Νιώθετε συνεχώς απογοητευμένοι και τα πράγματα που απολαμβάνατε πάρα πολύ δεν σας δίνουν πλέον καμία ευχαρίστηση; Απορρίπτετε προσκλήσεις για εκδηλώσεις, όπου κάποτε συμμετείχατε με ενθουσιασμό; Εάν δεν απολαμβάνετε τα προηγούμενα χόμπι σας ή τις κοινωνικές συναναστροφές που σας έδωσαν ευχαρίστηση κάποτε, μπορεί να αντιμετωπίζετε το ενδεχόμενο της ανηδονίας.
Όλοι νιώθουμε σκαμπανεβάσματα στη ζωή. Είναι μέρος άλλωστε της φυσικής διαδικασίας. Ωστόσο, η ζωή γίνεται χωρίς νόημα όταν βιώνουμε μία έλλειψη ευχαρίστησης από πράγματα που συνήθως απολαμβάναμε στο παρελθόν.
Η ανηδονία διαφέρει από την απάθεια
Ο πιο κοντινός δημόσιος όρος στην ανηδονία είναι η απάθεια. Αυτή η εμπειρία απεικονίζει έλλειψη ενδιαφέροντος, ενθουσιασμού και ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες. Δεν είναι όμως το ίδιο. Η ανηδονία διαφέρει από την απάθεια στο ότι, ενώ η απάθεια αναφέρεται σε έλλειψη κινήτρων ή επένδυσης ενέργειας σε πολλά επίπεδα, η ανηδονία είναι η έλλειψη ενός συγκεκριμένου συναισθήματος, της ευχαρίστησης (Scheggi, De Montis & Gambarana, 2018).
Μπορεί, ωστόσο, να είναι σημάδι απάθειας. Δεν είναι ασυνήθιστο για ένα άτομο να βιώνει απάθεια και ανηδονία ταυτόχρονα. Η ανηδονία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που συνδέεται με πολλά μονοπάτια στη νευροβιολογία μας. Έχει βιολογικές, νευρικές και ψυχολογικές συνδέσεις (Gorwood, 2022).
Οι περισσότεροι άνθρωποι, κάποια στιγμή στη ζωή τους, θα χάσουν το ενδιαφέρον τους για πράγματα που τους ενθουσίαζαν. Η ανηδονία, ωστόσο, φτάνει αυτή την απώλεια στα όριά της. Είναι αδύνατο να αντλήσετε απόλαυση από πράγματα που κάποτε προκαλούσαν ενθουσιασμό, όπως η μουσική, το σεξ, το φαγητό και η συζήτηση.
Η επιρροή της ανηδονίας στη ζωή του ατόμου
Τα πράγματα που κάποτε σας ικανοποιούσαν δεν είναι πλέον διασκεδαστικά ή ευχάριστα. Αυτό είναι ανηδονία. Κάνει τις σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με φίλους και μέλη της οικογένειας, έναν αγώνα. Καθώς η ανταμοιβή της απόλαυσης έχει φύγει, είναι δύσκολο να αποκτήσετε κίνητρο για να περάσετε χρόνο με άλλους. Μπορεί να απορρίψετε προσκλήσεις και να παραλείψετε εκδηλώσεις όπως συναυλίες, πάρτι, ακόμη και συναντήσεις, επειδή δεν πιστεύετε πλέον ότι υπάρχει κανένα όφελος από τη συμμετοχή.
Λόγω μειωμένου ενδιαφέροντος, μπορεί να σταματήσετε να ξοδεύετε χρόνο με άλλους και να ασχολείστε με πράγματα που συνήθως σας βοηθούν να αισθάνεστε λιγότερο άγχος. Αυτή η αυξημένη απομόνωση, η μειωμένη δραστηριότητα και η μειωμένη κοινωνική υποστήριξη μπορούν στη συνέχεια να παίξουν ρόλο στο να σας κάνουν να νιώθετε περισσότερο άγχος και κατάθλιψη.
Αν και μπορεί να μην είναι δυνατό να ριχτείτε στις δραστηριότητες που συνήθως αγαπάτε με την ίδια όρεξη όπως πριν, μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε μικρά πράγματα κάθε μέρα. Κάντε όμως μικρά βήματα προς αυτό που σας άρεσε κάποτε. Προγραμματίστε πράγματα που σας βγάζουν έξω από το σπίτι, ακόμα κι αν δεν βλέπετε το νόημα.
Μπορεί στην αρχή να αισθάνεται ψεύτικο, φευγαλέο ή απελπιστικό, αλλά ο λόγος που λειτουργεί είναι ότι δημιουργεί έναν βρόχο θετικής ανατροφοδότησης. Ο εγκέφαλός σας επηρεάζει τη συμπεριφορά σας, αλλά η συμπεριφορά επηρεάζει επίσης τον εγκέφαλό σας (Hamer, et. al., 2019). Κάντε λοιπόν τα πράγματα που αγαπάτε, ακόμα κι αν δεν αισθανθείτε τα αποτελέσματα αμέσως.
«Νιώθω πως έχει χαθεί,
κι όμως δεν ξέρω πότε έφυγε.» ~ William Shakespeare
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Gorwood, P. (2022). Neurobiological mechanisms of anhedonia. Dialogues in clinical neuroscience. Doi: https://doi.org/10.31887/DCNS.2008.10.3/pgorwood
Hamer, J. A., Testani, D., Mansur, R. B., Lee, Y., Subramaniapillai, M., & McIntyre, R. S. (2019). Brain insulin resistance: A treatment target for cognitive impairment and anhedonia in depression. Experimental neurology, 315, 1-8. Doi: https://doi.org/10.1016/j.expneurol.2019.01.016
Scheggi, S., De Montis, M. G., & Gambarana, C. (2018). Making sense of rodent models of anhedonia. International Journal of Neuropsychopharmacology, 21(11), 1049-1065. Doi: https://doi.org/10.1093/ijnp/pyy083
