«Σπούδαζα αρχιτεκτονική επισκεπτόμενος τα ίδια τα κτήρια και διαβάζοντας βιβλία σχετικά με αυτά..» έχει αναφέρει σε συνεντεύξεις του ο 78χρονος Ιάπωνας αρχιτέκτονας, Τadao Ando, τα έργα του οποίου έχουν τρόπο σημαδέψει τοn σύγχρονο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, καθώς και του έχουν χαρίσει πολυάριθμα βραβεία. Ανάμεσα στα σημαντικότερα της καριέρας του είναι τα Pritzker και Carlsberg, το χρυσό μετάλλιο της Γαλλικής Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής (French Academy of Architecture), το VIII Premium Imperiale και το βασιλικό χρυσό μετάλλιο του Βασιλικού Ινστιτούτου των Βρετανών Αρχιτεκτόνων (Royal Institute of British Architects). Χαρακτηριστικό των κτηρίων του είναι ο μινιμαλιστικός σχεδιασμός, οι καθαρές γραμμές, καθώς επίσης και η άμεση επικοινωνία των οικοδομημάτων του με τον περιβάλλοντα χώρο -χαρακτηριστικό του εξωτερικού χώρου των κτηρίων του είναι η παρουσία νερού, όπως για παράδειγμα στο Lange Foundation– που προσδίδουν στο εσωτερικό μία αίσθηση γαλήνης και ευτυχίας στον ένοικο ή τον απλό επισκέπτη. Βάσει αυτού, μπορούμε να καταλάβουμε πως ο Tadao Ando τοποθετεί στο κέντρο της αρχιτεκτονικής του έμπνευσης τον άνθρωπο, ενώ η ”συνδιάλεξη” με το κτήριο ανάγεται σε μία καθαρά ατομική εμπειρία.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Tadao Ando γεννήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου του 1941 στην Οσάκα της Ιαπωνίας, λίγα λεπτά πριν τη γέννηση του δίδυμου αδελφού του. Ωστόσο δύο χρόνια αργότερα η οικογένεια αποφάσισε να χωρίσει τα αδέλφια. Από εδώ και πέρα την ανατροφή του μικρού Tando ανέλαβε η γιαγιά του. Η αρχιτεκτονική ιδιοφυΐα του μπορεί να αναγνωριστεί αν κανείς σκεφτεί πως ο ίδιος δεν έλαβε ποτέ ακαδημαϊκή μόρφωση, ενώ ολόκληρη η εξέλιξη του σχεδιασμού του βασίζεται στη λεπτομερή και επίμονη παρατήρηση των έργων μεγάλων αρχιτεκτόνων όπως του, επίσης αυτοδίδακτου, Le Corbusier, Ludwig Mies van der Rohe, Frank Lloyd Wright ή του Louis Kahn. Όπως αναφέρει και ο ίδιος για την επιρροή που άσκησε ο Le Corbusier στα δικά του έργα «Έχω αντιγράψει τα σχέδια της πρώιμης περιόδου του τόσες πολλές φορές που οι σελίδες έχουν γίνει μαύρες.» Παρά το γεγονός πως αρχικά δούλευε ως boxer, δημιούργησε πολύ νωρίς το δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο Τadao Ando Architects & Associates, το 1969, ενώ λίγα χρόνια αργότερα αναλαμβάνει τη πρώτη του δουλειά, τον σχεδιασμό του λεγόμενου Tomishima House (1973), στην Οσάκα. Δύο χρόνια αργότερα, το 1975, αναλαμβάνει το σχεδιασμό του Azuma House, στο Sumiyoshi της Οσάκα, το οποίο του χαρίζει μία θέση ανάμεσα στους πλέον ταλαντούχους νέους αρχιτέκτονες της εποχής. Χαρακτηριστικό του εξωτερικού σχεδιασμού του σπιτιού είναι η απουσία ανοιγμάτων καθώς επιθυμία του ιδιοκτήτη ήταν η οικία να προσδίδει την αίσθηση της απομάκρυνσης από το εξωτερικό περιβάλλον του δρόμου. Όμως, ενώ το σπίτι μοιάζει κλειστό, σχεδόν αδιαπέραστο αν κανείς το κοιτάξει από το δρόμο, εσωτερικά υπάρχει ένα αίθριο το οποίο αφήνει το φυσικό φως να διαχέεται στους εσωτερικούς χώρους.
Εμπειρική Αρχιτεκτονική
Η άποψη του Tadao Ando, «ότι η ζωή είναι μια διαρκής πάλη και μόνο η σύγκρουση μπορεί να υποκινήσει το πάθος», θα μπορούσαμε να υποθέσουμε πως είναι ο πυρήνας της οπτικής του απέναντι στην αρχιτεκτονική. Για τον Ιάπωνα αρχιτέκτονα, το κτήριο δεν αρκεί να είναι όμορφο ή ελκυστικό, αλλά να διεγείρει τις αισθήσεις. Με λίγα λόγια, η κατανόησης του κτίσματος επιτυγχάνεται μέσω της συναισθηματικής εμπειρίας μέσα σε αυτό. Τα σχέδια του χαρακτηρίζονται από το έξυπνο παιχνίδισμα του φωτός και των σκιάσεων, των ανοιχτών και κλειστών χώρων και των φυσικών στοιχείων τόσο στον εξωτερικό τους χώρο όσο και στα υλικά δομής που χρησιμοποιούνται. Έτσι, αν αναλογιστούμε πως τα κύρια χρώματα που συναντώνται στα κτήρια του είναι το γκρι και το λευκό, θα κατανοήσουμε πως ο απώτερος στόχος του Ando δεν είναι να δημιουργήσει ένα όμορφο, αισθητικά, αποτέλεσμα αλλά να πείσει τον θεατή-επισκέπτη πως ο χώρος ενσωματώνει τη σοφία που αποκτήθηκε με τις αισθήσεις. Για παράδειγμα, η εκκλησία Church of the Light (1989), με τον τόσο σκοτεινό, σχεδόν απόκοσμο, εσωτερικό της χώρο, επιτείνει την μυστηριακή αίσθηση που γενικά προσδίδουν οι χώροι λατρείας. Επιπλέον, αν και το κτήριο δεν διαθέτει διάκοσμο, ο σταυρός που βρίσκεται στο σημείο του Ιερού, αποτελεί σύμβολο όχι μόνο του κτηρίου αλλά και της όλης φιλοσοφίας σχετικά με την αντίθεση «φως-σκοτάδι» που συναντάμε σχεδόν σε όλα τα κτήρια του Ando. Ένα ακόμη κτήριο που χαρακτηρίζει το αρχιτεκτονικό στυλ του είναι ο βουδιστικός ναός στο νεκροταφείο Makomanai Takino Cemetery (συνολικής έκτασης 180 στρεμμάτων), της Ιαπωνίας. To αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα (βρίσκεται 20 χλμ. νότια της πόλης Sapporo) αποτελείται από υπόγειους χώρους, που λειτουργούν σαν μεμονωμένα ιερά και ενώνονται με διαδρόμους. Οι κατασκευασμένοι από σκυρόδεμα εσωτερικοί χώροι και διάδρομοι καταλήγουν σε ένα ανοιχτό κυκλικό αίθριο (η απευθείας πρόσβαση στο αίθριο γίνεται μέσω ενός τούνελ 40 μέτρων), στο κέντρο του συμπλέγματος, στο οποίο είναι τοποθετημένο το 13,5 μέτρων άγαλμα του Βούδα (το άγαλμα κατασκευάστηκε το 2000). Αίσθηση προκαλούν, οι «συναρμολογούμενοι» τοίχοι του αίθριου, που καθώς υψώνονται στενεύουν αγκαλιάζοντας το άγαλμα, το κεφάλι του οποίου είναι ορατό εξωτερικά του λόφου. Μολονότι, οι υπόλοιποι χώροι του συμπλέγματος δεν ανοίγονται στο εξωτερικό, ο κεντρικός χώρος του αγάλματος υψώνεται, αφήνοντας να εννοηθεί μία άμεση επικοινωνία των ανθρώπων με τον ουρανό ενισχύοντας τον συμβολισμό του κτίσματος. Τέλος, ο λόφος που καλύπτει την όλη κατασκευή είναι καλυμμένος με 150.000 μωβ λουλούδια και περίτεχνα σχηματοποιημένη πράσινη βλάστηση, ενώ, φυσικά, υπάρχει η παρουσία νερού στο χώρο μπροστά από την είσοδο του νεκροταφείου.
Φυσικά, από την πολύχρονη καριέρα του Tadao Ando δεν απουσιάζει η κατασκευή ιδιοτικών οικιών, όπως αυτή που ο αρχιτέκτονας σχεδιάσε για τον γνωστό σχεδιαστή μόδας Tom Ford στη πόλη San Fe των Η.Π.Α. (γνωστό ως Cerro Pelon Ranch). Το σχεδόν, κινηματογραφικό τοπίο που δημιούργησε ο Tadao Ando, έχει έκταση 80,94 στρέμματα (8,094 εκτάρια) και περιλαμβάνει βαμβακόδεντρα, την οικία αλλά και ιππικές εγκαταστάσεις, ενώ η παρουσία ένος παραποτάμου αποτελεί πηγή ζωής στο άνυδρο τοπίο της περιοχής. Αν και το κύριο κτίσμα αποτελείται από μία λιτή ορθογώνια κατασκευή, οι περιβάλλουσες εγκαταστάσεις είναι ελικοειδούς ή ημικυκλικής καταστευής, σπάζοντας την μονοτονία στο σχεδιασμό.
Πηγές Άρθρου:
ελc team (2018), Η μαγική αρχιτεκτονική του Τανταο Άντο στο Κέντρο Πομπιτού. Ανακτήθηκε από https://www.elculture.gr/blog/article/%ce%b7-%ce%bc%ce%b1%ce%b3%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b9%cf%84%ce%b5%ce%ba%cf%84%ce%bf%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%84%ce%b1%ce%bd%cf%84%ce%ac%ce%bf-%ce%ac%ce%bd%cf%84%ce/. (τελευταία πρόσβαση 13/04/2020).
Μairs, J. (2017), Tadao Ando surrounds huge buddha statue with lavender-covered mound at Sapporo cemetery. Ανακτήθηκε από https://www.dezeen.com/2017/08/08/tadao-ando-hill-of-the-buddha-lavender-mound-makomanao-takino-cemetery-sapporo-japan/.(τελευταία πρόσβαση 12/04/2020).
McKnight, J. (2016), Tadao Ando’s Cerro Pelon Ranch for Tom Ford shown in dramatic architectural film. Ανακτήθηκε από https://www.dezeen.com/2016/08/18/tadao-ando-cerro-pelon-ranch-tom-ford-for-sale-dramatic-architecture-movie/. (τελευταία πρόσβαση 12/04/2020).
