Κίτρινα Blogs, clickbait αναρτήσεις, προσαρμογή των αληθινών γεγονότων σε ελκυστικές ειδήσεις, συνθέτουν όλα μαζί τη φατρία των fake news. Οι αναλύσεις γύρω από τα fake news και την επιρροή τους είναι πολλές, εκεί που ενδεχομένως θα έπρεπε να σταθούμε είναι τα αίτια πίσω από τα οποία κρύβεται η προσκόλλησή μας σε αυτά. Αναρωτιέμαι πολλές φορές γιατί είναι τόσο ελκυστικά τα νέα τα οποία είναι αληθοφανή και όχι αληθινά και μάλιστα σε μία εποχή όπου η καχυποψία σου εξασφαλίζει συχνά την ασφαλή διαβίωση.
Ενώ προσπαθούμε να διεισδύσουμε στις ζωές των ανθρώπων γύρω μας και να ανακαλύψουμε τα άδυτα της καθημερινότητάς τους, επιλέγουμε να μην εξακριβώνουμε την αλήθεια στις ειδήσεις που μας βομβαρδίζουν καθημερινά. Δεχόμαστε τα εύληπτα ψεύτικα μηνύματα παθητικά. Φαίνεται σαν να έχουμε ξεμείνει από ενέργεια μέσα στον στίβο της ηλεκτρονικής ενασχόλησης. Σπαταλάμε φαιά ουσία αναζητώντας την αλήθεια στα προφίλ και όχι την εγκυρότητα των ειδήσεων. Ίσως, λοιπόν, ικανοποιούν την «ενημερωτική» μας «τεμπελιά».
Επίσης, τα fake news συχνά είναι και πιο φανταχτερά ˙ παράλληλα είναι και απόρροια της επικαιρότητας. Τα fake news είναι συνήθως “hot” για να πιάσουν τόπο. Από την άλλη το παρακλάδι του fake, δηλαδή ο παραπλανητικός τίτλος (clickbait) που σε ωθεί στην ανάγνωση του άρθρου ή την παρακολούθηση του βίντεο, γίνεται από μόνο του τάση. Τα fake news ακροβατούν στη γραμμή δημοσιότητας και της επαναληψιμότητας. Όσο πιο πολύ επαναλαμβάνεται κάτι, τόσο πιο εύκολα εντυπώνεται στη μνήμη του κοινού. Το ανησυχητικό είναι ότι τα “fake news” ανακυκλώνονται, έτσι δύσκολα εξαφανίζονται.
Οι άνθρωποι τείνουν να θυμούνται και να επιλέγουν πληροφορίες, οι οποίες εξελίσσουν την ήδη υπάρχουσα ιδιοσυγκρασία. Ο τρόπος που διαμορφώνονται οι αναμνήσεις μας, στηρίζεται στις απόψεις μας και έχει περισσότερο αφηγηματική μορφή, παρά τη μορφή εξακριβωμένων γεγονότων. Επομένως είναι δύσκολο να αποτινάξουμε την παραπληροφόρηση και κατ’ επέκταση τα fake news.
Το μόνο αντίδοτο των fake news είναι η επεξεργασία των όσων, καθημερινά, μας βομβαρδίζουν. Οι τρεις ερωτήσεις που μπορούν να μας εξασφαλίσουν αξιοπιστία στη λήψη πληροφοριών, είναι οι εξής:
Τι είδους περιεχόμενο διαθέτει η είδηση;
Πού έχει δημοσιευθεί;
Ποιος επωφελείται από αυτή την είδηση;
Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εξετάσουμε επαρκώς την είδηση και να διαπιστώσουμε την εγκυρότητά της.
Στην εποχή μας, τα ηλεκτρονικά μέσα έχουν καταλάβει τον κόσμο και την καθημερινότητά μας. Ο όγκος των πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά, μας καθιστά ανήμπορους ως προς την επεξεργασία. Η κοινωνίας μας, μαστίζεται από ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα το προϊόν που μας προσφέρεται απλόχερα να μην είναι πάντοτε ποιοτικό. Σήμερα περισσότερο από ποτέ η προσωπική μας καλλιέργεια, μας εξασφαλίζει την πνευματική μας αυτοδυναμία.
Πηγές:
“A cognitive scientist explains why humans are so susceptible to fake news and misinformation” ανακτήθηκε από: niemanlab.org
