Μέγαρα Μουσικής ή Αρχιτεκτονικής

Σε προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στη σύζευξη αρχιτεκτονικής και μουσικής σε γενικά πλαίσια. Σε αυτό, θα ανατρέξουμε σε μέγαρα μουσικής -ή αρχιτεκτονικής, όπως θα διαπιστώσετε-. Ακολουθούν τρία αρχιτεκτονικά αριστουργήματα που στεγάζουν την τέχνη της μουσικής, κτήρια που εντυπωσιάζουν τόσο οπτικά με την μοντέρνα μορφοπλασία τους, όσο και ακουστικά με τις μελωδίες που πλημμυρίζουν το εσωτερικό τους.

Μιας και αναφέραμε τον μορφολογικό εντυπωσιασμό, ας ξεκινήσουμε με το αρχιτεκτόνημα της Zaha Hadid στο Αζερμπαϊτζάν. Το πολιτιστικό κέντρο Heydar Aliyev Center στην πόλη Μπακού, απέσπασε βραβείο ως το Design of the Year, το 2014. Πρόκειται για ένα έργο, περισσότερο σχεδιασμένο σαν αρχιτεκτονικό τοπίο παρά ως ένα μεμονωμένο οικοδόμημα. Προσβάσιμο σε όλους, ως μέρος του αστικού ιστού, μια συνεχής επιφάνεια με καμπύλες φόρμες απλώνεται στην πλατεία. Ο ενιαίος σχεδιασμός των επιφανειών εκφράζει μια ρευστότητα, μια ομοιογένεια, μια ροή στην αρχιτεκτονική σύνθεση του μέσα και του έξω. Είναι σαν μια κλωστή που ξετυλίγεται, ένα διαρκή ρυθμό κίνησης που αντηχεί σε όλη την πόλη.

Εσωτερικά, το πάτωμα, οι τοιχοποιίες και η οροφή του αμφιθεάτρου είναι ένα. Ένα αδιάσπαστο σύνολο που προσδίδει γλυπτικότητα στο χώρο. «Ντυμένο» με λευκό ξύλο βαλανιδιάς, το εσωτερικό, χαρακτηρίζεται ως μια ανάλαφρη και εμβληματική αρχιτεκτονική.

Σε συνέχεια, το δεύτερο παράδειγμα, εξίσου χαρακτηριστικό για το φορμαλιστικό πλουραλισμό του, είναι το Auditorio de Tenerife, στις Κανάριες Νήσους της Ισπανίας, του Santiago Calatrava. Ένα αρχιτεκτονικό σύμβολο της πόλης από το 2003. Με μια «αιωρούμενη» στέγη που υψώνεται στα 50μέτρα πάνω από το κτήριο, στεγάζει παραστάσεις όπερας, μπαλέτου και συναυλίες. Με αυτό το χειρισμό της στέγης, ο αρχιτέκτονας θέλησε μάλλον να συμβολίσει την κίνηση και την ευελιξία που έχει η μουσική.

Στο σχεδιασμό δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση και στον φωτισμό, ώστε να εκπέμπει ένα πολύχρωμο θέαμα, σαν να παριστά τον ήχο από μακριά. Εσωτερικά, η προκατασκευασμένη ραβδωτή οροφή του αμφιθεάτρου, από σκυρόδεμα, κατασκευασμένη από δύο κωνικά τμήματα, συνήθως φωτίζεται με λευκό φως.

Τρίτο αξιοσημείωτο μέγαρο μουσικής-αρχιτεκτονικής είναι το «εξτρεμιστικό» Walt Disney Concert Hall στο Λος Άντζελες του Frank Gehry. Πρόκειται για ένα επιβλητικό κτήριο εφόσον η πρόσοψή του είναι από ανοξείδωτο ατσάλι και έτσι ακτινοβολεί από μακριά το φως της «τέχνης». Παράλληλα, η  επιλογή ενός εύπλαστου υλικού θυμίζει την δυναμική σύνθεση της μουσικής, όπως και η σύνθεση κυματοειδών και γωνιωδών μορφών.

Η αίθουσα συναυλιών σχεδιάστηκε ως ένας όγκος, με ορχήστρα και κοινό να καταλαμβάνουν τον ίδιο χώρο. Τα καμπυλόγραμμα επίπεδα είναι τα μόνα διαχωριστικά, οριοθετημένα διαμερίσματα για το κοινό. Τα χωρίσματα αυτά και η κυματοειδής οροφή λειτουργούν ως μέρος του ακουστικού σχεδιασμού και ταυτόχρονα αποδίδουν τη μνημειακότητα στο χώρο. Κεντρικά, ένα όργανο με καμπύλες σωλήνες, έργο τέχνης του Manuel J. Rosales κοσμεί την αίθουσα.

Συμπερασματικά, η αρχιτεκτονική που εφαρμόζεται στα μέγαρα μουσικής ή αρχιτεκτονικής, ο σχεδιασμός και η κατασκευή μεγαλοπρεπών κτηρίων, στοχεύουν στην έκπληξη, και ορθώνουν-αναβαθμίζουν τον πολιτισμό σε κάτι ύψιστο κι σημαντικό, καθιστώντας τον άνθρωπο ως «μικρό» μπροστά στο μεγαλείο της τέχνης. Η αρχιτεκτονική με εργαλεία το φως, την ύλη και το χώρο στοχεύει σε μια ψυχοπνευματική αναζήτηση. Η ανακάλυψη της ουσίας, της μαγείας, αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό τέχνασμα.