Ενήλικες με αυτισμό: Η πρόκληση της μη λεκτικής επικοινωνίας
Φανταστείτε να έχετε μια συζήτηση όπου κάθε χειρονομία και κάθε βλέμμα μοιάζει με μια δοκιμασία. Κάνετε ζογκλερικά με την οπτική επαφή, τις εκφράσεις του προσώπου και τον τόνο της φωνής, ενώ παράλληλα προσπαθείτε να παρακολουθήσετε τις λέξεις. Μπορεί να χάσετε κάτι ή κάποιος μπορεί να σας παρερμηνεύσει.
Σε μια νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο PLOS One, ενήλικα άτομα με αυτισμό περιγράφουν την έντονη πνευματική προσπάθεια που καταβάλουν για να κατανοήσουν τη μη λεκτική επικοινωνία.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Ινστιτούτο Αυτισμού A.J. Drexel του Πανεπιστημίου Drexel και το Πανεπιστήμιο Rowan, εξέτασαν 362 προσωπικές αναφορές στο διαδικτυακό φόρουμ WrongPlanet.net, όπου ενήλικα άτομα με αυτισμό μιλούν ανοιχτά για τις προκλήσεις της επικοινωνίας.
Οι ερευνητές εστίασαν στις αναρτήσεις σχετικά με τη μη λεκτική επικοινωνία –όπως η οπτική επαφή, ο τόνος της φωνής, οι χειρονομίες και οι εκφράσεις του προσώπου– και εξέτασαν 26 νήματα συζήτησης για να κατανοήσουν καλύτερα από τους ενήλικες με αυτισμό πώς είναι να επικοινωνούν στην καθημερινή ζωή.
Από την ερμηνεία των εκφράσεων του προσώπου μέχρι τη ρύθμιση της γλώσσας του σώματός τους, πολλοί είπαν ότι ένιωθαν σαν να προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν μια σύνθετη, άγραφη γλώσσα, σε πραγματικό χρόνο.
Ένας συμμετέχων ανέφερε την αντιπάθειά του για τη μη λεκτική επικοινωνία, καθώς είναι «πολύ ευάλωτοι σε παρερμηνείες» και ευχήθηκε «οι άνθρωποι να έλεγαν απλώς ό,τι έχουν να πουν και να μην άφηναν τόσα πολλά ανείπωτα».
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ενήλικες με αυτισμό χρειάζονται περισσότερο χρόνο και περισσότερη πνευματική προσπάθεια για να επεξεργαστούν τη γλώσσα του σώματος και άλλα μη λεκτικά μηνύματα.
Ένα χαμόγελο ή μια αλλαγή στον τόνο της φωνής δεν καταγράφεται πάντα αμέσως από το άτομο με αυτισμό και η προσπάθεια να «εκτελέσει» την αναμενόμενη γλώσσα του σώματος ενδέχεται να αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Αυτές οι προκλήσεις συχνά οδηγούν σε παρεξηγήσεις, όχι μόνο από την πλευρά του ατόμου με αυτισμό, αλλά και από τους γύρω του.
Αυτή η αμοιβαία αποσύνδεση, γνωστή ως Πρόβλημα Διπλής Ενσυναίσθησης, μπορεί να συμβάλει στο κοινωνικό άγχος και τις παρεξηγήσεις, αλλά και να μειώσει την ποιότητα ζωής των ενηλίκων με αυτισμό.
Πολλοί συμμετέχοντες περιέγραψαν ότι παρερμηνεύτηκαν, κρίθηκαν άδικα, αγνοήθηκαν ή αντιμετωπίστηκαν ως αναξιόπιστοι, απλώς και μόνο επειδή τα μη λεκτικά τους μηνύματα δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες των άλλων ανθρώπων.
Για να αντιμετωπίσουν αυτές τις καταστάσεις, κάποια άτομα με αυτισμό προσπαθούν να μιμηθούν τη μη αυτιστική συμπεριφορά, μελετώντας τις χειρονομίες, παρακολουθώντας μαθήματα υποκριτικής ή αντιγράφοντας χαρακτήρες από την τηλεόραση.
Άλλοι ενήλικες με αυτισμό προτιμούν να επικοινωνούν γραπτώς, γιατί στον γραπτό λόγο δεν υπάρχει η γλώσσα του σώματος. Και πολλά άτομα με αυτισμό παίρνουν δύναμη από την αυθεντικότητά τους, επιλέγοντας να αγκαλιάσουν το δικό τους στυλ επικοινωνίας, αντί να αναγκάζουν τον εαυτό τους να «φανεί» ως μη αυτιστικό ή νευροτυπικό άτομο, κάτι που θεωρούνταν μη ρεαλιστικό στις περισσότερες περιπτώσεις ούτως ή άλλως.
Η ομάδα πίσω από την έρευνα αποτελούνταν από αυτιστικούς και μη αυτιστικούς ειδικούς, συμπεριλαμβανομένης της διδακτορικής ερευνήτριας Holly Radford από τη Σχολή Ψυχολογίας, Αθλητισμού και Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ.
Οι εμπειρίες της Radford ως ενήλικης με αυτισμό, βοήθησαν στη διαμόρφωση της προσέγγισης της μελέτης. Η Radford εξήγησε: «Η μελέτη μας, επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί αυτιστικοί ενήλικες γνωρίζουν πολύ καλά –ότι η μη λεκτική επικοινωνία μπορεί να μοιάζει με την αποκωδικοποίηση μιας σύνθετης, άγραφης γλώσσας, σε πραγματικό χρόνο. Ως ερευνήτρια και ως άτομο με αυτισμό, ελπίζω ότι αυτή η μελέτη θα βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν τη γνήσια προσπάθεια των ατόμων με αυτισμό στις καθημερινές τους αλληλεπιδράσεις».
Στους συν-συγγραφείς περιλαμβάνονται ο ερευνητής σε θέματα που αφορούν τον αυτισμό, Steven Kapp, Δρ., επίσης από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, καθώς και η Ashley de Marchena, Δρ., από το Ινστιτούτο Αυτισμού A.J. Drexel του Drexel και η Bronte Reidinger από το Πανεπιστήμιο Rowan.
Και οι τρεις, έφεραν τις προσωπικές τους διασυνδέσεις και το μακροχρόνιο ενδιαφέρον τους για τον αυτισμό.
Ο Kapp επισήμανε: «Αυτή η έρευνα αμφισβητεί τη μονόπλευρη άποψη ότι οι δυσκολίες στην επικοινωνία αποτελούν αποκλειστικά πρόβλημα για τα άτομα με αυτισμό. Το Πρόβλημα της Διπλής Ενσυναίσθησης, μας δείχνει ότι οι παρεξηγήσεις συμβαίνουν και προς τις δύο κατευθύνσεις –τα μη αυτιστικά άτομα δυσκολεύονται επίσης να κατανοήσουν τα αυτιστικά στυλ επικοινωνίας». «Αυτό που διαπιστώσαμε επίσης στις συζητήσεις του φόρουμ, είναι ότι οι ενήλικες με αυτισμό είναι απίστευτα διορατικοί σχετικά με τις δικές τους εμπειρίες και έχουν αναπτύξει δημιουργικές στρατηγικές για να πλοηγηθούν σε έναν κόσμο που δεν σχεδιάστηκε με γνώμονα τις επικοινωνιακές τους ανάγκες. Αντί να περιμένουμε μόνο από τα άτομα με αυτισμό να προσαρμόζονται συνεχώς, υπάρχει η ανάγκη να δημιουργήσουν όλοι πιο συμπεριληπτικά περιβάλλοντα επικοινωνίας», δήλωσε ο Kapp.
Αυτή η μελέτη προσφέρει σαφείς συμβουλές για όποιον θέλει να επικοινωνεί πιο αποτελεσματικά με τους φίλους του με αυτισμό, με τα μέλη της οικογένειάς του με αυτισμό, με μαθητές/μαθήτριες με αυτισμό, με συναδέλφους/συναδέλφισσες με αυτισμό και με ασθενείς με αυτισμό.
Η προσπάθεια περιλαμβάνει τον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο κάποιος/κάποια προτιμά να επικοινωνεί, το να παρέχει περισσότερο χρόνο για την επεξεργασία των απαντήσεων, το να αποφεύγει υποθέσεις οι οποίες βασίζονται στη γλώσσα του σώματος και το να είναι ανοιχτός/ή στη γραπτή επικοινωνία, όταν αυτή προτιμάται από το άτομο με αυτισμό.
Η ερευνητική ομάδα ελπίζει ότι η μελέτη τους θα οδηγήσει σε καλύτερη, πιο συμπεριληπτική επικοινωνία.
«Δημιουργώντας χώρο για διαφορετικά στυλ επικοινωνίας, μπορούμε να ελαττώσουμε την κακή επικοινωνία, να υποστηρίξουμε την ψυχική υγεία και να οικοδομήσουμε ισχυρότερες, με σεβασμό, διασυνδέσεις για όλους», δήλωσε ο Reidinger.
«Οι στρατηγικές τις οποίες έχουν αναπτύξει οι ενήλικες με αυτισμό, από την προτίμηση της γραπτής επικοινωνίας έως την πιο άμεση έκφραση, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ενίσχυση των συμπεριληπτικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων σε περιβάλλοντα όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και οι γνωριμίες».
Συμβουλές για την επικοινωνία με άτομα με αυτισμό:
- Να είστε υπομονετικοί: Δώστε επιπλέον χρόνο σε κάποιον/κάποια να απαντήσει ή να επεξεργαστεί αυτό που λέτε. Μην βιάζεστε ή μην διακόπτετε, καθώς τα αυτιστικά άτομα μπορεί να χρειαστούν λίγο χρόνο για να ερμηνεύσουν τα μη λεκτικά μηνύματα. Δώστε στους ανθρώπους χρόνο να ολοκληρώσουν τις σκέψεις τους, ακόμη κι αν δεν δείχνουν ότι εξακολουθούν να σκέφτονται κάτι που θέλουν να πούνε.
- Χρησιμοποιήστε σαφή γλώσσα: Συμπληρώστε τη γλώσσα του σώματος με λέξεις. Κάντε ερωτήσεις για να επιβεβαιώσετε την κατανόηση αντί να υποθέτετε. Για παράδειγμα, πείτε «Είμαι χαρούμενος» ή ρωτήστε «Καταλάβες τί εννοούσα;», για να αποφύγετε τις παρεξηγήσεις.
- Μάθετε τις προτιμήσεις τους: Μερικά αυτιστικά άτομα προτιμούν τη γραπτή ή πολύ άμεση επικοινωνία. Όποτε είναι δυνατόν, ρωτήστε τι λειτουργεί καλύτερα (π.χ., συνομιλία ή μήνυμα αντί για την επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο ή μάθετε συγκεκριμένες χειρονομίες οι οποίες έχουν νόημα).
- Ελέγξτε τις υποθέσεις σας: Μην κάνετε υποθέσεις για το τι σκέφτεται ή αισθάνεται ένα αυτιστικό άτομο με βάση τις εκφράσεις του προσώπου του ή τη γλώσσα του σώματός του και μην υποθέτετε ότι ένα αυτιστικό άτομο μπορεί να ερμηνεύσει τα μη λεκτικά σας μηνύματα χωρίς τις δικές σας διευκρινίσεις.
- Ενθαρρύνετε την αυθεντικότητά τους: Μην πιέζετε κάποιον/κάποια να ενεργήσει σαν να είναι ένα νευροτυπικό άτομο, επιβάλλοντας την οπτική επαφή ή το διαρκές χαμόγελο, εάν δεν έρχεται φυσικά στο άτομο με αυτισμό. Στη μελέτη, οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν την αυθεντικότητα έναντι της «εκτέλεσης» μη αυθεντικών μη λεκτικών μηνυμάτων.
Η μελέτη, με τίτλο «There is just too much going on there”: Nonverbal communication experiences of autistic adults», είναι διαθέσιμη εδώ.
Advertising
