Η πλατφόρμα: Μια πρόσφατη ισπανική ταινία που προσπαθεί να αποτυπώσει στο γυαλί τις κοινωνικές τάξεις και την επίδραση του καπιταλισμού στις σύγχρονες κοινωνίες, κυκλοφορεί στο Netflix. Το σενάριο των David Desola και Pedro Rivero είναι αρκετά έξυπνο και καταφέρνει να μας δημιουργήσει κοινωνικοπολιτικούς προβληματισμούς.
Η παρακάτω κριτική περιέχει spoilers.
Υπόθεση
Η πλατφόρμα, παρουσιάζει ένα έγκλειστο ίδρυμα, που μοιάζει με φυλακή και έχει διάφορα επίπεδα. Συγκεκριμένα 333. Σε καθένα από αυτά υπάρχουν δύο άνθρωποι, οι οποίοι κάθε μήνα αλλάζουν επίπεδο. Στο ίδρυμα αυτό, εκτίουν την ποινή τους όσοι έχουν διαπράξει κάποια αδικία ή ακόμη και κάποιοι εθελοντές όπως ο πρωταγωνιστής μας, ο οποίος μπήκε με σκοπό να κόψει το τσιγάρο και να λάβει κάποιο “πιστοποιητικό” στο τέλος του πειράματος.
Η βασική ιδέα του πειράματος αυτού είναι πως κάθε επίπεδο τρέφεται με τα υπολειπόμενα φαγητά που έρχονται από το από πάνω τους, μέσω ενός μεγάλου τραπεζιού-πλατφόρμας. Όλοι πρέπει να φάνε ό,τι προλάβουν σε λίγα δευτερόλεπτα και αν προσπαθήσουν να φυλάξουν κάτι για αργότερα το δωμάτιο αυτόματα θα θερμανθεί ή θα παγώσει υπερβολικά. Με λίγα λόγια ο ένας τρώει τα αποφάγια του άλλου, ενώ στα χαμηλότερα επίπεδα το φαγητό είναι ανύπαρκτο αφού δεν έχει μείνει τίποτα για να φτάσει ως εκεί, μονάχα άδεια πιάτα.
Ο πρωταγωνιστής μας, εν ονόματι Γκόρεγκ, ξυπνάει στο επίπεδο 48, έχοντας απέναντι του έναν ηλικιωμένο άνδρα, τον Τριμαγκάσι. Ο Γκόρεγκ του κάνει αρχικά ερωτήσεις για το πείραμα, αλλά και για το ποιος είναι και γιατί βρίσκεται εκεί. Όταν μαθαίνει ότι ο ηλικιωμένος έχει διαπράξει φόνο εξ αμέλειας και γιαυτό είναι εκεί, ξαφνιάζεται και καταλαβαίνει πως τα πράγματα δεν είναι όσο ήρεμα και απλά νόμιζε. Κάθε μέρα η πλατφόρμα, γεμάτη μισοτελειωμένα φαγητά των από πάνω, κατεβαίνει και αρχικά ο Γκόρεγκ σιχαίνεται να πλησιάζει και μένει νηστικός. Με τον καιρό, και αφού αναπτύσσει οικειότητα με τον ηλικιωμένο, αρχίζει να τρώει και εκείνος. Μια μέρα, πάνω στην πλατφόρμα βρίσκεται μια κοπέλα η οποία κατεβαίνει με την πρόφαση πως ψάχνει το μικρό παιδί της, όμως σε κάθε επίπεδο προκαλεί πανικό και διαπράττει φόνους. Οι μέρες περνάνε και ο Γκόρεγκ ξυπνάει σε διάφορα επίπεδα. Στο 171 που περνάει αρκετά δύσκολα, στο 33, όπου συναντά μια καρκινοπαθή που είναι μέρος της επιτροπής του πειράματος και μπήκε εθελοντικά με σκοπό να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να μοιράσουν σωστά τις μερίδες ώστε να έχουν όλοι φαγητό, και θα σταθεί το κίνητρο του Γκόρεγκ για το μέλλον. Έπειτα στο 202. Εκεί συναντά τρομερές δυσκολίες και με δυσκολία κρατιέται ζωντανός. Ώσπου ένα μήνα μετά, ξυπνάει από τις φωνές του ενθουσιασμένου συγκρατούμενού του, Μπαχαράτ στο επίπεδο 6. Εκεί, ο Γκόρεγκ καταφέρνει να τον πείσει να ενώσουν τις δυνάμεις τους με σκοπό να καταφέρουν να φτάσει φαγητό μέχρι και το τελευταίο επίπεδο,ώστε να νικήσουν την λογική του ιδρύματος. Τελικά, στο επίπεδο 333, που είναι και το τελευταίο, βρίσκουν ένα μικρό κοριτσάκι, που μάλλον ήταν το παιδί που έψαχνε εκείνη η γυναίκα.Ο Γκόρεγκ καταφέρνει να το βάλει στην πλατφόρμα και αποφασίζει να στείλει εκείνο ως μήνυμα στους ιδρυτές του πειράματος, για να αποδείξει την επιτυχία αυτού.
Η πλατφόρμα: Παραλληλισμός με καπιταλισμό και κοινωνικές τάξεις:
Η πλατφόρμα, φαίνεται με τον τρόπο αυτό να προσπαθεί να επιτύχει μια αλληγορία της ανθρώπινης κοινωνίας,και συγκεκριμένα το πρόβλημα του καπιταλισμού. Περιγράφεται με σαφήνεια το πώς στις σύγχρονες κοινωνίες, οι υψηλότερες κοινωνικές τάξεις απολαμβάνουν όλα τα προνόμια και οι φτωχοί και παραγκωνισμένοι άνθρωποι των χαμηλότερων στρωμάτων, δηλαδή στην ταινία τα άτομα των τελευταίων επιπέδων, μένουν νηστικοί και εξαθλιωμένοι φτάνοντας στο σημείο να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον για να επιβιώσουν. Ακόμη, βλέπουμε πως οι άνθρωποι που ζούν στα πρώτα επίπεδα, έχουν τρομερή έπαρση και δείχνουν απέχθεια προς αυτούς των χαμηλότερων, έστω και αν και εκείνοι ήταν κάποτε εκεί. Όχι μόνο δεν φροντίζουν να τρώνε όσο χρειάζονται, αλλά καταστρέφουν και λεηλατούν τα φαγητά που προορίζονται για να φτάσουν στους επόμενους. Η απροθυμία τους να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη καταδεικνύει τον παραλληλισμό με τους πλούσιους κεφαλαιοκράτες της σύγχρονης κοινωνίας. Βέβαια, η πλατφόρμα, μας δείχνει πως η νοοτροπία αυτή δεν εντοπίζεται μόνο στα πρώτα επίπεδα του ιδρύματος. Σε μια σκηνή είδαμε τον Τριμαγκάσι να κατουράει μέσα στο μπουκάλι κρασιού πριν το πετάξει στους από κάτω. Έτσι πολύ σωστά γίνεται λόγος για την ανάγκη του ανθρώπου να υπερισχύει παρόλο που και ο ίδιος βρίσκεται κάτω από την σκιά ενός άλλου κυρίαρχου. Ο Γκόρεγκ με τον Μπαχαράτ προσπαθούν να πείσουν τους ανθρώπους κάθε επιπέδου να συνεργαστούν ώστε να φτάσει φαγητό στα τελευταία επίπεδα. Όμως εκείνοι είναι απρόθυμοι και προσπαθούν να ορμήξουν στο φαγητό. Οι δύο «επαναστάτες» αναγκάζονται τότε να χρησιμοποιήσουν βία ώστε να τους συμμορφώσουν, και εκείνοι φοβούνται και κάνουν πίσω. Φαίνεται πως ο μόνος τρόπος κάποιος να συμφωνήσει στο να προσφέρει αλληλεγγύη σε συνάνθρωπό του, είναι με τον τρόμο της βίας. Το τέλος της ταινίας μένει κάπως ανεξήγητο και μας μπερδεύει. Όταν οι δύο τους φτάνουν στο τελευταίο επίπεδο, το 333 βρίσκουν το μικρό κορίτσι που παρ’ όλες τις δυσκολίες και χωρίς φαγητό έχει επιβιώσει. Με την απόφαση τους να στείλουν το κορίτσι στους ιδρυτές του συστήματος ως μήνυμα πως το πείραμα πέτυχε, ίσως να θέλουν να δείξουν πως σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση που άνθρωποι πατάνε ο ένας πάνω στον άλλον, τα παιδιά είναι η αθώα αλλαγή που μπορεί να επέλθει ώστε να νικηθεί αυτή η κατάσταση.
Η πλατφόρμα είναι διαθέσιμη στο Netflix.
