[punica-dropcap]Ο[/punica-dropcap] τελευταίος μήνας της άνοιξης φέρνει μαζί του την πρεμιέρα του ”Κάτω Κόσμου” , για λίγες μόνο παραστάσεις,  από το θέατρο του Άλλοτε.

Εμπνευσμένη αυτή τη φορά από το δημοτικό τραγούδι, η σκηνοθέτης Βαρβάρα Δουμανίδου πραγματεύεται ένα ζήτημα ολωσδιόλου άγνωστο στο ευρύ κοινό για το οποίο έχει συμφωνηθεί καθολική σιωπή έξω από τις θεατρικές αυλαίες. Ο θάνατος,  λοιπόν, όπως παρουσιάζεται μέσα από τα τραγούδια ”Γιατί είναι μαύρα τα βουνά”, ”Του νεκρού αδελφού” και ”Λυγερή στον Άδη” είναι ο νέος της πρωταγωνιστής.

Ο Χάρος, όπως συχνά ονομαζόταν, είχε τέτοιο αντίκτυπο στην περίοδο της τουρκοκρατίας που μοιρολόγια και δημοτικά τραγούδια βρίσκονταν σε παραγωγικό οργασμό. Η λυρικότητα με την οποία ντύνονται τα μακάβρια άσματα δεν αποτελεί παρά προσπάθεια  αποτίναξης του πέπλου της δυστυχίας της εποχής όπου ο μύθος γινόταν αλήθεια στα μάτια του αγροτικού πληθυσμού.

Γιατί είναι μαύρα τα βουνά και στέκουν βουρκωμένα;
Μην άνεμος τα πολεμά, μήνα βροχή τα δέρνει;
Κι ουδ’ άνεμος τα πολεμά, κι ουδέ βροχή τα δέρνει,
μόνε διαβαίνει ο Χάροντας με τους αποθαμένους.

Σέρνει τους νιους από μπροστά, τους γέροντες κατόπι,
τα τρυφερά παιδόπουλα στη σέλα αραδιασμένα.
Παρακαλούν οι γέροντες, κι οι νέοι γονατίζουν,
και τα μικρά παιδόπουλα τα χέρια σταυρωμένα:

Χάρε μου, διάβ’ από χωριό, κάτσε σε κρύα βρύση,
να πιουν οι γέροντες νερό κι οι νιοι να λιθαρίσουν,
και τα μικρά παιδόπουλα λουλούδια να μαζώξουν.

Ανεί διαβώ ναπό χωριό, αν από κρύα βρύση,
έρχονται οι μάνες για νερό, γνωρίζουν τα παιδιά τους,
γνωρίζονται τ’ αντρόγυνα και χωρισμό δεν έχουν.

                                                    Γιατί είναι μαύρα τα βουνά

Η σημασία των τραγουδιών κρίνεται πολυτιμότατη, σήμερα, για την πληρέστερη γνώση και αποκωδικοποίηση της ηπειρωτικής κυρίως αλλά και γενικότερα της ελληνικής λαογραφίας και πολιτισμού, των μυστικών πίσω από τα έθιμα και τις τελετουργίες αλλά και της μακραίωνης προφορικής παράδοσης που δεν έσβησε ποτέ στα σκοτεινά χρόνια που πέρασε το κατώφλι της Ψαροκώσταινας.

Απρίλης είναι και λαλούν και Μάης και φωλεύουν.

 Φοβούμαι σ’, αδερφάκι μου, και λιβανιές μυρίζεις.

 Εχτές βραδίς επήγαμε πέρα στον Αί-Γιάννη,

 κι εθύμιασέ μας ο παπάς με περισσό λιβάνι».

 Και παρεμπρός που πήγανε, κι άλλα πουλιά τούς λένε:

«Για ιδές θάμα κι αντίθαμα που γίνεται στον κόσμο,

τέτοια πανώρια λυγερή να σέρνει ο πεθαμένος!»

Τ’ άκουσε πάλι η Αρετή κι εράγισε η καρδιά της.

«Άκουσες, Κωσταντάκη μου, τι λένε τα πουλάκια;

 Άφησ’, Αρέτω, τα πουλιά κι ό,τι κι α θέλ’ ας λέγουν.

 Πες μου, πού είναι τα κάλλη σου, και πού είν’ η λεβεντιά σου,

και τα ξανθά σου τα μαλλιά και τ’ όμορφο μουστάκι;

Έχω καιρό π’ αρρώστησα και πέσαν τα μαλλιά μου».

                                          Του νεκρού αδελφού (απόσπασμα)

 

Πάρτε με, αντρειωμένοι μου, να βγω ‘ς τον Πάνω κόσμο,
να πάω να ιδώ τη μάννα μου ως χλίβεται για μένα.
-Κόρη μου, εσένα η μάννα σου ‘ς τη ροϋγα κουβεντιάζει.
-Να ιδώ και τον πατέρα μου πως χλίβεται για μένα.
-Κόρη μου, κι’ ο πατέρας σου ‘ς το καπελειό ειν’ και πίνει.
-Να πάω να ιδώ ταδέρφια μου πως χλίβονται για μένα.
-Κόρη μου, εσέν’ ταδέρφια σου ριχτούνε το λιθάρι. 
-Να ιδώ και τα ξαδέρφια μου πως χλίβονται για μένα. 
-Κόρη μου, τα ξαδέρφια σου μέσ’ ‘ς το χορό χορεύουν.”
 Κ’ η κόρη ναναστέναξε βαθιά ‘ς τον Κάτω κόσμο

                                                 Η λυγερή στον Άδη (απόσπασμα)

Εισιτήρια

Εισιτήρια

Συντελεστές:

Κείμενo: Μαρία Ράπτη
Σκηνοθεσία: Βαρβάρα Δουμανίδου
Μουσική: Ακριβός Ζερβός – Παναγιώτης Σακούλας
Επιμέλεια κίνησης: Δημήτρης Βασιλειάδης
Κατασκευή μάσκας: Δημήτρης Βασιλειάδης
Φωτογραφίες: Νίκος Γκάρας
Επιμέλεια trailer : Τόμης Βρακάς – Κώστας Βρακάς

Παίζουν:
Ιωάννης Κυφωνίδης: Χάρος
Δημήτρης Βασιλειάδης: Κωνσταντής
Τζώρτζια Βογιατζόγλου: Ασημίνα
‘Αννα Μαρία Γάτου: Λυγερή
Δουμανίδου Βαρβάρα: Η τρελή του χωριού
Όλγα Καλαμάρα: Μάνα Κωνσταντή
Γιώργος Καλπακίδης: Νικόλας
Νατάσα Κοψαχείλη: Φιλιώ
Θεοδώρα Κωστάκου: Καλούδα
Γιώργος Κωνσταντίνου: Ζάχος
Νίκος Νικολαίδης: Γιώργης
Μαρία Σεμερτζίδου: Λένα
Αριάνα Τσάιτα: Αρετή
Ακριβός Ζερβός: Μουσικός
Παναγιώτης Σακούλας: Μουσικός