Όταν η απάθεια συναντηθεί με την ανοχή ως χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας τότε μαρτυρούν πως η κοινωνία αυτή βρίσκεται σε αποσύνθεση, σε σήψη. Απάθεια, απραξία, αδράνεια, ανοχή είναι συμπτώματα μιας νέας πανδημίας. Οι σύγχρονες μάστιγες. Ας το εμπεδώσουμε για τελευταία φορά ο πλανήτης μας νοσεί. Εκλιπαρεί για βοήθεια την στιγμή που εμείς επιλέγουμε να προσπεράσουμε, εκδηλώνοντας σε προκλητικό βαθμό την απάθεια μας. Κοινώς ζούμε την ζωή μας με τρόπο που απλά υπάρχουμε.
Πράγματι η συνειδητή επιλογή της κοινωνικής απάθειας ως συμπεριφορική τάση διαμορφώνει ένα πλαίσιο ασφάλειας στον κάτοχό της. Πως ακριβώς; Σε προστατεύει μέσω της απόστασης που επιλέγεις να διατηρήσεις προκειμένου να διαφυλάξεις την ψυχική σου υγεία. Εν μέρει σε σώζει. Η επιλεκτική εστίαση στον δικό σου μικρόκοσμο, σου προσφέρει χέρι βοηθείας πολύτιμο. Σε προφυλάσσει, σε απομακρύνει από σημαντικά τραγικά γεγονότα που διαδραματίζονται ταυτόχρονα και σε εξαναγκάζουν να αναλάβεις δράση. Δοκιμάζουν την υπομονή σου, αναζωπυρώνουν έντονα συναισθήματα, εξαντλούν τα ψυχικά σου αποθέματα, εκβιάζουν πράξεις και στηλιτεύουν με ιδιαίτερη οξύτητα συμπεριφορές.
Ο συνδυασμός ανοχής και απάθειας αποτελεί παθολογικό σύμπτωμα μιας κοινωνίας που πενθεί την δημιουργικότητά της, την πρόοδό της, την κοινωνική της συνοχή συνεισφέροντας σε μια νοσηρή ασθένεια που δείχνει να είναι της μόδας. Έχει δυστυχώς κυριαρχήσει σε ένα ξεχειλισμένο, υπερφορτωμένο σήμερα. Αυτή δεν είναι άλλη από μια μείζων καταθλιπτική διαταραχή. Ο πόλεμος που διαδραματίζεται «δίπλα μας», η απροκάλυπτη, η χαρακτηριστικής ευκολίας έκφραση ωμής και στυγνής βίας σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης ύπαρξης, η ανυπαρξία κοινής λογικής και το πιο τρομακτικό το πόσο αδαείς φαινόμαστε στην θέα της. Επιπροσθέτως, η λατρεία στα πράγματα, ο χρόνος που μας προσπερνά ιλιγγιωδώς και βεβαίως το σπουδαιότερο, μια επανάσταση στον εικοστό πρώτο αιώνα «δίπλα μας» για διεκδίκηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων την ίδια στιγμή που το υπόλοιπο κομμάτι του πληθυσμού ασφυκτιά μέσα στο ειδικά διαμορφωμένο πλαίσιο ασφαλείας, δεδομένων, υπερβολής και πολυτέλειας. Όλα αυτά λοιπόν φροντίζουν επιμελώς να μας προβληματίζουν, να μας αναστατώνουν, να μας ανησυχούν ενώ εμείς βουλιάζουμε στην κοινωνική μας απάθεια ακολουθώντας μια στάση η οποία είναι παθητική, εσωστρεφής, ατομικιστική.
Πίσω από την απάθεια και την καταθλιπτική μας ανοχή παραμονεύει η προσβολή κάθε ίχνους κριτικής σκέψης. Απειλείται η ελευθερία μας η προσωπική. Αποδομούνται οι συνθήκες διαβίωσης μας εκθέτοντας τους εαυτούς μας σε μια επικίνδυνη κοινωνική απομόνωση, ζώντας αποστειρωμένοι χωρίς αλληλεγγύη και πραγματική ασφάλεια. Κάνουμε τα πάντα να απαλλαγούμε από οποιαδήποτε ανάληψη ευθύνης, γινόμαστε άβουλοι, με φανερή την αδυναμία ελέγχου του εαυτού μας. Μια κοινωνία θεατής. Αδρανείς, απαθείς, αμέτοχοι λειτουργούμε σαν προσάναμμα σε μια κοινωνική πυρκαγιά με ανεξέλεγκτες προεκτάσεις πολιτιστικές, πνευματικές, εν ολίγοις καταστροφικές.
Η απάθεια προέρχεται ετυμολογικά από το α το στερητικό και την λέξη πάθος. Άρα έχουμε να κάνουμε με την απουσία πάθους. Για να είμαστε πιο σαφείς με την διαστροφή του πάθους μέσω ασυνείδητων ψευδών επιθυμιών και όχι αναγκών που μονοπωλούν την σκέψη μας διψώντας για ικανοποίηση. Αυτή λοιπόν η τάση εμφανίζει τέτοια δυναμική που μας προσκολλά σε υποκατάστατα και εμμονές και μάλιστα σε βαθμό που τρεφόμαστε από αυτά. Έντονο Lifestyle, αφοσίωση στην υπερβολή (θρησκεία, καταναλωτισμός), με μια ολόκληρη κοινωνία να δομείται με βάση τα αρνητικά, αλλοτριωμένα πάθη. Από την άλλη υπάρχει και η θεωρία που αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο «από κατασκευής» πιο οκνηρό, ότι από τη φύση του ρέπει σε συμπεριφορές που τον καθιστούν παθητικό και αδιάφορο. Εν πάση περιπτώσει θα μπορούσαμε παραπάνω δικαιολογίες και ελαφρυντικά να συμμεριστούμε, είναι όμως αυτή η λύση;
Ας παραδεχτούμε πως η κοινωνική ανοχή και η απάθεια είναι συνενοχή. Το ζήτημα της κοινωνικής χειραφέτησης έχει γίνει πια ζητούμενο. Οφείλουμε να υιοθετήσουμε περισσότερη ενεργητικότητα και μια πιο σοβαρή, πιο ώριμη διαχείριση για θέματα που συμβαίνουν γύρω μας και ΜΑΣ ΑΦΟΡΟΥΝ.
