Σύνοψη:
Όταν ένας βαρόνος της μαριχουάνας αποφασίζει ότι ήρθε η ώρα να αποσυρθεί για χάρη της γυναίκας του και να πουλήσει την αυτοκρατορία του που έχει χτίσει ανά τα χρόνια, θα δημιουργηθούν παιχνίδια δύναμης, πλεκτάνες και σκευωρίες προκειμένου να ανακηρυχθεί ο νέος “βασιλιάς της ζούγκλας”. Ένα μοντέρνο dark comedy gangster flick από τον Guy Ritchie.
Το 2019 υπήρξε η τελευταία χρονιά όπου η κινηματογραφική παραγωγή κινήθηκε στους φυσιολογικούς ρυθμούς της, προτού το χάος της πανδημίας του κορωνοϊού την ταρακουνήσει συνθέμελα. Και τι χρονιά για τους σινεφίλ ανά την υφήλιο. “Τα Παράσιτα” του Bong Joon-ho θα γράψουν ιστορία δίνοντας του το όσκαρ καλύτερης ταινίας και την παγκόσμια αναγνώριση που του άξιζε. Οι “Μικρές Κυρίες” της Greta Gerwig θα αποδείξουν ότι η νεαρή σκηνοθέτιδα βρίσκεται εδώ για να μείνει μετά την επιτυχία της πρώτης της ταινίας “Lady Bird”. Παράλληλα ένας από τους τιτάνες της βιομηχανίας, ο Μάρτιν Σκορσέζε θα επιστρέψει σε γνώριμα γκανγκστερικά εδάφη, με τους συνήθεις υπόπτους Robert DeNiro και Joe Pesci να επιστρέφουν για ακόμη μία φορά με το “The Irishman“, σε αυτή την τρίωρη γεμάτη ψαχνό ταινία. Πρόσθεσε στα παραπάνω και τον μοναδικό Al Pacino και έχεις την συνταγή της επιτυχίας.
Την ίδια χρονιά ένας ακόμα δεξιοτέχνης των γκανγκστερικών ταινιών θα επιστρέψει στις ρίζες του.Ο λόγος για τον Guy Richie και το The Gentlemen, ένα tour de force του είδους. Matthew McConaughey, Charlie Hunnam και Hugh Grant σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πρόκειται για πολύ γνώριμα χωράφια για τον Richie με αρώματα και αποχρώσεις του Snatch, του Lock, Stock and Two Smocking Barrels και του RocknRolla.
Οργάνωση της αφήγησης
Είναι, ωστόσο, αυτή η επιστροφή στις ρίζες για τον Guy Ritchie μία λαμπρή αναβίωση ένδοξων εποχών; Ή πρόκειται για μία αποτυχημένη επαναφήγηση παλιότερων και καλύτερων ιστοριών; Ας το εξετάσουμε μέσα από αυτή την γεμάτη σποιλερς κριτική. Στον πυρήνα της πρόκειται για την πλέον καθιερωμένη ιστορία εγκλήματος. Μέσα από τη συζήτηση δύο εκ των πρωταγωνιστών του Fletcher (Hugh Grant), ενός εκβιαστή, ανισόρροπου και κάπως πρωτόγονου απατεώνα, και του Ray, ενός κομψού, καθωσπρέπει και καλοντυμένου, μπράβου ενός μεγαλόαπατεώνα, του Michael Pearson (Matthew McConaughey), που έχει χτίσει μία αυτοκρατορία μαριχουάνας. Η συζήτηση τους αποτελεί το τρένο που θα κινήσει την όλη υπόθεση της ταινίας. Από την αρχή της πορείας του Pearson, το στήσιμο της αυτοκρατορίας του και την φαινομενική πτώση του, όταν εκείνος ήταν έτοιμος να αποσυρθεί.
Η παραπάνω οργάνωση επιτρέπει στον Ritchie να παίξει με τον ρυθμό της ταινίας, να αλλάξει την έκβαση ορισμένων σκηνών, να κάνει απότομα κοψίματα και να βγάλει τον θεατή από την κύρια υπόθεση και να τον ξαναβουτήξει πίσω σε αυτή με μία αριστοτεχνική μέθοδο. Ιδιαίτερα ο Fletcher, που θεωρεί τον εαυτό του ως ένα είδος κινηματογραφικού παραγωγού, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ιδιαίτερη αναφορά θα ακολουθήσει στη συνέχεια. Εδώ απλά αξίζει να σημειωθεί πως η ιδιότητα του χαρακτήρα αυτή, είναι κάτι που ταυτόχρονα ενισχύει την λανθάνουσα σημασία της ταινίας αλλά και την αναιρεί, καθώς ο ίδιος ο σκηνοθέτης θα την παραδώσει ως αμάσητη τροφή σε μία σκηνή.
Κομψότητα
Πρώτο και κυριότερο σημείο που οφείλουμε να σταθούμε είναι το στυλ. Κάτι που εκτείνεται τόσο στο ντύσιμο των χαρακτήρων, όσο και την συμπεριφορά τους. Ήρωες είναι οι anti heroes μέλη της εγκληματικής οργάνωσης του Michael Pearson, οι Gentlemen. Είναι ντυμένοι με πανάκριβα και, ομολογουμένως, πανέμορφα κοστούμια. Δρουν οργανωμένα, σύμφωνα με τις επιταγές του κώδικα συμπεριφοράς και μοιάζουν περισσότερο με μέλη της υψηλής κοινωνίας παρά με εγκληματίες. Αυτός είναι και ο λόγος που η αθυροστομία τους χτυπά τόσο πιο έντονα όταν συνδυάζεται με τα παραπάνω. Αν θα έπρεπε να κάνουμε μία στιλιστική σύγκριση, θα μιλούσαμε για έναν Hannibal Lecter που έχει καταφέρει να κατευνάσει τις κανιβαλικές του τάσεις με τη βοήθεια του εμπορεύματος.
Στην αντίθετη άκρη αυτής της στυλιστικής ζυγαριάς, βρίσκονται οι εχθροί των πρωταγωνιστών μας. Τόσο ο εκβιαστής Fletcher, που φαντάζει ως το πλέον αντίθετο της λέξης στυλ όσο και οι επίδοξοι σφαιτεριστές της αυτοκρατορίας. Ντυμένοι συνήθως πρόχειρα, ή ως τυπικοί γκανγκστερς απέχουν μίλια από των πρώτων. Ο Fletcher, με τραβηγμένα πίσω μαλλιά που έχουν παγιδευτεί κάτω από τόνους λακ, goatee που δεν έχει ταιριάξει ποτέ σε κανέναν, δερμάτινο τζάκετ, ζιβάγκο και μπλε τζιν. Πίσω από την κάμερα, ο Ritchie μας κλείνει παιχνιδιάρικα το μάτι, έχοντας επιλέξει τον Hugh Grant γι’ αυτόν τον ρόλο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτό το σημείο παρουσιάζουν ο Coach (Colin Farel) και οι μαθητευόμενοι του με τα καρό tracksuits. Ένδυμα που αποτελεί μίξη των πολεμικών τεχνών των οποίων μαθητεύουν και της υψηλής κοινωνίας της συμμορίας των Gentlemen.
Ηθική
Η αυτοκρατορία μαριχουάνας που έχει χτίσει ο Pearson και οι προσπάθειες του να την πουλήσει για χάρη του έρωτα, αποτελεί ένα πεδίο ηθικής πάνω στο οποίο ο Ritchie ξεδιπλώνει τον χαρακτήρα των ηρώων του. Πρόκειται για έργο όπου ξεκάθαρος διαχωρισμός μεταξύ καλού και κακού δεν υφίσταται. Στον κόσμο αυτό του Guy Ritchie, ξεχωρίζουν μόνο οι ευγενείς από τους άξεστους. Τα λιοντάρια που ανέρχονται στην κορυφή του παιχνιδιού εμπορευόμενα “καλό χόρτο” που κάνει τους χρήστες του χαρούμενους, από τις ύαινες που πλουτίζουν σπέρνοντας τον θάνατο στους δρόμους τον θάνατο από την ηρωίνη.
Πρόκειται φυσικά για τον Lord George (που τον υποδύεται ο πάντα διασκεδαστικός Tom Wu), που θα βρει το τέλος που του αξίζει. Σφαίρα στο κεφάλι, προδομένος από μέλος της ίδιας του της συμμορίας. Και αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά μεταξύ του λιονταριού Pearson, και της ύαινας Big George. Η αφοσίωση. Οι Gentlemen βασίζονται σε έναν (φυσικά παραποιημένο) κώδικα αξιών. Ο σεβασμός για τον συνεργό, η αδελφοσύνη και η μηδενική ανοχή στην προδοσία βασιλεύουν. Κι αυτό είναι εν τέλει και εκείνο που θα σώσει τον Pearson από την απόπειρα εις βάρος του, στο τέλος της ταινίας. Η αφοσίωση των δικών του μελών.
Ritchie ως Fletcher και Fletcher ως Ritchie
Το πιο ενδιαφέρον, ίσως, κομμάτι της ταινίας και στο οποίο επανέρχομαι εδώ είναι ο χαρακτήρας του Fletcher. Μέσω της αφήγησης του, εμείς ως κοινό βλέπουμε τα γενόμενα των τελευταίων ημερών, με απότομες διακοπές στην αφήγηση να οφείλονται στην επαναφορά του ίδιου του Fletcher στην συζήτηση με τον Ray. Λαμβάνει μεταφορικά τον ρόλο τόσο του σκηνοθέτη των γεγονότων, του μοντέρ ακόμα και του ηχολήπτη. Φαίνεται πως ελέγχει και την παραμικρή εξέλιξη των γεγονότων σε όλη την υπόθεση της ταινίας. Γι’ αυτή του την ιδιότητα περιμένει ως ανταμοιβή ένα παχουλό μισθό (20 εκατομμύρια δολάρια για να ακριβολογήσουμε).
Ο όμορφος αυτός παραλληλισμός, δηλαδή το πως ο Guy Ritchie βλέπει στον Fletcher τον ίδιο του το εαυτό, διαπνέει ολόκληρο το πνεύμα της ταινίας, ανταμείβοντας τους πιο παρατηρητικούς θεατές και αποδίδοντας ένα παραπάνω τρόπο κατανάλωσης του καλλιτεχνικού, αυτού, έργου μέσω των εικασιών και των συζητήσεων. Συναντούμε εδώ, ωστόσο, το πλέον αδύναμο σημείο της ταινίας. Όλες οι συζητήσεις και οι εικασίες που γεννούσε το παραπάνω εγχείρημα αναιρούνται αυτομάτως από τον ίδιο τον σκηνοθέτη. Κι αυτό σε μία σκηνή που χρησιμοποιείται για ένα πολύ φτηνό “meta” αστείο, με τον Fletcher να προσπαθεί να πουλήσει το σενάριο της ιστορίας στον ίδιο Guy Ritchie. Αυτή η “μασημένη τροφή” δείχνει να υποτιμά την νοημοσύνη του κοινού, με τον σκηνοθέτη να δηλώνει “βλέπετε τι έκανα εδώ;”. Αντίστοιχη περίπτωση είναι το προωθητικό υλικό της Justice League του Zack Snyder, όπου ο Joker έχει την αγκαθωτή κορώνα και την πόζα του Χριστού.
“Θάνατος του συγγραφέα”
Σε μία προσπάθεια να σοκάρει τις προσδοκίες μας, ο Fletcher/Guy Ritchie θα αποτύχει να ελέγξει την πλοκή, και τα “δημιουργήματα” του θα τον νικήσουν στο ίδιο του το παιχνίδι. Ίσως, σε αυτό το σημείο η πρόθεση του σκηνοθέτη-δημιουργού δεν έχει κάποια σημασία στην έκβαση του έργου. Mα η επιθυμία του κοινού που παρακολουθεί αυτό το έργο τέχνης, οι ήρωες να βγουν νικητές κινεί τα νήματα. Κάποια από αυτά τα γνωρίσματα συναντώνται στο έργο του Roland Barthes, “Ο θάνατος του συγγραφέα”. Πολύ συνοπτικά, η πρόθεση του συγγραφέα για το έργο του δεν έχει κάποια σημασία ως προς την ανάγνωση του. Αντίθετα, ο τρόπος που θα το διαβάσει το κοινό μπορεί να γεννήσει από μόνος του διαφορετικές σημασίες.
Τελευταίος λόγος
Κλείνοντας, μιλάμε για μία γκανγκστερική ταινία, πολύ όμορφη τόσο οπτικά όσο και σεναριακά. Είναι σίγουρο ότι προσφέρει δύο ώρες συνεχούς διασκέδασης, με το χαρακτηριστικό ύφος του Guy Ritchie να καθηλώνει. Όσον αφορά τα δευτερεύοντα μηνύματα της ταινίας, έχει όλες τις καλές προθέσεις να πει κάτι, αλλά φαίνεται να χάνει τον δρόμο της στην προσπάθεια για κωμωδία.
Πηγές: Barthes, R. (1967). “La mort de l’auteur” Manteia No.5
Trailer:
