστη ως σήμερα. Εικάζεται πως πέθανε μετά από έκθεση σε χειμερινή καταιγίδα. Μια άλλη εκδοχή είναι πως έπεσε θύμα τελετουργικής θυσίας και ίσως να ήταν ο αρχηγός. Οι ακτινογραφίες και η αξονική τομογραφία οδήγησαν στο συμπέρασμα πως ο Ötzi είχε ένα βέλος στο αριστερό του ώμο όταν πέθανε. Και ένα ακόμα μικρό δάκρυ στο παλτό του. Αυτό σήμαινε πως πέθανε από απώλεια αίματος και η πληγή ήταν θανατηφόρα. Μια άλλη έρευνα έδειξε πως ο άξονας του βέλους είχε αφαιρεθεί πριν από το θάνατο. Η εξέταση του σώματος βρήκε μώλωπες, κοψίματα στα χέρια, στους καρπούς, στο θώρακα, καθώς και τραύμα στο κεφάλι. Η επικρατέστερη θεωρία θέλει το βέλος να καταστρέφει την ωμοπλάτη, τα νεύρα και ο Ötzi να αιμορραγεί μέχρι θανάτου.
Πρόσφατες αναλύσεις DNA αποκάλυψαν ίχνη αίματος από τέσσερα τουλάχιστον άτομα στα εργαλεία του. Αυτό σήμαινε πως ο Ötzi σκότωσε δυο άτομα με το ίδιο βέλος και το αίμα που βρέθηκε στο παλτό του ήταν από τραυματισμένο σύντροφο, τον οποίο και μετέφερε στην πλάτη του.
Σημαντικές πληροφορίες που αξίζει να μάθεις για τον Ötzi
- Ο Ötzi έχει συγγενείς στο Τιρόλο της Αυστρίας: Ύστερα από μελέτη του DNA, οι ερευνητές γονιδίων ανέφεραν πως ο Ötzi έχει 19 γεννετικούς συγγενείς στην περιοχή του Τιρόλο της Αυστρίας. Η έρευνα έγινε από 3700 δείγματα ανώνυμων αιμοδοτών στο πανεπιστήμιο του Innsbruck από τον Walther Parson. H έρευνα επίσης υποστήριξε πως ο Iceman και οι απόγονοι του ήταν αγρότες. Η μελέτη χρησιμοποίησε Υ Χρωμοσωματικούς δείκτες, οι οποίοι μεταφέρονται από τον πατέρα στον γιο και ανιχνεύουν τις νεολιθικές μεταναστεύσεις, οι οποίες έφεραν την γεωργία στην Ευρώπη μέσω των Άλπεων. Ο Ötzi ανήκε σε μια ομάδα Χ-χρωμοσώματος που ονομάζεται Ηaplogroup G και το οποίο έχει τις ρίζες του, όπως είναι η γεωργία στην Μέση Ανατολή.
- Είχε αρκετά θέματα υγείας: Η μούμια μετά από αυτοψία και έλεγχο ολόκληρου του σώματος είχε 40 τουλάχιστον παθήσεις όπως: φθαρμένες αρθρώσεις, αρτηριοσκλήρυνση, χολόλιθους, την ασθένεια Lyme, άσχημη ανάπτυξη του ποδιού, η οποία πιθανόν να προκλήθηκε από κρυοπαγήματα κτλ. Επιπλέον το έντερο είχε αυγά παρασιτικών σκουλικιών, ενώ μια σε βάθος οδοντιατρική εξέταση βρήκε προχωρημένη ασθένεια των ούλων και φθορά των δοντιών.
- Είχε ανατομικές ανωμαλίες: Του έλειπαν κάποια δόντια και το 12ο ζευγάρι πλευρών. Επίσης, είχε ένα κενό ανάμεσα στα δυο μπροστινά δόντια. Αυτό σύμφωνα με τους επιστήμονες προειδέαζε πως η μούμια πιθανόν να μην μπορούσε να κάνει παιδιά.
- Το στομάχι του περιείχε 30 διαφορετικούς τύπους γύρης. Η ανάλυση αυτή δείχνει πως πέθανε στις αρχές της Άνοιξης ή στις αρχές του καλοκαιριού. Το μερικώς και τελευταίο χωνευμένο γεύμα υποδηλώνει πως έφαγε δυο ώρες πριν το τέλος.
H κατάρα της μούμιας κυνηγάει αυτούς που λύνουν τα μυστήρια
Ο Ötzi «κουβαλάει» μαζί του μια κατάρα, αυτή της μούμιας. Ο ισχυρισμός αυτός συνδέεται με τους θανάτους πολλών ανθρώπων και τους οποίους ένωνε η ανακάλυψη, η ανάκτηση ή έξεταση της μούμιας. Όλοι πέθαναν κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Όπως οι: Helmut Simon (ο Γερμανός ορειβάτης που ανακάλυψε το σώμα), ο Rainer Henn (εξεταστής) και ο Konrad Spindler, πρώτος εξεταστής της μούμιας (1991). Ο Helmut Simon τον Οκτώμβριο του 2004 επιχείρησε να πετάξει πάνω από την κορυφή της Gaiskarkogel στην Αυστρία. Το σώμα του βρέθηκε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες σε ένα μικρό ρέμα, έχοντας πέσει από 300 πόδια περίπου κατά την διάρκεια μια αιφίνιδιας χιονοθύελλας, που είχε πλήξει την περιοχή. Ο Rainer Henn, από τους πρώτους επιστήμονες οι οποίοι δούλεψαν με την μούμια, πέθανε σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, καθοδόν στο να δώσει μια διάλεξη για τα ευρήματα που αφορούσαν την μούμια. Ο θάνατος ακολούθησε και τον οδηγό των Άλπεων, ο οποίος είχε οδηγήσε τον Henn να προσεγγίσει την μούμια. Το γεγονός ότι ένα μικρό ποσοστό αυτών πέθανε με την πάροδο των ετών δεν έχει αποδειχθεί στατιστικά σημαντικό. Αλήθεια ή μύθος κανείς δεν θα μπορέσει να μάθει ποτέ…
Που βρίσκεται σήμερα
Ο Ötzi και τα τέχνεργα του εκτίθονται στο Αρχαιολογικό μουσείο του νότιου Tyrol του Bolzano στην Ιταλία από το 1998. Αποτελεί σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα, αστέρι των media, ερευνητικό θέμα και αντικείμενο έκθεσης μουσείου. Είναι μια μούμια της εποχής του Χαλκού και χάρη σε πολύ εξαιρετικές συνθήκες κατάφερε και διατηρήθηκε ως σήμερα. Ανακαλύφθηκε το 1991 μαζί με τα ρούχα και τον εξοπλισμό του στον παγετώνα Schnalstal / Val Senales Valley και από τότε αποτελεί αντικείμενο εντατικής έρευνας και γνώσης. Για περισσότερες πληροφορίες για το μουσείο μπορείς να κάνεις κλικ εδώ.
Ακολουθεί το video: Otzi The Iceman Film documentary.
Πηγές
- Wikipedia: Ötzi
- Discovermagazine
- Nationalgeographick: 5 Surprising Facts About Otzi the Iceman
- Mysteriousuniverse.org
- Donsmaps.com
- Historydaily.org
- Φωτογραφικό υλικό από τα παρακάτω sites: pinterst, Don Hitchcock, EURAC/M.Samadelli/M.Melis και Robert Clark.
