Το 1955 στην Ολλανδία, κατά την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Α28 νότια του χωριού Πέσσε, τα σκαπτικά εργαλεία συνάντησαν ένα εμπόδιο. Θεωρήθηκε αρχικά προς πρόκειται για ακόμα έναν κορμό δέντρου, όμως ένας ντόπιος αγρότης ο Χέντρικ Γουάντερς, χάρις στην παρατηρητικότητα του, πήρε το «κούτσουρο» σπίτι του ώστε να το ερευνήσει. Λίγο καιρό αργότερα θα αποκαλυπτόταν μια σπουδαία ανακάλυψη.
Με το πέρας του χρόνου, οι αρχαιολόγοι έχουν αναλύσει την σημαντικότητα των αρχαίων λαών να ταξιδεύουν δια θαλάσσης για πολλαπλούς λόγους. Η ανακάλυψη νέων τόπων, η ανάγκη για μετανάστευση, η αναζήτηση αγαθών και θερμότερων κλιμάτων, οδήγησε τους λαούς να επινοούν το κατά δύναμιν καλύτερο μέσο μεταφοράς. Σε αρχικό στάδιο οι κατασκευές τύπου κανό, με τις λιτές τεχνικές μηχανικής, ήταν εύκολες λύσεις για την ναυσιπλοΐα των ανθρώπων. Στην ανάπτυξη των πολιτισμών, είναι γνωστά τα μεγαλεπήβολα σχέδια και πλάνα για την κατασκευή μέσων μετακίνησης στην -κατά τα άλλα- επικίνδυνη θάλασσα. Το πότε ξεκίνησαν οι άνθρωποι να ταξιδεύουν πλέοντας, μπορεί να απαντηθεί άμεσα με ανακαλυφθέντα πειστήρια και όχι μέσω αναφορών και μύθων μόνο. Κατά καιρούς, ανοίγουν μεγάλες συζητήσεις, για το ποιος ταξίδεψε που και για το ποιος λαός ανακάλυψε πρώτος νέες ηπείρους. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: Στο Πέσσε, ανακαλύφθηκε κατά τύχη, το αρχαιότερο κανό στον κόσμο, ηλικίας περίπου 10.000 ετών και αυτό ανατρέπει πολλά δεδομένα. Το πλεούμενο αυτό, μεταφέρθηκε το 1955 από τον παρατηρητικό αγρότη, στο πανεπιστήμιο του Χρόνινχεν, όπου και εξετάστηκε ενδελεχώς και χρονολογήθηκε. Οι επιστήμονες ήρθαν μπροστά σε μια εξαιρετικά σπουδαία ανακάλυψη, καθώς η λυοφιλοποίηση του κορμού του και η χρονολόγηση άνθρακα, έδειξε πως προέρχεται από Σκωτσέζικη πεύκη, ηλικίας ανάμεσα στο 8040 και 7510πΧ. Το Πέσσε, είναι και επίσημα λοιπόν το αρχαιότερο κανό στον κόσμο και μας βάζει σε σκέψεις για την χρήση του.
Γνωρίζουμε αρκετά πράγματα σήμερα, για τις πολύτιμες γνώσεις που είχαν κατά το παρελθόν πολλοί λαοί, ώστε να μετακινούνται μέσω θαλάσσης. Από τους Πολυνήσιους, τους Σουμέριους, τους Βίκινγκς και τους λαούς της Μεσογείου, έχουμε συλλέξει πληροφορίες και αδιάσειστα στοιχεία για την ναυσιπλοΐα. Οι Σουμέριοι φαίνεται πως κατασκεύασαν το πρώτο τους πλοίο περίπου το 3600πΧ, ενώ οι Αυστρονήσιοι ταξίδευαν στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό με σχετική άνεση από το 3000 π.Χ. Στην αρχαία Φοινίκη, Ελλάδα και Αίγυπτο, οι κατασκευές πλεούμενων εμφανίζονται ανάμεσα σε 3000 και 1500 π.Χ, ενώ σημαντική ναυσιπλοΐα είχαν και οι Κινέζοι. Ωστόσο το Πέσσε, όντας το αρχαιότερο κανό στον κόσμο, βάζει πολλά ερωτηματικά στον λόγο κατασκευής του, καθώς είναι συντριπτικά πολύ παλαιότερο των προαναφερθέντων… Στην πρώιμη μεσολιθική περίοδο, όπου και φτιάχτηκε το Πέσσε, δεν αμφισβητείται το γεγονός πως οι άνθρωποι είχαν ξεκινήσει να έχουν κατασκευαστικό οίστρο, φτιάχνοντας εργαλεία, όπλα, υφάσματα και οικοσκευή. Οι λόγοι κατασκευής ενός μέσου μεταφοράς το 8000 π.X., θα μπορούσαν να είναι πολλοί: εξυπηρέτησης μετακίνησης, μετανάστευσης λόγω Παγετώνων, μεταφοράς αγαθών, αλιεία, είναι μερικοί από τους βασικούς. Το πιθανότερο σενάριο, βάσει και γειτονικών ανακαλύψεων, είναι το Πέσσε να πρόκειται για ένα κανό που χρησιμοποιήθηκε για ψάρεμα στην περιοχή, που από τότε ήταν γεμάτη λίμνες και κανάλια. Υπολείμματα φαγητού σε τάφους γύρω από τους ποταμούς Ρήνο, Μάας και Βάαλ, δείχνουν πως οι κάτοικοι θρεφόντουσαν αρκετά με ψάρια μεταξύ 5000-5500 π.Χ. στις σημερινές Κάτω Χώρες. Το Πέσσε, μήκους περίπου 3 μ. και φάρδους 45 εκ., είναι μια κλασική πιρόγα, η οποία μάλιστα φτιάχτηκε και ως ρέπλικα πειραματισμού και λειτούργησε τέλεια όταν το 2001 κωπηλατήθηκε επιτυχώς.
Από τις αρχέγονες πιρόγες του 10.000 π.Χ., μέχρι το περιβόητο «Συρακουσία» του Αρχιμήδη (240π.Χ), καταλαβαίνουμε την ανάγκη των αρχαίων να διασχίζουν το νερό για πάσα ανάγκη. Ο Αρχιμήδης άφησε κληρονομιά αρκετές από τις λεπτομέρειες κατασκευής του μεγαλύτερου πλοίου της αρχαιότητας. Αξιοζήλευτο και αξιοθαύμαστο από κάθε πολιτισμό που το αντίκρυσε, το Συρακουσία θα μπορούσε να αποτελεί πηγή έμπνευσης μετέπειτα, ως ένας άλλος Τιτανικός της εποχής του. Οι πιρόγες – κανό, είναι απλές κατασκευές, λαξευμένες από κορμούς «μαλακών» δέντρων, με την πενιχρή τεχνολογία και τεχνοτροπία που είχαν οι κατασκευαστές τους. Αν όμως κάνουμε μια αναδρομή ιστορικά, θα αντιληφθούμε πως οι μετακινήσεις λαών, ήταν σημαντικές και επιτυχείς με τα μικρά κανό, περισσότερο απ’ ότι με τα προηγμένα πλοία… Το κανό του Πέσσε είναι δείγμα της μεσολιθικής μηχανικής στην Ευρώπη και μας εξιστορεί πως οι άνθρωποι – κυνηγοί, είχαν μεγάλη ανάγκη να συλλέξουν τροφή, ακόμα και αν αυτό τους ανάγκαζε να λειτουργούν ως νομάδες, γεγονός που του προσδίδει διπλή χρηστικότητα (σίτιση-μεταφορά). Το Πέσσε, το καθ’ ομολογία αρχαιότερο κανό στον κόσμο, μπορεί κανείς να το δει σήμερα στο μουσείο Ντρεντς, στο Άσσεν της Ολλανδίας.
Πηγή Άρθρου: www.drentsmuseum.nl (τελευταία πρόσβαση 02/12/2024)
