Από την απαρχή του κινηματογράφου μέχρι σήμερα, οι ταινίες τρόμου είναι ένα είδος από τα πιο δημοφιλή. Αυτό είναι γιατί οι ταινίες αυτές είναι πολλές φορές εύκολες στην παρακολούθηση και μπορούν να παίζουν με τις ανθρώπινες αισθήσεις, ενώ ο ίδιος ο άνθρωπος νιώθει μία έλξη προς τον φόβο. Η έλξη αυτή κάνει τις κινηματογραφικές αίθουσες να γεμίζουν. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που νέοι σκηνοθέτες επιλέγουν να ξεκινήσουν την καριέρα τους με μία ταινία τρόμου. Ενώ μου αρέσει γενικότερα το είδος, δεν θα έλεγα πως είμαι από τους φανατικούς γιατί πλέον υπάρχει περισσότερη ποσότητα παρά ποιότητα. Έχουν υπάρξει όμως πολλές ένδοξες στιγμές για το είδος τρόμου στο παρελθόν. Σε αυτό το άρθρο, θα πούμε δύο λόγια για κάποιες ταινίες που έγιναν κλασσικές του είδους με το αντίκτυπό τους παραμένει το ίδιο δυνατό ως σήμερα. Αυτό το λέω γιατί υπάρχουν αριστουργήματα όπως τo Dracula του Todd Browning και τα Frankenstein του James Whale, που διαθέτουν εξαιρετικές ερμηνείες και πολλές φορές ποιητική σκηνοθετική προσέγγιση θα έλεγα, είναι λίγο δύσκολο όμως το κοινό του σήμερα να τις εκτιμήσει και να τρομάξει με αυτές. Επίσης θέλω να πω πως το άρθρο είναι σε χρονολογική σειρά και όχι σε σειρά προτίμησης. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!
PSYCHO (1960)
Ξεκινάμε δυνατά με τον μετρ του σασπένς, Alfred Hitchcock. Το Ψυχώ είναι βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Robert Bloch και διηγείται την ιστορία της Marion Crane που έχει κλέψει 40.000 δολάρια από έναν πελάτη του γραφείου που εργάζεται σαν γραμματέας. Αφού εγκαταλείπει την πόλη, καταλήγει σε ένα μοτέλ που διοικείται από τον Norman Bates, έναν νεαρό που μένει με την μυστηριώδη μητέρα του. Πρόκειται για μία ταινία με κότσια, καθώς σκοτώνει την πρωταγωνίστρια στα μέσα της ταινίας, με το βάρος να μεταφέρεται στον χαρακτήρα του Norman. Επίσης ο Hitchcock επέμενε η φωτογραφία της ταινίας να είναι ασπρόμαυρη σε μία εποχή που κυριαρχούσε το έγχρωμο φιλμ, έγινε όμως για να ενισχυθεί η συνολική ατμόσφαιρα. Εξοπλισμένη με το δυνατό σενάριο του Joseph Stefano και την θρυλική μουσική του Bernard Herrmann μας προσφέρει ανατροπές και σκηνές που έμειναν στην ιστορία του κινηματογράφου που ενισχύονται από τις ερμηνείες των Janet Leigh και Anthony Perkins.
ROSEMARY’S BABY (1968)
Λίγα χρόνια αργότερα έρχεται ο Πολωνός Roman Polanski με το Μωρό της Ρόουζμαρι. Εκτός από την σκηνοθεσία, ο Polanski υπογράφει επίσης το σενάριο που είναι βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ira Levin, ενώ το cast περιλαμβάνει τους Mia Farrow, John Cassavetes, Ruth Gordon και Sidney Blackmer. Ένα νιόπαντρο ζευγάρι μετακομίζει σε ένα διαμέρισμα στην Νέα Υόρκη, παρότι έχουν ενημερωθεί πως πρόκειται για ένα σπίτι που υπήρξαν περιστατικά φόνων και μαύρης μαγείας. Εκεί γνωρίζουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που είναι υπερβολικά φιλικό απέναντί τους. Η Rosemary ενοχλείται από αυτή την σχέση ενώ ο σύζυγός της Guy έρχεται όλο και πιο κοντά μαζί τους και σταδιακά απομακρύνεται από αυτήν. Λίγο καιρό μετά η Rosemary μένει μυστηριωδώς έγκυος και μπαίνει σε μία περίοδο παράνοιας ενώ υποψιάζεται πως οι ηλικιωμένοι γείτονές της έχουν μυήσει τον Guy στον σατανισμό. Αν και δεν υπάρχει κάτι τρομακτικό να δεις, αυτό που σε στοιχειώνει είναι η ατμόσφαιρα που κυριαρχεί σε όλη την ταινία. Ο Polanski έχει μία σκοτεινή ιστορία στα χέρια του και χειρίζεται με μαεστρία τον ψυχολογικό τρόμο που υπάρχει στον χαρακτήρα της Rosemary, ενώ καταφέρνει να αποσπάσει πολύ καλές ερμηνείες από την Mia Farrow και το υπόλοιπο cast.
NIGHT OF THE LIVING DEAD (1968)
Στη συνέχεια ερχόμαστε στον βασιλιά των zombies, George Romero. Το 1968 ο Romero έγραψε και σκηνοθέτησε μία ταινία τρόμου με πολύ χαμηλό budget που θα γινόταν ένα από τα αριστουργήματα του είδους. Η ταινία αυτή είχε τον τίτλο “Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών” και ήταν η πρώτη φορά που τα zombies απεικονίστηκαν έτσι όπως τα ξέρουμε σήμερα αφού προηγουμένως ήταν πλάσματα του Αϊτινού folklore. Η ιστορία είναι απλή: Μία ομάδα επιζώντων έχει παγιδευτεί σε ένα αγροτόσπιτο από τους απέθαντους. Ο Ben, ο αρχηγός της ομάδας προσπαθεί να τους οργανώσει ώστε να εξασφαλίσει την επιβίωσή τους αλλά έχει μία διαρκή σύγκρουση με τον Harry, έναν άλλο επιζώντα που επιμένει πως πρέπει όλοι να κρυφτούν στο κελάρι του σπιτιού. Εκτός από τα zombies, η ταινία επικεντρώνεται στο εσωτερικό του σπιτιού και στην ουσία σχολιάζει την ανικανότητα των ανθρώπων να συνεργαστούν μεταξύ τους ακόμα και σε μία ώρα κρίσης. Αξίζει επίσης να πω πως η ταινία αποτελεί δήλωση ενάντια στον ρατσισμό, καθώς έχει έγχρωμο πρωταγωνιστή ο οποίος είναι ευφυής, ενεργός και παίρνει την κατάσταση στα χέρια του, πράγμα ριζοσπαστικό για την εποχή που μαινόταν ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα.
THE EXORCIST (1973)
Το 1973 o William Friedkin μεταφέρει στον κινηματογράφο τον Εξορκιστή που βασίζεται στο βιβλίο του William Peter Blatty, ενώ το σενάριο έχει επιμεληθεί ο ίδιος ο Blatty. Παίζουν οι Ellen Burstyn, Jason Miller, Linda Blair, Lee J. Cobb και Max von Sydow. Πρόκειται για την ιστορία της Regan MacNeil, ενός μικρού κοριτσιού που δαιμονίζεται και τις προσπάθειες της μητέρας της να την σώσει με τη βοήθεια δύο ιερέων. Πριν δω την ταινία, άκουγα ένα σορό πράγματα από τους γονείς μου και γενικά από τον περίγυρό μου. Ιστορίες από την τρομάρα που πήραν όταν είδαν πρώτη φορά την ταινία. Εγώ νόμιζα βέβαια ότι ήταν όλα υπερβολές μέχρι που την είδα και τολμώ να πω πως με στοίχειωσε. Ότι έβλεπα μου φαινόταν τελείως αληθινό. Εκτός από τις ερμηνείες που ήταν κορυφαίες, φαίνεται πόσο ιδιοφυία ήταν ο Friedkin που προσέγγισε την ταινία ως ντοκιμαντέρ. Σε συνδυασμό με την ατμόσφαιρα, τα πρακτικά εφέ, την μουσική και το μακιγιάζ το αποτέλεσμα είναι άκρως τρομακτικό και το αντίκτυπο είναι το ίδιο δυνατό ως σήμερα.
THE OMEN (1976)
Πριν φέρει τα Superman, Lethal Weapon και Goonies στην μεγάλη οθόνη, ο Richard Donner έγινε γνωστός στον χώρο του κινηματογράφου με την Προφητεία. Ο διπλωμάτης Robert Thorn είναι παντρεμένος με την Katherine. Όταν εκείνη γεννά ένα νεκρό μωρό στην Ρώμη, ο Robert αποφασίζει να υιοθετήσει ένα άλλο χωρίς να το πει στη σύζυγό του. Τα χρόνια περνούν και το παιδί έχει μεγαλώσει. Μετά από την μυστηριώδη αυτοκτονία της νταντάς του αγοριού, το ζευγάρι παρατηρεί ολοένα και περισσότερα περίεργα πράγματα να συμβαίνουν. Μέχρι που ο Robert προειδοποιείται από έναν ιερέα πως υπάρχει περίπτωση το παιδί που έχει υιοθετήσει να είναι ο Αντίχριστος. Τότε ξεκινάει ένα ταξίδι προσπαθώντας να βρει την αλήθεια. Η Προφητεία είναι μία πραγματικά πολύ ατμοσφαιρική ταινία και ενισχύεται από το πολύ ωραίο σενάριο. Το ισχυρότερο στοιχείο που έχει είναι η ιδέα πίσω από την ιστορία γιατί σε όλη την διάρκεια παίζει με το μυαλό σου και σε κάνει να σκεφτείς τι θα γινόταν αν ίσχυε αυτό το πράγμα. Ο Donner αποσπά αξιόλογες ερμηνείες από τους Gregory Peck, Lee Remick, David Warner, Billie Whitelaw και Patrick Troughton. Τέλος, το marketing είχε βοηθήσει αρκετά την ταινία στο να πετύχει λόγω του ότι κυκλοφόρησε στις 6/6/1976 και τρόμαξε το κοινό πριν καν την δει, ενώ η εισπρακτική επιτυχία της ήταν η αιτία για να δημιουργηθεί το Star Wars.
HALLOWEEN (1978)
Συνεχίζουμε με μία ταινία της slasher κατηγορίας των ταινιών τρόμου που δεν είναι άλλη από το Halloween του John Carpenter. Το σενάριο επιμελήθηκε ο ίδιος ο Carpenter μαζί με την Debra Hill. Το 1978, ο Michael Myers επιστρέφει στην μικρή πόλη του Haddonfield την νύχτα του Halloween για να σκοτώσει ξανά, δεκαπέντε χρόνια μετά από την δολοφονία της ίδιας του της αδελφής. Ο John Carpenter κατά τη γνώμη μου είναι ο διάδοχος του Alfred Hitchcock όσον αφορά το σασπένς. Αυτό μπορεί να το δει κάποιος στο Halloween γιατί είναι μία ταινία που έχει μία απλή ιστορία και βασίζεται στην τεχνική. Ο Carpenter έχει ξεκάθαρα επιρροές από Hitchcock και Orson Welles και χτίζει ένταση στις σκηνές του, αποκαλύπτοντας πράγματα όταν θέλει εκείνος και όχι όταν πρέπει ενισχύοντας τις σκηνές αυτές με ηλεκτρονική μουσική δικής του σύνθεσης. Καθοδηγεί ένα cast που περιλαμβάνει την “Scream Queen” Jamie Lee Curtis, τον Donald Pleasance και τον Tony Moran στον ρόλο του Michael Myers. Στην διεύθυνση φωτογραφίας ο Carpenter στρατολογεί τον Dean Cundey, εμπλουτίζοντας έτσι την ατμόσφαιρα του φιλμ. Πρόκειται για μία ταινία-εμπειρία που σε ρουφάει από το πρώτο λεπτό και νομίζεις πως πραγματικά τη ζεις.
ALIEN (1979)
Το Alien ήταν το δεύτερο project του Ridley Scott και η ταινία που απογείωσε την καριέρα του. Το σενάριο έγραψε ο Dan O’Bannon που είναι βασισμένο σε μία ιδέα του ίδιου του O’Bannon και του Ronald Shusett. Πρόκειται για την ιστορία του πληρώματος του Nostromo, ενός εμπορικού διαστημοπλοίου που λαμβάνει ένα περίεργο σήμα και σπεύδει να δει τι συμβαίνει. Βρίσκουν όμως ένα μέλος του πληρώματος βαριά τραυματισμένο από μία άγνωστη σε αυτούς μορφή ζωής. Όταν επιστρέφουν όμως στο Nostromo, αρχίζουν να αποδεκατίζονται από το μυστηριώδες πλάσμα και η Ripley, μία από τους αξιωματικούς του σκάφους, μένει μόνη ενάντια στην εξωγήινη απειλή. To Alien είναι ταινία τρόμου μεταμφιεσμένη σε ταινία επιστημονικής φαντασίας. Παρόλο που δεν βλέπουμε πολλά πράγματα από το σύμπαν της ταινίας, το world building είναι πολύ αληθοφανές. Ο Scott δημιουργεί μία πολύ creepy ατμόσφαιρα με τη φωτογραφία του Derek Vanlint, ενώ παίρνει καλές ερμηνείες από τους Sigourney Weaver, John Hurt, Ian Holm και Harry Dean Stanton και εφαρμόζει τακτικές Hitchcock όσον αφορά την απεικόνιση του τέρατος, δηλαδή μας το δείχνει όσο πρέπει, γιατί αυτό που δεν μπορείς να δεις το φοβάσαι περισσότερο.
THE SHINING (1980)
Ο Stanley Kubrick ήταν ένας μεγάλος σκηνοθέτης γιατί όποιο κινηματογραφικό είδος και να έπαιρνε στα χέρια του, δημιουργούσε την καλύτερη ταινία του είδους αυτού. Μετά το Barry Lyndon, o Kubrick ασχολήθηκε για πρώτη φορά με το είδος τρόμου, μεταφέροντας στον κινηματογράφο την Λάμψη, που ήταν βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Stephen King. Στην Λάμψη ακολουθούμε την οικογένεια Torrance που μετακομίζει σε ένα απομονωμένο ξενοδοχείο. Τον χειμώνα όμως η τριμελής οικογένεια μένει μόνη της σε αυτό το τεράστιο κτίριο για να το φυλάει. Στην διάρκεια του χειμώνα, μία διαβολική παρουσία υπάρχει μέσα στο ξενοδοχείο, που παρασέρνει τον πατέρα στην βία ενώ παράλληλα ο γιος βλέπει φρικιαστικά οράματα από παρελθόν και μέλλον. Παρόλο που στον Stephen King δεν άρεσε καθόλου η κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του, η Λάμψη είναι μία από τις καλύτερες ταινίες του είδους. Υπό τον Kubrick και την εξαιρετική σκηνοθεσία του, η ταινία προσφέρει μία τρομακτική ατμόσφαιρα και είναι γεμάτη με συμβολισμούς. Τέλος, βρίσκουμε τον Jack Nicholson στον πιο εμβληματικό του ρόλο με το υπόλοιπο cast να βάζει τη δική του πινελιά στο σύνολο.
THE THING (1982)
Ξανασυναντάμε τον John Carpenter αυτή την φορά στο The Thing, το οποίο είναι remake της ομώνυμης ταινίας του 1951. Το σενάριο είναι του Bill Lancaster το οποίο με τη σειρά του είναι βασισμένο σε μία ιστορία του John W. Campbell Jr. και το cast περιλαμβάνει τους Kurt Russell, Keith David, Wilford Brimley και David Clennon. Μία ερευνητική ομάδα στην Ανταρκτική προσπαθεί να επιβιώσει από ένα μυστηριώδες πλάσμα που μπορεί να πάρει την μορφή των μελών της και σπέρνει το χάος και την υποψία μεταξύ τους. Πρόκειται για μία ταινία που κυριαρχεί η κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, ο τρόμος και η ένταση, ενώ στον πυρήνα της έχει για θέμα την παράνοια. Είναι ένα εξαιρετικό μείγμα τρόμου, επιστημονικής φαντασίας και μυστηρίου. Εξοπλισμένο με τη δυνατή σκηνοθετική προσέγγιση, το σενάριο, την εξαιρετική φωτογραφία του Dean Cundey, τις ερμηνείες αλλά και την ατμοσφαιρική μουσική του Ennio Morricone, είναι η καλύτερη ταινία του John Carpenter αλλά και μία από τις καλύτερες ταινίες του είδους γενικότερα.
A NIGHTMARE ON ELM STREET (1984)
Περνάμε στον Wes Craven που ήταν ένας σκηνοθέτης που ασχολήθηκε πολύ με το horror είδος, σε σημείο που το όνομά του να είναι συνώνυμο με αυτό. Πριν μας δώσει το Scream, δημιούργησε ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα τέρατα του είδους. Το όνομα αυτού, Freddy Krueger πρωταγωνιστή της horror σειράς “Ο Εφιάλτης στον δρόμο με τις Λεύκες” που ξεκίνησε το 1984. Το πνεύμα ενός δολοφονημένου σχολικού επιστάτη ψάχνει εκδίκηση εισβάλοντας στα όνειρα εφήβων των οποίων οι γονείς είναι υπεύθυνοι για τον θάνατό του. Αυτό που έκανε την ταινία να πετύχει ήταν το concept που είχε. Τι πιο τρομακτικό υπάρχει από το να σε κυνηγάει κάποιος στα όνειρά σου, όταν μπορεί μάλιστα να σε σκοτώσει μέσα σε αυτά; Η σκηνοθεσία του Wes Craven βεβαίως βοήθησε γιατί παρόλο που ήταν μία ταινία με πολύ χαμηλό budget, φαινόταν σαν να ήταν μία αξιοπρεπής παραγωγή και το σενάριο μας προσφέρει ένα ενδιαφέρον μείγμα τρόμου και κωμωδίας. Η ταινία επίσης μετέτρεψε τον Robert Englund σε horror icon ενώ η ερμηνεία του ενισχύεται από το supporting cast που περιλαμβάνει τους Heather Langenkamp, John Saxon και τον Johnny Depp στην πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση.
Αυτές είναι μερικές από τις σημαντικότερες ταινίες του είδους που κατά τη γνώμη μου το αντίκτυπό τους είναι δυνατό μέχρι σήμερα ενώ δείχνουν πως το είδος για αρκετά χρόνια είχε γνωρίσει πολλές δόξες. Πιστεύω όμως πως το είδος έχει ακόμη πολλά να προσφέρει και αυτό φαίνεται με πρόσφατες κυκλοφορίες όπως τα A Quiet Place, Us, Get Out, It και πολλά άλλα που θα γίνουν επίσης κλασσικά. Αυτό όμως είναι θέμα για άλλο άρθρο…
