Ο Σαρλ Μπωντλαίρ γεννήθηκε στις 9 Απριλίου του 1821 στο Παρίσι, από δύο γονείς αριστοκρατικής καταγωγής. Δεν θα προλάβει να έχει και τους δύο κοντά του για πολύ καιρό, καθώς στην ηλικία των έξι, χάνει τον πατέρα του. Έπειτα από αυτή την σημαντική απώλεια, η σχέση με την μητέρα του, η οποία τον λάτρευε, θα γίνει ακόμα δυνατότερη και ο Μπωντλαίρ θα περάσει το μεγαλύτερο μέρος των παιδικών του χρόνων με την μητέρα και την ηλικιωμένη υπηρέτρια τους, για την οποία αργότερα θα γράψει και ένα τραγούδι.
Το 1828, ένα χρόνο μετά το θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του θα αποφασίσει να ξαναπαντρευτεί τον στρατηγό Οπίκ, ο οποίος θα αποτελέσει και έντονη φυσιογνωμία για τα νεανικά του χρόνια. Μετά τον δεύτερο γάμο της μητέρας του, θα γεννηθεί στον Μπωντλαίρ ένα έντονο μίσος, το οποίο θα μείνει μέσα του για όλο το υπόλοιπο της ζωής του.
Τα νεανικά χρόνια του Σαρλ Μπωντλαίρ
Το 1832 η μητέρα και ο πατριός του αποφασίζουν να τον στείλουν εσώκλειστο σε ένα ιδιωτικό σχολείο του Παρισιού, εξαιτίας της χολέρας που είχε εξαπλωθεί στην πόλη. Έπειτα, θα φοιτήσει σε ένα κολέγιο και το 1836 στο λύκειο του Μεγάλου Λουδοβίκου. Παρόλο που υπήρξε ένας από τους πιο επιμελείς και συνετούς μαθητές του σχολείου, δεν θα καταφέρει να συμβιβαστεί με τους περιορισμούς και να πειθαρχηθεί στους κανόνες του σχολείου και για αυτό τελικά θα διωχθεί από το λύκειο, το 1839, υποχρεωμένος να επιστρέψει στο πατρικό του.
oil on canvas. Πηγή εικόνας: www.reprodart.com
Η μητέρα του και ο πατριός του, όντες απελπισμένοι με την κατάσταση του παιδιού, του παραχωρούν τελικά την ελευθερία του και μεγάλα χρηματικά ποσά, τα οποία ο νεαρός Μπωντλαίρ θα ξοδέψει στο Καρτιέ-Λατέν, ένα στέκι εναλλακτικών καλλιτεχνών και ποιητών, αρχίζοντας έτσι μια ζωή γεμάτη με κακές συνήθειες. Η οικογένεια του, ξανά αντιμέτωπη με τις συνήθειες του Μπωντλαίρ, του προτείνει να φύγει για ένα ταξίδι στην Καλκούτα της Ινδίας και φυσικά ο ίδιος, ως λάτρης των ταξιδιών, το δέχτηκε αμέσως. Ωστόσο, το ταξίδι αυτό δεν θα προλάβει να ολοκληρωθεί ποτέ, καθώς με την πρώτη ευκαιρία θα επιστρέψει στο Παρίσι και θα ξεκινήσει το γράψιμο, παράλληλα με την ξέφρενη διασκέδαση και τα γλέντια. Τότε είναι που θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί την νεαρή Ζαν Ντυβάλ, η οποία θα αποτελέσει και την κύρια έμπνευσή του για ένα μεγάλο μέρος του έργου του.
Το έργο του
Το 1842 ο Μπωντλαίρ θα τεθεί υπό δικαστική επιτήρηση και θα διάγει έναν άθλιο βίο, με πολλά χρέη. Αυτή την περίοδο, θα συνάψει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του «Τα Άνθη του Κακού», ενώ παράλληλα θα αντιτίθεται στο ρεύμα του Ρομαντισμού ως δημοσιογράφος και κριτικός τέχνης. Η μια και μοναδική ποιητική συλλογή του θα εκδοθεί τελικά το 1850, όταν ο ίδιος θα είναι σε ηλικία 30 χρονών, μετά από πολύ κόπο και προσπάθεια. Από το έργο του αυτό, έξι ποιήματα καταδικάστηκαν «για προσβολή των δημοσίων και των καλών ηθών» από την σεμνότυφη και συντηρητική τάξη του Παρισιού και αφαιρέθηκαν από την επόμενη έκδοση ύστερα από δικαστική απόφαση.
Η συλλογή επανεκδόθηκε το 1861, με την προσθήκη καινούργιων ποιημάτων και με διαφορετική δομή, χωρίς όμως τα έξι ποιήματα που αφαιρέθηκαν με απόφαση του δικαστή Πινάρ. Στις 5 Ιουλίου του 1857 η γαλλική εφημερίδα La Figaro δημοσιεύει μια κριτική για τα «Άνθη του Κακού», στην οποία – μεταξύ άλλων – αναφέρει χαρακτηριστικά: «Σε ορισμένα σημεία αμφιβάλλουμε για την πνευματική υγεία του κ. Μπωντλαίρ. Όμως ορισμένα άλλα, δεν μας επιτρέπουν περαιτέρω αμφιβολίες. Κυριαρχεί, ως επί το πλείστον, η μονότονη και επιτηδευμένη επανάληψη των ίδιων πραγμάτων, των ίδιων σκέψεων. Η αηδία πνίγει την αχρειότητα — για να την καταπολεμήσει σμίγει με το μόλυσμα».
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Σαρλ Μπωντλαίρ
Παρόλο που αυτή η κατάσταση του παρείχε μια μεγάλη αναγνώριση και δόξα εκείνο το διάστημα, δεν είχε μεγάλες χρηματικές απολαβές και για αυτό θα αποφασίσει να φύγει από το Παρίσι, άρρωστος και κυνηγημένος από τους δανειστές του, για το Βέλγιο όπου και θα εγκατασταθεί τελικά, το 1864, στις Βρυξέλλες. Εκεί θα συνάψει ένα φυλλάδιο για το Βέλγιο, το οποίο θεωρεί καρικατούρα της γαλλικής αστικής τάξης και θα γνωρίσει τον Φελσιέν Ροπ, ο οποίος θα εικονογραφήσει αργότερα τα «Άνθη».
Ο Μπωντλαίρ θα μείνει εκεί για τα δύο επόμενα χρόνια και θα ζήσει, όπως και στο Παρίσι, στερημένος και κάτω από άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Η κατάσταση του αυτή θα τον αναγκάσει να επιστρέψει στην πόλη του, όπου μετά από λίγο καιρό, σε μια βόλτα με τους φίλους του, θα πέσει στην μέση του δρόμου, χτυπημένος από αφασία. Σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 31 Αυγούστου του 1867, επέρχεται και ο θάνατος του.
Η συνολική αποτίμηση της προσφοράς του Σαρλ Μπωντλαίρ στην ποίηση
Τα «Άνθη του Κακού» αποκαταστάθηκαν μετά την ανάκληση της δικαστικής απόφασης το 1949 και συνέχισαν να εκδίδονται χωρίς «παράνομες» τροποποιήσεις. Ο Μπωντλαίρ χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους πρώτους ποιητές που διέκριναν την αρνητική επιρροή του πρώιμου καπιταλιστικού συστήματος τόσο στην δομή της κοινωνίας, όσο και στις συνθήκες για την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Διέκρινε τους όρους «μοντέρνος» και «μοντερνικότητα» για να αποδώσει το φευγαλέο και το εφήμερο, καθώς και μέσα στο έργο του ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την σχέση της ομορφιάς με την κακία και της βίας με την ηδονή.
Τα «Άνθη του Κακού» καθιερώθηκαν διαχρονικά ως μια από τις σπουδαιότερες ποιητικές συλλογές στην ιστορία της ποίησης. Κατάφερε, επιπρόσθετα, να συνθέσει και τον ακριβή ορισμό της σύγχρονης αισθητικής, παραθέτοντας τα εξής λόγια: «Το Ωραίο πάντα θα είναι παράξενο. Δεν λέω ότι θα είναι παράξενο εκούσια και ψυχρά, διότι τότε δεν θα ήταν παρά ένα τέρας που ξεπήδησε μέσα από τις ατραπούς της ζωής. Λέω απλώς ότι πάντα θα ενέχει ένα στοιχείο παραδοξότητας, όχι ηθελημένης, αλλά υποσυνείδητης. Και σε αυτήν την παραδοξότητα θα έγκειται και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που θα το καθιστά ωραίο».
Η υψηλή ευφυΐα και το ταλέντο του, η μάχη του έναντι στον ρεαλισμό και στην θεωρία που υποστηρίζει το «η τέχνη για την τέχνη», η ικανότητα του να αφουγκράζεται τον κόσμο και την εποχή του, καθώς και η αγάπη του για τις απολαύσεις της ζωής, τον ανέδειξαν αναμφισβήτητα σε ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα τόσο της γαλλικής, όσο και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Aκολουθεί βίντεο με την ανάγνωση ενός από τα γνωστότερα ποιήματα του, το «Άλμπατροζ».
Πηγές
Σαρλ Μπωντλαίρ, ρομαντικός και καταραμένος.., ανακακτήθηκε από https://www.artigo.gr/people/baudelair/, τελευταία πρόσβαση 30/8/19
Σαρλ Μπωντλαίρ, ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/Σαρλ_Μπωντλαίρ, τελευταία πρόσβαση 30/8/19
Σαρλ Μπωντλαίρ: Σαν σήμερα απεβίωσε η ποιητική ιδιοφυΐα που συνέλαβε το πνεύμα του καπιταλισμού, ανακτήθηκε από https://www.iefimerida.gr/news/65697/σαρλ-μπωντλαίρ-σαν-σήμερα-απεβίωσε-η-ποιητική-ιδιοφυΐα-που-συνέλαβε-το-πνεύμα-του-καπιταλ, τελευταία πρόσβαση 30/8/19
Σαρλ Μπωντλαίρ – Ο καταραμένος ποιητής, ανακτήθηκε από https://www.alfavita.gr/koinonia/266155_sarl-mpontlair-o-kataramenos-poiitis, τελευταία πρόσβαση 30/8/19
Σαρλ Μπωντλαίρ, ανακτήθηκε από https://www.protoporia.gr/suggrafeas-mpwntler-sarl-915108, τελευταία πρόσβαση 30/8/19
