Όταν ξέσπασε ο ελληνο-ιταλικός πόλεμος στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας τον χειμώνα του 1940, χιλιάδες Ελλήνων έσπευσαν να καταταγούν στον ελληνικό στρατό και να σταλούν στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Ανάμεσα σε αυτές τις χιλιάδες νέων ανθρώπων, υπήρξαν και πολλοί Έλληνες της Πόλης.
Πηγαίναμε με μια κουβέρτα και καθόμασταν απέναντι στην είσοδο του προξενείου περιμένοντας απάντηση!
Η είδηση του πολέμου αναστάτωσε την ελληνική κοινότητα της Πόλης. Αμέσως μετά το τελεσίγραφο του Μεταξά στην Ιταλία, πολλοί Έλληνες της Πόλης συγκεντρώθηκαν έξω από το ελληνικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη ζητώντας να καταταγούν στον ελληνικό στρατό. Μέχρι σήμερα, ο συνολικός αριθμός των σχετικών αιτήσεων παραμένει άγνωστος.
Υπολογίζεται, ωστόσο, ότι περίπου 600 Έλληνες της Πόλης “έφυγαν” για το αλβανικό μέτωπο. Οι περισσότεροι δεν επέστρεψαν ποτέ στην πατρίδα τους.
Μαρτυρίες που συγκλονίζουν
Ο Α.Ζ. είναι Έλληνας της Κωνσταντινούπολης που πολέμησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μαρτυρία του, όπως αποτυπώθηκε στην εφημερίδα “Ανατολή” συγκλονίζει.
Όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος το 1940, οι Κωνσταντινουπολίτες συγκεντρωθήκαμε μαζικά μπροστά στο ελληνικό προξενείο με σκοπό να καταταγούμε ως εθελοντές. Έτσι πηγαίναμε κάθε μέρα με μια κουβέρτα και καθόμασταν απέναντι στην είσοδο του προξενείου περιμένοντας την απάντηση. Όλοι σπεύσαμε να μπούμε στο κτίριο για να γραφτούμε στους καταλόγους. Το σύνολο των εθελοντών Κωνσταντινουπολιτών που πήγε για το αλβανικό μέτωπο πρέπει να ξεπέρασε τα 400 άτομα. Θα πρέπει να είμαστε υπερήφανοι εμείς οι Κωνσταντινουπολίτες γι’ αυτούς τους αγώνες που πολεμήσαμε στο πλευρό της Ελλάδας.
Ο Α.Ζ. συνεχίζει την αφήγησή του δίνοντας σημαντικές πληροφορίες για τους Έλληνες της Πόλης στο αλβανικό μέτωπο. Στην συνέχεια, αναφέρεται σε τμήματα του ελληνικού στρατού που “πέρασαν” στην Τουρκία την επαύριο της γερμανικής Κατοχής.
Ακόμη, τονίζει ότι μονάδες εθελοντών εκπαιδεύτηκαν από αξιωματικούς του ελληνικού στρατού στην Μ. Ανατολή.
To Κουρτουλούς και το hot spot του Τσεσμέ
Η συνεισφορά των Ελλήνων της Πόλης δεν σταμάτησε μόνο στο μέτωπο. Η κοινότητα των Ρωμιών παρά την φορολογική εξουθένωση από το βαρλίκ, μίσθωσε το πλοίο Κουρτουλούς μεταφέροντας τρόφιμα στην Ελλάδα της Κατοχής που μαστίζονταν από την πείνα.
Τα μικρασιατικά παράλια “έσωσαν” τους Έλληνες από τα νησιά του Αιγαίου. Πολλοί Έλληνες κατέφυγαν στην Σμύρνη, στα Αλάτσατα και στο Τσεσμέ, όπου λειτούργησε οργανωμένη (;) μονάδα φιλοξενίας υπό τον αγγλικό Ερυθρό Σταυρό.
Μέχρι σήμερα, όμως, η ελληνική ιστοριογραφία και το κράτος έχουν αγνοήσει τον ρόλο των Κωνσταντινουπολιτών Ελλήνων και την συνεισφορά τους στα σκοτεινά χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου…
