Φαρμακευτική Αγωγή για τη ΔΕΠΥ: Επιδημιολογικά ευρήματα
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (εφεξής ΔΕΠΥ) είναι η πιο συχνή νευροαναπτυξιακή διαταραχή η οποία επηρεάζει περίπου το 5,3% των νέων και το 2,5% των ενηλίκων παγκοσμίως (Posner κ.ά., 2020).
Είναι γνωστό ότι τα φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ΔΕΠΥ έχουν επιπλέον οφέλη από το να αντιμετωπίζουν τα βασικά συμπτώματα της απροσεξίας, της υπερκινητικότητας και της παρορμητικότητας. Έχουν επίσης συσχετιστεί με σημαντικές μειώσεις στον κίνδυνο σοβαρών πραγματικών αποτελεσμάτων, όπως ο αυτοτραυματισμός, ο ακούσιος τραυματισμός, τα τροχαία ατυχήματα και η εγκληματικότητα. Ωστόσο, μια μεγάλης κλίμακας σουηδική μελέτη διαπίστωσε ότι το μέγεθος των συσχετίσεων μεταξύ της χρήσης φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ και των προαναφερόμεων πραγματικών αποτελεσμάτων φαίνεται να έχει εξασθενήσει, παράλληλα με την αύξηση των ποσοστών συνταγογράφησης.
Το παρόν άρθρο θα παρουσιάσει τα ερευνητικά ευρήματα της προαναφερόμενης μελέτης 247,420 χρηστών φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ η οποία έλαβε χώρα στη Σουηδία από το 2006 έως το 2020.
Η έρευνα
Ο Li και οι συνεργάτες του (2025) είχαν ως στόχο να εξετάσουν εάν οι συσχετίσεις μεταξύ των φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ και του αυτοτραυματισμού, του ακούσιου τραυματισμού, των τροχαίων ατυχημάτων και της εγκληματικότητας αλλάζουν καθώς αυξάνονται τα ποσοστά συνταγογράφησης.
- από το 2006 έως το 2010
- από το 2011 έως το 2015, &
- από το 2016 έως το 2020.
Κατά τη διάρκεια της 14ετούς περιόδου μελέτης, η χρήση φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ αυξήθηκε απότομα στη Σουηδία —από 0,6% σε 2,8% στα παιδιά και από 0,1% σε 1,3% στους ενήλικες.
Ευρήματα
Η χρήση φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ συσχετίστηκε σταθερά με χαμηλότερους κινδύνους αυτοτραυματισμού, ακούσιου τραυματισμού, τροχαίων ατυχημάτων και εγκληματικότητας, ενώ ορισμένες από αυτές τις συσχετίσεις εξασθένησαν καθώς αυξήθηκαν τα ποσοστά συνταγογράφησης.
«Η φθίνουσα ισχύς των συσχετίσεων μεταξύ της φαρμακευτικής αγωγής για τη ΔΕΠΥ και των αποτελεσμάτων στον πραγματικό κόσμο θα μπορούσε να αποδοθεί στην επέκταση των συνταγογραφήσεων σε μια ευρύτερη ομάδα ατόμων με λιγότερα συμπτώματα ή ελλείμματα», έγραψαν η πρώτη συγγραφέας της έρευνας Lin Li, Δρ. του Karolinska Institutet της Στοκχόλμης στη Σουηδία και οι συνεργάτες της.
Συγκεκριμένα:
- Εντοπίστηκαν 247,420 άτομα (99,361 γυναίκες [40,2%] και 148,059 άνδρες [59,8%]) ηλικίας 4 έως 64 ετών οι οποίοι χρησιμοποίησαν φάρμακα για τη ΔΕΠΥ μεταξύ 2006-2020.
Η φαρμακευτική αγωγή για τη ΔΕΠΥ συσχετίστηκε σταθερά με μειωμένους κινδύνους αυτοτραυματισμού, ακούσιου τραυματισμού, τροχαίν ατυχημάτων και εγκληματικότητας σε όλες τις αναλυθείσες χρονικές περιόδους, ηλικιακές ομάδες και στα δύο φύλα.
- Ωστόσο, το μέγεθος της μείωσης του κινδύνου για αυτά τα πραγματικά αποτελέσματα μειώθηκε σημαντικά με την πάροδο του χρόνου και δεν εξηγήθηκε πλήρως από την κατανομή της ηλικίας και του φύλου των ατόμων που λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή για τη ΔΕΠΥ.
- Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι ισχυρότερες συσχετίσεις μεταξύ της φαρμακευτικής αγωγής για τη ΔΕΠΥ και του μειωμένου κινδύνου για τα πραγματικά αποτελέσματα παρατηρήθηκαν σταθερά στις γυναίκες κατά την πρώιμη περίοδο της μελέτης (2006-2010), μια εποχή οπου διαγιγνώσκονταν και αντιμετωπίζονταν μόνο οι πιο σοβαρές περιπτώσεις ΔΕΠΥ στις γυναίκες.
- Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, καθώς σε περισσότερες γυναίκες συνταγογραφούνταν φάρμακα για τη ΔΕΠΥ, οι διαφορές των φύλων στα διάφορα αποτελέσματα στον πραγματικό κόσμο μειώθηκαν, ανέφεραν οι ερευνητές.
- Σε συνοδευτικό άρθρο στο JAMA Psychiatry, ο Ryan S. Sultan, Ιατρός στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστήμιου Κολούμπια και του Ψυχιατρικού Ινστιτούτου της Πολιτείας της Νέας Υόρκης και οι συνεργάτες του δήλωσαν ότι:
είναι «κρίσιμα» σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο σκοπός της θεραπείας της ΔΕΠΥ δεν είναι πρωτίστως η πρόληψη των συλλήψεων, των τροχαίων ατυχημάτων ή των κρίσεων αυτοτραυματισμού, αλλά η βελτίωση της καθημερινής λειτουργίας και της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Advertising
«Τα ευρήματα καθιστούν σαφές ένα πράγμα: Όταν χρησιμοποιούνται σωστά, τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα που πάσχουν από τη ΔΕΠΥ όχι μόνο να αισθάνονται καλύτερα, αλλά και να ζήσουν ασφαλέστερες και πιο παραγωγικές ζωές. Αυτό το μήνυμα είναι σημαντικό, καθώς πολλά άτομα με ΔΕΠΥ εξακολουθούν να μην λαμβάνουν κάποια φαρμακευτική αγωγή ως θεραπεία πρώτης γραμμής, παρά το γεγονός ότι τα φάρμακα έχουν τα πιο ισχυρά στοιχεία για τη ΔΕΠΥ», έγραψαν οι συγγραφείς της έρευνας.
Συμπεράσματα
Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι είναι σημαντικό να αξιολογείται τακτικά η χρήση φαρμάκων σε διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών.
Βιβλιογραφία
Posner, J., Polanczyk, G. V., & Sonuga-Barke, E. (2020). Attention-deficit hyperactivity disorder. Lancet (London, England), 395(10222), 450–462. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(19)33004-1
