Το παρόν άρθρο, με τίτλο Χάσμα στα μαθηματικά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα του πρωτότυπου άρθρου που μπορεί να βρεθεί εδώ.

Το χάσμα στα μαθηματικά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών εμφανίζεται μόλις τέσσερις μήνες μετά την έναρξη του σχολείου.

Μια νέα μελέτη στο περιοδικό «Nature» δείχνει ότι τα αγόρια αρχίζουν να προηγούνται των κοριτσιών παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αρχικές διαφορές και επισημαίνει κοινωνικοπολιτισμικούς παράγοντες και εκπαιδευτικές πρακτικές.

Στη μελέτη συμμετείχαν περισσότεροι από 2,7 εκατομμύρια μαθητές στη Γαλλία.

Advertisements

Οι ερευνητές βρήκαν ένα ανησυχητικό γεγονός που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: το χάσμα στα μαθηματικά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών δεν υπάρχει κατά την είσοδο στο σχολείο, αλλά αυξάνεται ραγδαία μόλις τέσσερις μήνες μετά την έναρξη του σχολείου, φτάνοντας το 0,20 στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου και τετραπλασιάζεται κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους, ανεξάρτητα από την οικογένεια, την τάξη, τον τύπο του σχολείου ή την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση.

«Οι ανισότητες των φύλων στα μαθηματικά θεωρείται ότι αντανακλούν κυρίως μια εσωτερίκευση του κοινωνικοπολιτισμικού στερεότυπου ότι «τα κορίτσια έχουν κακή επίδοση στα μαθηματικά». Ωστόσο, το πού, πότε και πόσο ευρέως εδραιώνεται αυτό το στερεότυπο παραμένει αβέβαιο», σημειώνει η Pauline Martinot, συν-συγγραφέας της μελέτης.

Η Martinot και η ομάδα της αφιέρωσαν τέσσερα χρόνια ερευνώντας το χάσμα στα μαθηματικά – από το 2018 έως το 2021 – και παρέχουν μερικές πολύτιμες πληροφορίες για την κατανόηση του τι συμβαίνει κατά τα πρώτα χρόνια της σχολικής φοίτησης.

• Πρώτον, το χάσμα μεταξύ των φύλων αυξάνεται με τη σχολική φοίτηση περισσότερο παρά με την ηλικία, γεγονός που υποδηλώνει ότι το σχολικό περιβάλλον και οι μέθοδοι διδασκαλίας παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξή του. Αυτό που αναφέρουν οι ερευνητές σε αυτό το θέμα είναι εντυπωσιακό. Κατά τη διάρκεια του κλεισίματος των σχολείων λόγω της πανδημίας Covid, το χάσμα μειώθηκε, ενισχύοντας την υπόθεση του ρόλου που διαδραματίζει το σχολικό περιβάλλον.

• Δεύτερον, υπάρχουν οι κοινωνικοπολιτισμικοί παράγοντες που συχνά συνδέουν τα αγόρια με τα μαθηματικά και καταλήγουν να επηρεάζουν την απόδοση και την αυτοπεποίθηση των κοριτσιών.

«Οι μαθηματικές ικανότητες των κοριτσιών και των αγοριών είναι παρόμοιες», σημειώνει η Marta Macho-Stadler, Καθηγήτρια στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου της Χώρας των Βάσκων. «Αυτό έχει ειπωθεί εδώ και πολύ καιρό και έχει να κάνει με την πεποίθηση ότι τα μαθηματικά απαιτούν ιδιαίτερη ευφυΐα», εξηγεί.

Advertising

Προσθέτει: «Πολιτισμικά, στα αγόρια λένε ότι είναι έξυπνα, ενώ στα κορίτσια ότι όλα όσα επιτυγχάνουν είναι μέσω προσπάθειας. Αυτό σε κάνει να καταλήγεις να πιστεύεις ότι δεν είσαι έξυπνη και σου ασκεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση».

Ένα άλλο εύρημα της μελέτης δείχνει ότι τα αποτελέσματα επαναλαμβάνονταν ετησίως και ότι το χάσμα μεταξύ των φύλων στα μαθηματικά είναι καθολικό, αν και παραδόξως, είναι πιο έντονο σε οικογένειες και σχολεία υψηλότερης κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης.

«Η υπόθεσή μας υποδηλώνει ότι τα στερεότυπα των φύλων και οι υψηλές προσδοκίες για τα κορίτσια σε περιβάλλοντα υψηλότερου εισοδήματος θα μπορούσαν να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην απόδοσή τους στα μαθηματικά, σε σύγκριση με οικογένειες από χαμηλότερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα», απαντά η Martinot.

Το χάσμα των φύλων στα μαθηματικά ποικίλλει ανά χώρα και εκπαιδευτικό επίπεδο. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, η διαφορά στα μαθηματικά μεταξύ ανδρών και γυναικών μαθητών στην τέταρτη τάξη ήταν 18 μονάδες, σύμφωνα με την έκθεση TIMSS 2023, με διαφορά 507 μονάδων έναντι 489. Το 2020, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα δημοσίευσαν μια μελέτη στην οποία ανέλυσαν τις απόψεις περίπου 2,000 μαθητών από την πρώτη έως την έκτη τάξη. Η μελέτη διαπίστωσε ότι το 75% των αγοριών και το 55% των κοριτσιών θεωρούσαν τους εαυτούς τους καλούς στα μαθηματικά, και το χάσμα αυξανόταν καθώς οι μαθητές μεγάλωναν.

Η Γαλλίδα ερευνήτρια εντοπίζει αρκετές σχολικές πρακτικές που μπορούν να συμβάλουν στην πρώιμη εμφάνιση αυτών των ανισοτήτων, τις οποίες χαρακτηρίζει ως «παραδοσιακή διδασκαλία» του μαθήματος. «Για παράδειγμα, οι χρονομετρημένες εξετάσεις, οι ανταγωνιστικές εξετάσεις και οι καινοτόμες αξιολογήσεις (όπως η αριθμογραμμή, όπου είναι πιθανά πολλά λάθη) συνδέονται με ένα αυξανόμενο και πιο έντονο χάσμα μεταξύ των φύλων στα μαθηματικά», εξηγεί.

«Νομίζω ότι δεν πρέπει να αναζητούμε ενόχους, αλλά μάλλον λύσεις, και για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να εντοπίσουμε τι μπορεί να επηρεάσει ή να προκαλέσει αυτό το χάσμα εξαρχής», λέει η Macho-Stadler.

Άγχος σε κορίτσια και εκπαιδευτικούς

Η μελέτη δείχνει ότι τα κορίτσια τείνουν να βιώνουν περισσότερο άγχος για τα μαθηματικά από τους αγόρια, ειδικά σε ανταγωνιστικές ή χρονομετρημένες εξετάσεις. Το άγχος που προκύπτει μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την απόδοσή τους και να αυξήσει το χάσμα μεταξύ αυτών και των συνομηλίκων τους. Αλλά δεν είναι οι μόνες. Η έρευνα υπογραμμίζει επίσης το άγχος για τα μαθηματικά των ίδιων των εκπαιδευτικών, η πλειοψηφία των οποίων είναι εκπαιδευτικοί δημοτικού, το οποίο επηρεάζει την απόδοση των κοριτσιών, ενώ τα αγόρια δεν επηρεάζονται τόσο πολύ από αυτό το φαινόμενο.

Οι ερευνητές συνιστούν να εργαστούν σε αυτό το ζήτημα για να μειωθεί το γενικευμένο άγχος που μπορεί να προκαλέσει το μάθημα. «Είναι απαραίτητο να ενισχυθούν βασικές δεξιότητες όπως η αυτοπεποίθηση, η αυτοεκτίμηση, η διαχείριση του στρες και τα συναισθήματα, εκτός από την προώθηση ασκήσεων που ενισχύουν την αντίσταση στην εξωτερική πίεση», επισημαίνει η Martinot.

«Περισσότερη έρευνα σχετικά με το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές να κατανοήσουν ότι όλοι είναι ικανοί να κάνουν τα μαθηματικά θα ήταν ωφέλιμη», δήλωσε στο SMC η Jodie Hunter, Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Massey στη Νέα Ζηλανδία.

Η Martinot υποδεικνύει ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί νωρίς από διαφορετικές οπτικές γωνίες: στο σπίτι και στο σχολείο. «Οι γονείς και οι ενήλικες γύρω από παιδιά ηλικίας 0 έως 6 ετών θα πρέπει να διδάσκουν και να παίζουν και με τα δύο φύλα εξίσου, και είναι απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί να ξεπεράσουν τον φόβο ή το άγχος τους για τα μαθηματικά, να τροποποιήσουν τις επίσημες μεθόδους διδασκαλίας τους και να ενθαρρύνουν εξίσου την απόδοση αγοριών και κοριτσιών», εξηγεί η Martinot. Ακούγεται απλό, αλλά δεν είναι. Η ειδικός προτείνει μια παραδειγματική αλλαγή που αμφισβητεί ολόκληρη την κοινωνία και αμφισβητεί ορισμένα βαθιά ριζωμένα στερεότυπα, συμπεριλαμβανομένων και μεταξύ των μικρών παιδιών.

«Είναι σημαντικό να σκεφτούμε πώς να αλληλεπιδρούμε ισότιμα ​​στην τάξη, να δίνουμε έμφαση στην προσπάθεια έναντι των αποτελεσμάτων και να αναδεικνύουμε τα γυναικεία πρότυπα στα μαθηματικά και τις επιστήμες. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν την περιέργεια και τη λογική σκέψη τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια, να αποφεύγουν φράσεις όπως «τα κορίτσια είναι λιγότερο λογικά ή τα αγόρια είναι καλύτερα στα μαθηματικά», να παίζουν παιχνίδια λογικής και με τα δύο φύλα και να βοηθούν στη μείωση του άγχους για τα μαθηματικά στα κορίτσια σε νεαρή ηλικία», εξηγεί η ειδικός.

Από αυτή την άποψη, η Γαλλίδα ερευνήτρια είναι σαφής. «Πρέπει να ενισχύσουμε την ιδέα ότι η νοημοσύνη χτίζεται μέσω της προσπάθειας τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια και να ομαλοποιήσουμε τα λάθη ως μέρος της μάθησης, εμποδίζοντας τα κορίτσια να τα ερμηνεύουν ως ένδειξη ανικανότητας», δηλώνει.

«Όταν ένα κορίτσι επιβεβαιώνεται στην τάξη, όλοι γύρω της επιβεβαιώνονται επίσης, και αυτό ενισχύει την αυτοπεποίθησή της», προσθέτει η Macho-Stadler.

Αυτοί οι ειδικοί συμφωνούν για τη σημασία της εξάλειψης του χάσματος στα μαθηματικά από νεαρή ηλικία για να αντιστραφεί η έλλειψη γυναικών στις επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά, γνωστό ως τομέα STEM.

«Αυτή η ενίσχυση θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο ακαδημαϊκά όσο και στην προσωπική και επαγγελματική τους ανάπτυξη κατά την επιλογή πανεπιστημιακού πτυχίου», λέει η Macho-Stadler.

Επί του παρόντος, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόνο το 35% των φοιτητών που επιδιώκουν πτυχία STEM παγκοσμίως, σύμφωνα με στοιχεία της UNESCO.

Advertising

Το παρόν άρθρο, με τίτλο Χάσμα στα μαθηματικά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα του πρωτότυπου άρθρου που μπορεί να βρεθεί εδώ.

Βιβλιογραφία

Rapid emergence of a maths gender gap in first grade | Nature