Ο Γεώργιος Βιζυηνός ήταν Έλληνας πεζογράφος, ποιητής και λόγιος. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής λογοτεχνίας και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της, που φεύγοντας από αυτή τη ζωή, άφησε πίσω του μεγάλες παρακαταθήκες, όπως τα έργα του «Το αμάρτημα της μητρός μου», «Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου», «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», «Μοσκώβ Σελήμ» ο «Τρομάρας» κλπ.
Ο Βίος του
Ο Γεώργιος Βιζυηνός γεννήθηκε στη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης στις 8 Μαρτίου 1849. Από τον τόπο καταγωγής του προήρθε και το επώνυμο Βιζυηνός, καθώς το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Μιχαήλ Σύρμας.
Ο Βιζυηνός ήταν γόνος πολύ φτωχής οικογένειας. Είχε άλλα 4 αδέρφια, τον Μιχαήλο, τον Χρηστάκη, την Άννα και την Αννιώ. Ο Γεώργιος έμεινε ορφανός σε ηλικία 5 ετών, καθώς ο πατέρας του πέθανε από τύφο το 1854. Σε πολύ μικρή ηλικία στάλθηκε από τους παππούδες του στην Κωνσταντινούπολη, σε ένα θείο του, για να μάθει ραπτική. Η τύχη του, εν τούτοις, δεν ήταν να γίνει ράφτης. Μέχρι τα 18 του ζούσε εκεί και ήταν προστατευόμενος του Κυπρίου εμπόρου Γιάγκου Γεωργιάδη και υστέρα του αρχιεπισκόπου Κύπρου, Σωφρονίου Β. Μάλιστα για ένα χρονικό διάστημα έζησε και στην Κύπρο.
Το 1872 άρχισε να φοιτά στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, ενώ ένα χρόνο αργότερα δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή που φέρει το όνομα «Ποιητικά Πρωτόλεια». Το 1874 βραβεύτηκε για το ποίημα του «Κόδρος» στον Βουτσιναίο Ποιητικό Διαγωνισμό και την ίδια χρονιά γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Το 1876 βραβεύτηκε και πάλι στον Βουτσιναίο Διαγωνισμό, αυτή την φορά με την ποιητική του συλλογή «Άραις μάραις κουκουνάραις», η οποία μετονομάστηκε σε «Βοσπορίδες Αύραι». Το 1881 τύπωσε στη Λειψία τη διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Das Kinderspiel in Bezug auf Psychologie und Paedagogik». Το 1883 δημοσίευσε στην Εστία το πρώτο του μεγάλο διήγημα, με τίτλο «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως».
Το 1884 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου και εργάστηκε σε μια μεταλλευτική επιχείρηση και ύστερα ως καθηγητής σε γυμνάσιο. Ένα χρόνο αργότερα εργάστηκε ως ακαδημαϊκός στην έδρα της Ιστορίας της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1890 εργάστηκε ως καθηγητής ρυθμικής και δραματολογίας στο Ωδείο Αθηνών. Στις 15 Απριλίου 1892 μπήκε έγκλειστος στο Δρομοκαΐτειο Ψυχιατρείο. Ύστερα από τέσσερα χρόνια εγκλεισμού, άφησε την τελευταία του πνοή, στις 15 Απριλίου 1896.
Το έργο και τα βασικά χαρακτηριστικά του
Ο Γεώργιος Βιζυηνός χωρίς να έχει ένα συγκεκριμένο πρότυπο από το οποίο να δανείστηκε στοιχεία και συνδυάζοντας το βιωματικό στοιχείο με την ψυχογραφία των ηρώων του στα διηγήματα του, αναδείχθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής λογοτεχνίας.
Τα έργα του είναι διαχρονικά και φτάνουν μέχρι τις μέρες μας και διαβάζονται με το ίδιο πάθος και την ίδια αγάπη όπως κάποτε. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα εκδίδονται από διάφορους εκδοτικός οίκους, καθώς προσελκύουν το ενδιαφέρον του ευρύτερου λογοτεχνικού κοινού. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι τα ίδια έργα διασκευάζονται και ζωντανεύουν στις θεατρικές σκηνές, όπως και στον κινηματογράφο.
Τα αφηγηματικά του έργα αντλούνται από προσωπικά και οικογενειακά βιώματα, παραδόσεις και τα βιώματα της λαϊκής ζωής στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Αμάρτημα της μητρός μου», στο οποίο περιγράφει την τραγωδία μιας μητέρας που πλάκωσε στον ύπνο της, το παιδί της, και το έπνιξε.
Η γλώσσα του είναι λόγια, λαϊκή και ιδιωματική. Στο πεζογραφικό του έργο διακρίνεται διάχυτο το στοιχείο του ρομαντισμού. Τα έργα του πλαισιώνονται από την επιστημονική του γνώση στην ψυχολογία. Απόρροια αυτού είναι η ψυχογραφική ανάλυση των ηρώων του, που είναι και ο λόγος που τον καθιστά πρωτοπόρο στα νεοελληνικά γράμματα. Βασικά χαρακτηριστικά του έργου του είναι η χρήση του πρώτου προσώπου, οι δραματικές συγκρούσεις των ηρώων του και η μυθιστορική πλαστικότητα τους, η δομή, η δραματικότητα, η άρτια αφηγηματική τεχνική και το στοιχείο της μυθοπλασίας.
Οι χαρακτήρες του Βιζυηνού υπερβαίνουν την ατομικότητα τους και αναδεικνύονται σε οικουμενικά και πανανθρώπινα σύμβολα, προβάλλοντας την τραγική μοίρα των ανθρώπων ανεξαρτήτως εθνικότητας, θρησκείας και φύλου. Η υπέρβαση αυτών των τριών ορίων θεωρείται πρωτοποριακή για την ελληνική πεζογραφία του 19ου αιώνα.
Μερικά από τα έργα του
Μερικά από τα ποιήματα του είναι: «Αποχωρισμός», «Διαμάντω», «Η κλώσσα», «Το ναυτόπουλο», «Η προσευχή των παιδιών», «Ο πύργος της κόρης», «Η μητέρα των επτά», «Της ζωής το ποτάμι», «Νύχτα» κλπ.
Μερικά από τα διηγήματα του είναι: «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως», δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 1883, «Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου», δημοσιεύθηκε το διάστημα Οκτώβριος-Νοέμβριος του 1883 στην «Εστία», «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας» τον Ιανουάριο του 1884, «Πρωτομαγιά» το Μάϊο του 1884, «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» το διάστημα Ιούνιος-Ιούλιος του 1884 κλπ.
Ανάμεσα στα πολλά παιδικά του αφηγήματα ανήκουν: «Ο Άραψ και η κάμηλος αυτού», «Ο Τρομάρας», «Το σκιάχτρο του χωραφιού», «Ο κλέπτης», «Μέσα εις το αμφιθέατρον», «Πως οικονομείται ο χρόνος» κλπ.
Τέλος, ένα δείγμα από τις μελέτες του που αναπτύσσονται σε διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς, όπως η Φιλοσοφία, η Ψυχολογία, η Λαογραφία κλπ. είναι οι εξής: «Οι καλόγεροι και η λατρεία του Διονύσου εν Θράκη» το 1888, που δημοσιεύτηκε σε τέσσερις συνέχειες στο περιοδικό «Εβδομάς», «Αι εικαστικαί τέχναι κατά την Α’ εικοσιπενταετηρίδα της βασιλείας Γεωργίου Α’» το 1888, δημοσιεύθηκε σε πανηγυρικό φύλλο της «Εφημερίδος» του Δημητρίου Κορομηλά, «Ερρίκος Ιβσεν» το 1892, δημοσιεύθηκε σε δύο συνέχειες στην «Εικονογραφημένη Εστία», «Ανά τον Ελικώνα» το 1894, δημοσιεύθηκε σε έντεκα συνέχειες στην «Εικονογραφημένη Εστία», «Ψυχολογικαί μελέται επί του καλού-Πνευματικαί ιδιοφυίαι», «Ψυχολογικαί μελέται επί του καλού-Αι αρχαί των τεχνών» κλπ.
Ο έρωτας, το ψυχιατρείο και ο θάνατος
Το 1884 ο Βιζυηνός αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Αθήνα, όπου και ασχολήθηκε με μια μεταλλευτική επιχείρηση, η οποία είχε αποτύχει παταγωδώς. Αργότερα, εργάστηκε σαν δάσκαλος σε σχολείο και το 1890 ως καθηγητής ρυθμικής και δραματολογίας στο Ωδείο Αθηνών. Εκεί γνώρισε την Μπετίνα Φραβασίλη, μια 14χρονη μαθήτρια του, την οποία ερωτεύτηκε. Για να εκφράσει τον ερωτά του, της έγραφε συνέχεια ποιήματα.
Όπως αναφέρουν οι πηγές, ο Βιζυηνός ερωτεύτηκε τόσο πολύ την Μπετίνα, που επιχείρησε ακόμα και να την απαγάγει, ενώ είχε δοκιμάσει δυο φορές να αυτοκτονήσει, λίγες ημέρες πριν κλειστεί στο Δρομοκαΐτειο ψυχιατρείο, στις 15 Απριλίου 1892.
Ο Βιζυηνός παρέμεινε έγκλειστος για περίπου 4 χρόνια και πέθανε στις 15 Απριλίου 1896, σε ηλικία 47 ετών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι λίγο μετά το θάνατο του, πέθανε και η νεαρή κοπέλα, τέσσερις μέρες μετά τον γάμο της.
Έμπνευση για άλλους καλλιτέχνες
Η ζωή του Γεώργιου Βιζυηνού ενέπνευσε ανάμεσα σε άλλους και τον σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη, ο οποίος έκανε την ταινία με τίτλο, «Μόνον της ζωής του ταξείδιον», από το ομώνυμο μυθιστόρημα του. Πρόκειται για μια ταινία, η οποία παρουσιάζει την ζωή του Βιζυηνού κατά την περίοδο που ήταν έγκλειστος στο ψυχιατρείο. Μέσα από τους διάλογους του Βιζυηνού με τον παππού του μεταφέρεται στην παιδική του ηλικία.
Παρακάτω ακολουθεί ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του Γεωργίου Βιζυηνού, στο οποίο παραθέτονται διάφορες σημαντικές λεπτομέρειες.
https://www.youtube.com/watch?v=kJgJ_2kIUdQ
Πηγές
wikipedia.org
news237.gr
lifo.gr
metapedia.org
