Λαντίνο: η μυστηριώδης γλώσσα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης

Λαντίνο

Η Λαντίνο ή Ισπανοεβραικά ήταν η γλώσσα που μιλούσαν οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης. Στην πραγματικότητα, η Λαντίνο ήταν μείγμα Εβραϊκών και Ισπανικών.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο αριθμός των φυσικών ομιλητών της γλώσσας υπολογιζόταν σε αρκετές χιλιάδες. Σήμερα, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική και ο αριθμός αυτός έχει περιοριστεί σημαντικά και αφορά άτομα μεγάλης ηλικίας.

Μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο,  η Θεσσαλονίκη ήταν σημαντικό κέντρο της Λαντίνο σε ολόκληρη την Αν. Μεσόγειο.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Αντίθετα με τα Γερμανοεβραικά ή Yiddish, λίγα πράγματα είναι γνωστά για τις καταβολές και την γραμματεία στην Ισπανοεβραική.

Τα πρώτα θρησκευτικά κείμενα σε Λαντίνο

Τα πρώτα κείμενα σε Λαντίνο γράφτηκαν γύρω στον 16ο αιώνα και ήταν αμιγώς θρησκευτικά. Το σημαντικότερο κείμενο της περιόδου είναι το Me’am Loez. Πρόκειται για ιερό κείμενο που προοριζόταν για τους conversos (εκχριστιανισμένοι Εβραίοι) που έφτασαν στην Θεσσαλονίκη από την Ιβηρική. Η επιστημονική έρευνα θεωρεί το Me’am Loez ως το πρώτο κείμενο σε Ισπανοεβραικά.

Εξίσου σημαντικά ήταν και τα κείμενα του Moses Almosnino, ραβίνου της Θεσσαλονίκης στις αρχές του 16ου αιώνα. Ο Moses Almosnino έγραψε αρκετά θρησκευτικά και φιλοσοφικά κείμενα. Δυστυχώς, το έργο του δεν διασώζεται ολόκληρο παρά μόνο αποσπασματικά.

Οι εφημερίδες και τα πρώτα λογοτεχνικά κείμενα

Τομή στην ιστορία της γλώσσας αποτελούν οι πρώτες εφημερίδες που εκδίδονται στις αρχές του 19ου αιώνα στην Θεσσαλονίκη, την Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη. Αρκετά γνωστές είναι οι εφημερίδες «La Buena Esperansa», «El Tyempo» ή «El Avenir». Σημαντική εξαίρεση ήταν η εφημερίδα El Amaneser, η οποία εκδίδεται μέχρι σήμερα στην Κωνσταντινούπολη και τυπώνεται σε λατινικό αλφάβητο. Οι περισσότερες εφημερίδες σε Λαντίνο γράφονταν στο εβραϊκό αλφάβητο.

Advertising

Μεγάλης σημασίας είναι το μυθιστόρημα «La mujer Fornikadera». Το μυθιστόρημα αυτό θεωρείται το σημαντικότερο μυθιστόρημα σε Λαντίνο. Η ιστορία αφορά στον έρωτα ενός ζευγαριού και στις αντιξοότητες που το συνοδεύουν. Το έργο θεωρήθηκε τολμηρό για τα δεδομένα των τελών του 19ου αιώνα.

Τέλος, το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου των σεφαραδίτικων κοινοτήτων έχει καταστραφεί από τους Ναζί κατά την διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Σημαντικά τμήματα του αρχείου βρίσκονται στην Ρωσία και στο Ισραήλ.

Περισσότερα από τη στήλη: Ιστορία

Ιστορία

Η Βυζαντινή Αθήνα

Η Βυζαντινή Αθήνα: Από την ύστερη αρχαιότητα στη μεσαιωνική πόλη Η Βυζαντινή Αθήνα υπήρξε ένα…

Ιστορία

Τα πρώτα σχολικά εγχειρίδια στην Ελλάδα (1830-1900)

Όλοι θυμόμαστε το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς και την αίσθηση, όταν παίρναμε τα καινούρια…

Ιστορία

Μία ματιά στην αθηναϊκή δημοκρατία

«Το πολίτευμα που έχουμε σε τίποτα δεν αντιγράφει τα ξένα πολιτεύματα. Αντίθετα, είμαστε πολύ περισσότερο…

Ιστορία

Η αθέατη όψη του Μινώταυρου

  Η αρχαία ελληνική γραμματεία, με κορυφαία έκφανσή της τη μυθολογία, συγκροτεί τον νοηματικό πυρήνα…

Ιστορία

Η εκπαίδευση στην Ελληνική Επανάσταση (1821-1830)

Η εκπαίδευση στην Ελληνική Επανάσταση (1821-1830) αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο για τη συγκρότηση του νέου…

Ιστορία

Το θρυλικό τρένο Orient Express: ιστορία, χλιδή και… έμπνευση

Το Orient Express πραγματοποίησε το πρώτο του δρομολόγιο στις 5 Ιουνίου του 1883. Ήταν το…

Ιστορία

Η πειρατεία στην αρχαία Ελλάδα

Η πειρατεία στην αρχαία Ελλάδα δεν αποτελούσε έγκλημα και οι πειρατές θεωρούνταν ανδρείοι και άξιοι…