Αυτισμός: Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις βίντεο;
Ο αυτισμός είναι μια δια βίου διαταραχή η οποία επηρεάζει περίπου 1 στα 100 παιδιά και νέους παγκοσμίως. Τα αυτιστικά παιδιά και οι νέοι αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε προβληματικές συμπεριφορές.
Η McConnell και οι συνεργάτες της (2024), στη μετα-αναλυτική τους έρευνα, εξέτασαν την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων οι οποίες βασίζονται σε βίντεο αναφορικά με την προώθηση των δεξιοτήτων κοινωνικής συμπεριφοράς παιδιών και νέων με αυτισμό.
Στόχος της έρευνας ήταν να παρουσιάσει όλα τα διαθέσιμα στοιχεία από πρωτογενείς ερευνητικές μελέτες οι οποίες παρουσιάζουν δεδομένα σχετικά με τις παρεμβάσεις με βίντεο οι οποίες προάγουν τις δεξιότητες κοινωνικής συμπεριφοράς σε αυτιστικά παιδιά και νέους ηλικίας 3-18 ετών. Είναι αποτελεσματικές οι παρεμβάσεις, για ποιον και υπό ποιες συνθήκες;
Η παρέμβαση μέσω βίντεο είναι μια τεχνική η οποία χρησιμοποιεί το βίντεο ως εργαλείο για να διδάξει στα άτομα νέες δεξιότητες ή να τροποποιήσει τις συμπεριφορές τους, και συχνά χρησιμοποιείται σε εκπαιδευτικά και θεραπευτικά περιβάλλοντα. Η παρέμβαση περιλαμβάνει διάφορες προσεγγίσεις, όπως μοντελοποίηση μέσω βίντεο, προτροπή μέσω βίντεο και αυτομοντελοποίηση μέσω βίντεο, καθεμία από τις οποίες προσφέρει μοναδικούς τρόπους παρουσίασης των πληροφοριών και προώθησης της μάθησης.
Οι συγκεκριμένες δεξιότητες κοινωνικής συμπεριφοράς οι οποίες ενδιέφεραν τους ερευνητές περιελάμβαναν:
- Την κοινωνική συμμετοχή
- Το φανταστικό παιχνίδι
- Τις δεξιότητες ασφάλειας
- Την ακαδημαϊκή επίδοση
- Τις δεξιότητες της κοινότητας
- Τις επαγγελματικές δεξιότητες
- Τη συναισθηματική ρύθμιση, &
- Τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.
Τύποι παρεμβάσεων με βίντεο
Οι τύποι παρεμβάσεων βίντεο οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη ήταν οι ακόλουθοι:
Μοντελοποίηση βίντεο: το άτομο παρακολουθεί ένα βίντεο με άλλα άτομα/ένα άλλο άτομο να ασχολείται με μια επιθυμητή εργασία ή δεξιότητα από την αρχή μέχρι το τέλος. Όταν το βίντεο τελειώνει, το παιδί μιμείται τη συμπεριφορά.
Αυτομοντελοποίηση βίντεο: το άτομο παρακολουθεί ένα βίντεο όπου ο ίδιος ασχολείται με μια επιθυμητή εργασία ή δεξιότητα (που δημιουργήθηκε με λογισμικό επεξεργασίας βίντεο) από την αρχή μέχρι το τέλος. Όταν τελειώσει το βίντεο, το παιδί μιμείται τη δεξιότητα σε πραγματικό χρόνο.
Παρότρυνση μέσω βίντεο: Το βίντεο χρησιμεύει ως υπόδειξη για τα μεμονωμένα βήματα μιας εργασίας. Καταγράφει κάποιον που ακολουθεί τη ρουτίνα βουρτσίσματος των δοντιών του και χωρίζει το βίντεο σε βήματα που παρακολουθεί το άτομο ενώ ολοκληρώνει την εργασία. Η παρότρυνση μέσω βίντεο χωρίζει την εργασία σε βήματα, ενώ η μοντελοποίηση μέσω βίντεο παρουσιάζει την εργασία στον άτομο ως σύνολο.
Ανατροφοδότηση μέσω βίντεο: Ένας εκπαιδευτής εξετάζει προηγουμένως βιντεοσκοπημένα πλάνα του εκπαιδευόμενου να εμπλέκεται σε μια στοχευμένη συμπεριφορά, με τον εκπαιδευόμενο παρόντα. Ο εκπαιδευτής παρέχει ανατροφοδότηση (ή ενίσχυση για κατάλληλες συμπεριφορές) και διδάσκει τον εκπαιδευόμενο να διακρίνει μεταξύ σωστών και λανθασμένων απαντήσεων.
Ποια είναι τα κύρια ευρήματα;
- Η πλειονότητα των μελετών προέρχεται από χώρες υψηλού εισοδήματος, με πολύ μικρό αριθμό μελετών να προέρχονται από χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
- Οι μελέτες κατανέμονται άνισα μεταξύ των τύπων παρέμβασης, με τη μοντελοποίηση βίντεο να αποτελεί τον πιο συνηθισμένο τύπο παρέμβασης βίντεο.
- Οι παρεμβάσεις οι οποίες βασίστηκαν σε βίντεο περιελάμβαναν τη μοντελοποίηση βίντεο, την αυτομοντελοποίηση βίντεο, την προτροπή βίντεο, την ανατροφοδότηση μέσω βίντεο και τις οδηγίες βίντεο μέσω υπολογιστή.
- Mόνο τέσσερις μελέτες χρησιμοποιούν τη διδασκαλία μέσω ενός βίντεο στον υπολογιστή.
Τα πιο συχνά κοινωνικά αποτελέσματα αφορούν την κοινωνική συμμετοχή και τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, με πολύ λίγες μελέτες να λαμβάνουν υπόψη τις δεξιότητες της ασφάλειας και της κοινότητας.
- Περισσότερες από τις μισές μελέτες εξετάζουν τις παρεμβάσεις βίντεο μόνο σε αγόρια και οι περισσότερες περιλαμβάνουν παιδιά προσχολικής/σχολικής ηλικίας.
Βιβλιογραφία
McConnell, K., Keenan, C., Storey, C., & Thurston, A. (2024). Video-based interventions promoting social behavioural skills for autistic children and young people: An evidence and gap map. Campbell systematic reviews, 20(2), e1405. https://doi.org/10.1002/cl2.1405
