Η 31η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως η «Παγκόσμια Ημέρα κατά του καπνίσματος» με απόφαση του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Το κάπνισμα, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, έχει καταστρεπτικές συνέπειες για την υγεία. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερες από 4.000 χιλιάδες χημικές ουσίες εκ των οποίων πάνω από 250 δημιουργούν πρόβλημα στον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ περισσότερες από 50 είναι καρκινογόνες. Η διακοπή του καπνίσματος είναι μόνο ωφέλιμη. Σε παγκόσμια κλίμακα το 40% των θανάτων από καρκίνο οφείλονται στο κάπνισμα. Αυτό που θα πρέπει να τονίσουμε είναι πως αποτελεί την κύρια αιτία χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας και στοιχίζει ετησίως σε παγκόσμια κλίμακα τη ζωή 8.000.000 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η Ελλάδα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό ενηλίκων που καπνίζουν καθημερινά τσιγάρα, μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
«Το να κόψεις το κάπνισμα είναι το ευκολότερο πράγμα. Εγώ το ‘χω κόψει τουλάχιστον δέκα φορές».
Μαρκ Τουαίην, 1835-1910, Αμερικανός συγγραφέας
Η Ελλάδα κρατάει τα πρωτεία του παθητικού καπνίσματος στην Ευρώπη
Η Ελλάδα δεν έχει μόνο υψηλό ποσοστό στους ενήλικες που καπνίζουν τσιγάρα, αλλά είναι και πρωταθλήτρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο «παθητικό κάπνισμα». Δυστυχώς οι αντικαπνιστικές εκστρατείες των προηγούμενων ετών δεν φαίνεται να πέτυχαν και πολλά, αφού ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων χωρίς να είναι καπνιστές ανέπνευσαν των καπνό των άλλων σε κλειστούς δημόσιους χώρους. Αυτό αποτελεί μείζων θέμα, καθώς κάθε χρόνο πάνω από 15.000 χιλιάδες Έλληνες χάνουν την ζωή τους από το κάπνισμα. Η αναλογία που ήθελε, πριν από 15 χρόνια, τέσσερις στους δέκα Έλληνες να καπνίζουν συστηματικά, φαίνεται να αυξήθηκε ραγδαία.
Το κάπνισμα μειώνει τον μέσο όρο της ζωής κατά 10 με 20 χρόνια
Σύμφωνα με την Ομάδα Διακοπής Καπνίσματος και Προαγωγής της Υγείας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, το κάπνισμα μειώνει το προσδόκιμο της ζωής κατά 10 – 12 χρόνια. Ενώ επτά στους δέκα καπνιστές έχουν σκεφτεί να διακόψουν το κάπνισμα, μόνο το 3% το καταφέρνει χωρίς βοήθεια. Πενήντα τουλάχιστον ιατρεία στην Ελλάδα, παρέχουν τις υπηρεσίες τους για την διακοπή του καπνίσματος. Σε αυτά έρχονται τουλάχιστον 2.000 με 3.000 χιλιάδες καπνιστές ετησίως.
«Παλιότερα ήταν σπάνιο να έρθουν στα ιατρεία άτομα ηλικίας 25 ή 30 ετών, τώρα πλέον βλέπουμε όλο και πιο συχνά νέους. Γι’ αυτούς η διακοπή του καπνίσματος είναι θέμα ελευθερίας. Δεν θέλουν να έχουν εξάρτηση από κάτι. Για τις πιο μεγάλες ηλικίες ο βασικός λόγος έχει συνήθως να κάνει με την υγεία».
Συντονιστής Τουμπής της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος και Προαγωγής της Υγείας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας
Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την καρδιά μας
Το κάπνισμα δημιουργεί στένωση των στεφανιαίων αρτηριών που είναι υπεύθυνες για την τροφοδότηση της καρδιάς με αίμα. Ο κίνδυνος επίσης να αυξήσει την εμφάνιση θρόμβων ή απόφραξη είναι μεγάλος. Αυτά στην συνέχεια θα προκαλέσουν καρδιακή προσβολή. Εαν ανήκετε στην ομάδα των ασθενών που έχουν υποστεί μια καρδιακή προσβολή το ποσοστό να υποστείτε άλλη μια είναι μεγάλο. Η εισπνοή του καπνού και μόνο, μπορεί να αυξήσει την πίεση του αίματος. Και αυτό με την σειρά του να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, προβλήματα με το αίμα, καρκίνο, ανδρική ανικανότητα κτλ.
Οι εναλλακτικές επιλογές καπνίσματος φαίνεται να μην ωφελούν
Οι ναργιλέδες και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν αποτελούν ασφαλείς επιλογές για την υγεία σας, καθώς απελευθερώνουν επιβλαβείς ουσίες στους πνεύμονες και έχουν ακριβώς τους ίδιους κινδύνους με το κανονικό κάπνισμα. Ακόμη και οι γεύσεις φρούτων δεν είναι καλές για τον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με μελέτες σε μια ώρα ηλεκτρονικού καπνίσματος εισέρχονται στον οργανισμό ουσίες ισοδύναμες των 100 – 200 τσιγάρων. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών δεν είναι ακόμη γνωστές αναφορικά με το ποσοστό βλάβης που δημιουργούν.
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν βοηθά στην διακοπή του καπνίσματος
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο το χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα ή αυτοί που πιστεύουν πως είναι λιγότερο ακίνδυνο με το συμβατικό. Έχει την αίσθηση και την γεύση ενός κανονικού τσιγάρου, ενώ περιέχει νικοτίνη ή διάφορες αρωματικές ουσίες. Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά πριν 10 περίπου έτη στην Κίνα. Η αλήθεια είναι πως ένα μεγάλο ποσοστό καπνιστών ηλεκτρονικού τσιγάρου επιστρέφει στο κανονική μορφή τσιγάρου. Και ένα άλλο ποσοστό δεν καταφέρνει να διακόψει το κάπνισμα. Η έκθεση στην νικοτίνη το καθιστά εξαρτιογόνο αλλά και ο χρήστης μένει δέσμιος της συνήθειας αυτής. Η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία συνιστά, ότι οι καπνιστές δε θα πρέπει να ανταλλάσσουν ένα καρκινογόνο προϊόν με ένα λιγότερο καρκινογόνο.
Μύθοι και αλήθειες σχετικά με το κάπνισμα
Μύθος 1ος: Το κάπνισμα με ηρεμεί
Οι καπνιστές υποστηρίζουν πως το τσιγάρο τους βοηθάει να χαλαρώνουν. Η αλήθεια είναι πως όταν κάποιος ξεκινά το κάπνισμα, το σώμα για να αντισταθμίσει τις δυσάρεστες αντιδράσεις του σώματος (βλ. βήχας, ναυτία, ζαλάδα), παράγει σεροτονίνη και ντοπαμίνη. Δηλαδή τους νευροδιαβιστές που προκαλούν ηρεμία και χαλάρωση. Επί της ουσίας, ο καπνιστής ανάβοντας ένα τσιγάρο χαλαρώνει από το στρες που το προκαλεί το ίδιο το στερητικό σύνδρομο της νικοτίνης.
Μύθος 2ος: Μου είναι δύσκολο να κόψω το κάπνισμα
Όταν καπνίζουμε καθώς εισπνέουμε τον καπνό του τσιγάρου, εισπνέουμε και την νικοτίνη. Η νικοτίνη είναι ένα αλκαλοειδές με διεγερτικές ιδιότητες και δημιουργεί την αίσθηση της ευχαρίστησης στο χρήστη. Από την στιγμή που θα μπει στον οργανισμό, φτάνει σε όλα τα σημεία του σώματος σε λιγότερο από 20 δευτερόλεπτα. Φτάνοντας στον εγκέφαλο, ο καπνιστής νιώθει στο έπακρο την αίσθηση της ευχαρίστησης. Αυτός είναι και ο λόγος που ακούμε τους καπνιστές να λένε πως τους είναι δύσκολο να το κόψουν. Η αλήθεια είναι όμως πως με την διακοπή του καπνίσματος, το στερητικό σύνδρομο της νικοτίνης κρατά μόνο μερικές εβδομάδες. Και μετά υποχωρεί πλήρως!
Μύθος 3ος: Αφού καπνίζω λίγο άρα δεν μου κάνει τόσο κακό
Αυτό δεν είναι αληθές. Οι επιδράσεις του καπνίσματος εκτός από το γεγονός πως το τσιγάρο γίνεται ένας εθισμός, εξαρτώνται από από διάφορες παράγοντες, όπως είναι η κληρονομικότητα, το ιστορικό υγείας, η ηλικία, ο τρόπος ζωής κτλ. Στα πολύ νεαρά άτομα ακόμη και ο ελάχιστος αριθμός τσιγάρων οδηγούν στην εξάρτηση. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως η εξάρτηση έχει άμεση σχέση με την καθημερινή συνήθεια. Και όχι με τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζουμε.
Μύθος 4ος: Δεν θα έχω πρόβλημα αφού καπνίζω τσιγάρα light
Τα τσιγάρα light δεν είναι πιο αθώα από τα υπόλοιπα. Δεν υπάρχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση πως δεν δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας. Όσο περισσότερα τσιγάρα καπνίζουμε, ανεξάρτητα από το είδος, τόσο αυξάνουμε τις πιθανότητες για καρκίνο του πνεύμονα. Ακόμη και αν τα τσιγάρα light έχουν μικρότερη ποσότητα πίσσας και νικοτίνης. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε και την παράμετρο, ότι δηλαδή οι καπνιστές αυτών των τσιγάρων καπνίζουν περισσότερα light τσιγάρα. Αυτό συμβαίνει καθώς πιστεύουν πως δεν είναι επιβλαβή για τον οργανισμό. Και έτσι πέφτουν στην παγίδα της μεγάλης ποσότητας.
Μύθος 5ος: Δεν καπνίζω αφού ατμίζω ηλεκτρονικό τσιγάρο
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν παύει να είναι ένα τσιγάρο. Η αρχική ιδέα ήταν να μιμηθεί τον τρόπο που λειτουργεί ένα κανονικό τσιγάρο, δίνοντας την ψευδαίσθηση πως του αρώματος του καπνού. Όμως οι ερευνητές αναφέρουν πως το εκνεφούμενο υγρό περιέχει τοξικές ή καρκινογόνες ουσίες. Οι αναφορές, ωστόσο, σε βλάβες στους πνεύμονες, καρδιά και στο γονιδίωμα είναι σημαντικές.
«Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν βοήθησε ενήλικες καπνιστές να διακόψουν το κάπνισμα».
Περιοδικό Lancet Respiratory Medicine Ιανουάριος 2016
Το κάπνισμα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία
Οι ουσίες που εισπνέει ένας καπνιστής ενοχοποιούνται για βλάβη των αγγείων της καρδιάς, του πνεύμονα και για καρκινογένεση. Ο καπνός δημιουργεί πρόβλημα στην ζωτικότητα και στην λειτουργικότητα του οργανισμού μας. Άλλα προβλήματα που παρατηρούνται είναι η προσβολή του εμβρύου των εγκύων καπνιστών, η μείωσης της σεξουαλικής ικανότητας, η ελάττωση της αναπαραγωγικότητας, οι γενετικές μεταλλάξεις και η μείωση του προσδόκιμου της ζωής. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως το παθητικό κάπνισμα ισοδυναμεί με ενεργητικό κάπνισμα.
Ακολουθεί σχετικό βίντεο με την παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Βίσκος Α. Ηλεκτρονικό Τσιγάρο, τι ισχύει πραγματικά; Ανακτήθηκε από www.iatriko.gr. Τελευταία πρόσβαση στις 28/5/2021.
Kάπνισμα: μύθοι και αλήθειες. Ανακτήθηκε από www.euroclinic.gr. Τελευταία πρόσβαση στις 28/5/2021.
Το κάπνισμα και η καρδιά σας. Ανακτήθηκε από www.heartfoundation.org.au. Τελευταία πρόσβαση στις 28/5/2021.
31η Μαΐου 2020. Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος. Ανακτήθηκε από eody.gov.gr. Τελευταία πρόσβαση στις 28/5/2021.
