Ο Πύργος του Franz Kafka

Ο Franz Kafka, γεννημένος στην Τσεχία από Εβραίους γονείς, έμελλε να θεωρηθεί (μετά θάνατον βεβαίως-βεβαίως), ένας από τους πιο σημαντικούς λογοτέχνες του εικοστού αιώνα. Λόγω του ιδιόρρυθμου χαρακτήρα  και των πολλών προβλημάτων υγείας που τον ταλάνιζαν, πολλά από τα έργα του, παρέμειναν ανολοκλήρωτα. Μερικά από τα πιο γνωστά είναι η «Μεταμόρφωση» (1915) η «Δίκη» (1925) και «Αμερική» (1927).

Τα βιβλία του είναι καταδικασμένα να ακροβατούν ανάμεσα στην αποθέωση και την απαξίωση από τους αναγνώστες. Ο λόγος που γίνεται αυτό; Η  μουντή, συχνά αποπνικτική ατμόσφαιρα του κόσμου που πλάθει. O χειρισμός  δηλαδή της πλοκής και των χαρακτήρων,  δημιουργεί την αίσθηση του αναπάντεχου και του ασαφούς πλησιάζοντας την ασφυξία, με φυσικό επακόλουθο να θεωρούνται  βαριά  και δύσπεπτα για πολλούς εκεί έξω.  Τα έργα του Kafka δομούνται γύρω από τη σύγκρουση της καταπιεστικής καθημερινότητας από την μια και αυτών που αισθάνονται αποκλεισμένοι από αυτή απο την άλλη. Τα γεγονότα στον κόσμο που χτίζει, ξεφεύγουν από το χρόνο και τη λογική, δίνοντας στον αναγνώστη διάχυτη την αίσθηση της δυσφορίας, κάνοντάς τον να θέλει να κλάψει στο μπάνιο του, σε εμβρυική στάση, εξαιτίας της έλλειψης αισιόδοξης νότας. Το συγγραφικό ύφος του Κafka προσπάθησαν να το μιμηθούν πολλοί συγγραφείς, κανείς όμως δεν κατάφερε να δημιουργήσει την ατμόσφαιρα που αποπνέουν τα έργα του Τσέχου δημιουργού.

Το  συγκεκριμένο μυθιστόρημα πραγματεύεται την άφιξη του ¨Κ¨ στο χωριό  και την αγωνιώδη προσπάθεια που καταβάλει ο ήρωας μας, να φτάσει στον Πύργο, όπου έχει προσληφθεί (υποτίθεται) ως χωρομέτρης. Δε μπορεί όμως να φτάσει σε αυτόν λόγω ενός αδυσώπητου  γραφειοκρατικού μηχανισμού και αποφασίζει έτσι να παραμείνει στο  χωριό μέχρι να το καταφέρει. Οι κάτοικοι του όμως δεν είναι φιλικοί απέναντί του. Νομίζουν πως η λέξη «φιλοξενία» είναι πόλη  της Ανδαλουσίας  και με τον τρόπο τους, προσπαθούν να τον αποθαρρύνουν να πετύχει τον στόχο του. Εκεί, ο ¨Κ¨ γνωρίζει την Φρίντα (είναι από το χωριό δε την ξέρετε) και κατόπιν ωρίμου σκέψεως ενός νανοδεύτερου τη ζητά σε γάμο γιατί την αγαπά. Αυτό μέχρι τις πρώτες εκατό σελίδες, όλο το υπόλοιπο βιβλίο χαρακτηρίζεται από υπέρμετρη στατικότητα και περιστρέφεται γύρω από το θα μπω-δε θα μπω, του ήρωα μας στο κτίριο δημόσιας διοίκησης. Το τέλος του βιβλίου είναι ανύπαρκτο, η ιστορία μας τελειώνει πιο απότομα και από χαράδρα στο Grand Canyon. Είχε κατάθλιψη και φυματίωση ο Kafka όταν το έγραφε και δεν το ολοκλήρωσε ποτέ.

Advertisements

Στον «Πύργο» ο Kafka σκιαγραφεί την άκρατη γραφειοκρατεία. Άλλοι πάλι θεωρούν πως απώτερος σκοπός του ήταν να κατακεραυνώσει τα απολυταρχικά καθεστώτα. Άλλοι πως ο κόσμος που έχτισε αντικατροπτίζει τον εσωτερικό του κόσμο. Αυτή όμως δεν είναι η μαγεία της λογοτεχνίας; H ανάγνωση είναι καθαρά προσωπική υπόθεση και  καθένας απο εμάς εκλαμβάνει αυτά που εισπράτει διαφορετικά. Αρκετά δύσκολο ανάγνωσμα που

παρασέρνει τον αναγνώστη σε μονοπάτια που ξεφεύγουν απο τα όρια της λογικής.  Παρόλα αυτά, σας το προτείνω να το διαβάσετε (αν δε το έχετε ήδη κάνει) καθώς είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα του συγγραφικού του ύφους.

Προς θεού όμως, όταν θα γίνει αυτό, καλό θα ήταν να  έχουν αρχίσει οι βροχές και τα χιόνια … Ο χειμώνας ταιριάζει απόλυτα  με τη μαυρίλα που αποπνέει το βιβλίο.

Υπόθεση από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

To μυθιστόρημα «Ο πύργος» αρχίζει με μια σειρά από αινίγματα: γιατί έρχεται ο Κ. στο χωριό, γιατί θέλει να

φτάσει οπωσδήποτε στον Πύργο και γιατί τα πάντα και οι πάντες φαίνεται να συνωμοτούον εναντίον του; Αντί να δώσει προοδευτικά απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα, ο Κάφκα θέτει υπό αμφισβήτηση κάθε δεδομένο και κάθε πληροφορία που αποκαλύπτεται στην πορεία του έργου, δημιουργεί αντιφάσεις, συσκοτίζει τα γεγονότα. Την κάτοψη της αφήγησης, την οποία έχει καλύψει με μυστήριο, καλείται να την ανακατασκευάσει ο αναγνώστης σε μια αέναη διαδικασία· έτσι διαλύεται η συνήθης στατική δυαδική σχέση συγγραφέα και αναγνώστη, παραγωγικής και προσληπτικής πράξης. Όποιος θέλει να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο του Κάφκα και να συμπληρώσει τα «κενά» του, πρέπει να λάβει μέρος ενεργά στο παιχνίδι.

Η μεταμόρφωση, του Φραντς Κάφκα

Η Δίκη του Κάφκα

Φραντς Κάφκα: Η ζωή ενός σπουδαίου πεζογράφου