Στη σημερινή κοινωνία, όπου οι εξελίξεις είναι συνεχώς στο προσκήνιο, δηλαδή έχουμε κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές αλλαγές, καθιστούν απαραίτητα την επικαιροποίηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των ατόμων, έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις καινούργιες συνθήκες. Το βασικό εργαλείο για την επικαιροποίηση αυτών των γνώσεων είναι η Εκπαίδευση Ενηλίκων. Πολλοί διεθνείς οργανισμοί, όπως η UNESCO, ΟΟΣΑ, έχουν προσπαθήσει να βγάλουν έναν ορισμό για την εκπαίδευση ενηλίκων. Ο Rogers (1999) ορίζει την εκπαίδευση ενηλίκων ως την παροχή σχεδιασμένων μαθησιακών δραστηριοτήτων σε άτομα που είναι ώριμα με κριτήριο όχι την ημερομηνία γέννησης, αλλά την υπευθυνότητά τους, την κοινωνική τους εμπειρία και τον ισορροπημένο τρόπο ύπαρξής τους, βρίσκονται δηλαδή στην κατάσταση της ενηλικότητας.
Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων αφορούν τη συμπληρωματική εκπαίδευση (προγράμματα αλφαβητισμού), την επαγγελματική εκπαίδευση (βασική κατάρτιση), την εκπαίδευση σε κοινωνικά θέματα, την εκπαίδευση για την πολιτική και κοινωνική ζωή και την εκπαίδευση για την προσωπική ανάπτυξη. Οι εκπαιδευόμενοι ενήλικες διαθέτουν κάποια χαρακτηριστικά, τα οποία είτε μπορούν να ευνοήσουν τη μαθησιακή διαδικασία είτε μπορεί να λειτουργήσουν ως ανασταλτικοί παράγοντες στην όλη διαδικασία. Επομένως, στην εκπαίδευση ενηλίκων οι σχεδιαστές και οι εκπαιδευτές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα προηγούμενα, ώστε να υιοθετήσουν τις κατάλληλες προσεγγίσεις. Όμως, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εμπόδια που μπορεί να δημιουργηθούν στη μάθηση των ενηλίκων τα οποία ο Rogers τα κατατάσσει σε τρεις κατηγορίες. Πρώτη κατηγορία είναι η δημιουργία δυσκολιών στα εκπαιδευτικά προγράμματα, δεύτερη κατηγορία είναι οι φραγμοί που προκύπτουν από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι εκπαιδευόμενοι και στην τρίτη κατηγορία βρίσκονται οι δυσκολίες που προκύπτουν από την προσωπικότητα των εκπαιδευόμενων. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τα εμπόδια αυτά και να φροντίζουν να πληρούνται τα κριτήρια ώστε οι ενήλικοι να εκπαιδεύονται αποτελεσματικά.
Κατά τη διαδικασία εκπαίδευσης των ενηλίκων συντελείται μια διεργασία, μια ζύμωση, στην οποία διαπλέκεται πλήθος στοιχείων, ορισμένα από τα οποία ευνοούν τη μάθηση ενώ άλλα την εμποδίζουν. Η βασική αντίθεση εντοπίζεται στο ότι από τη μια μεριά η μάθηση γίνεται αποτελεσματική όταν ενισχύεται η τάση για ενηλικότητα, ενώ από την άλλη, ενίσχυση της τάσης αυτής προσκρούει εμπόδια. Ο εκπαιδευτής ενηλίκων θα πρέπει να χειριστεί την αντίθεση αυτή υιοθετώντας μια βασική στρατηγική που θα κατευθύνει τις διερευνήσεις κι ενέργειές του και η οποία συνίσταται στην ενίσχυση της τάσης των εκπαιδευόμενων για αυτοκαθορισμό με ενεργητική εμπλοκή τους σε όλα τα στάδια του προγράμματος.
Πηγές:
Rogers,A.(1999), Εκπαίδευση Ενηλίκων, Αθήνα. Εκδ. Μεταίχμιο
Κόκκος,Α. (2005), Εκπαίδευση Ενηλίκων : Ανιχνεύοντας το πεδίο, Αθήνα, Εκδ. Μεταίχμιο
