
Ποιο είναι εκείνο το μέσο που θα μπορέσει να αναδείξει την προσφορά των μεταναστών/τριών και προσφύγων, αλλά και να συμβάλλει παράλληλα στην αποτελεσματική ένταξή τους σε κάθε έκφανση της κοινωνίας; Η εκπαίδευση.
Μετά το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης, ο αριθμός μεταναστών/τριών και προσφύγων στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να χρειάζονται ειδικές πρακτικές και πολιτικές για την αποτελεσματική ένταξή τους στην κοινωνία. Συρία, Αφγανιστάν και Ιράκ αποτελούν τις κύριες χώρες προέλευσης των μεταναστών-τριών και προσφύγων, δια θαλάσσης. Βέβαια η ανάγκη ενσωμάτωσής τους, συμπίπτει με μία δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα, όπως αυτή αναδύθηκε από την μακρόχρονη οικονομική ύφεση και την μείωση του βιοτικού επιπέδου, όπου στοιχεία ξενοφοβίας, μισαλλοδοξίας και ρητορικής μίσους έκαναν αισθητή την παρουσία τους. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει την ένταξή τους στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή στην Ελλάδα.
Το άρθρο 26, της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα ανθρώπινα δικαιώματα αναφέρει πως: «Ο καθένας έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση, η οποία πρέπει να παρέχεται δωρεάν, τουλάχιστον στη στοιχειώδη και βασική βαθμίδα της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση είναι υποχρεωτική». Επίσης αναφέρει πως «η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιακών ελευθεριών. Πρέπει να προάγει την κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία ανάμεσα σε όλα τα έθνη και σε όλες τις φυλές και τις θρησκευτικές ομάδες, και να ευνοεί την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης». Διαβάζοντας το άρθρο, δε μπορεί παρά να σκεφτεί κανείς εάν οι δεσμεύσεις, οι οποίες απορρέουν από αυτά, υλοποιούνται.
Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, εμφανίζονται προκλήσεις, αλλά συνάμα και ευκαιρίες στο σύγχρονο σχολείο. Η αρμονική συνύπαρξη μαθητών και μαθητριών που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, θα εμπλουτίσει τις εκπαιδευτικές εμπειρίες όλων των συμμετεχόντων, μαθητών/τριών, εκπαιδευτικών και γονέων. Η αλληλεπίδραση ατόμων με διαφορετικές κουλτούρες και η ανάπτυξη μιας διαπολιτισμικής επικοινωνίας, θα επιφέρει τη διαπολιτισμική συνείδηση, η οποία θα ξεφύγει από τα στενά πλαίσια του σχολείου και θα συντελέσει στον σεβασμό του διαφορετικού και την ένταξη όλων σε μια κοινωνία ισονομίας.
Η μεγάλη πρόκληση για το σχολείο αφορά στο είδος της ένταξης των αλλοεθνών στους κόλπους του. Ο εθνοκεντρισμός του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος επιφέρει την αφομοίωση, ή την περιθωριοποίησή τους ως διαφορετικούς και στην ουσία, αναπαράγει τις υφιστάμενες σχέσεις κυριαρχίας. Αντίθετα, μια πλουραλιστική προσέγγιση, θα επιφέρει την κοινωνική αλληλεπίδραση, την αλληλεγγύη και την ισότητα των ευκαιριών για όλους. Θα έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία πολιτών, οι οποίοι θα συνδιαμορφώσουν το κοινωνικό γίγνεσθαι με την ενεργό συμμετοχή τους στα κοινά, θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής και ,κυρίως, της δημοκρατίας.
Η (διαπολιτισμική) εκπαίδευση ως εργαλείο για την ένταξη μεταναστών/τριών και προσφύγων
H επιτυχής ένταξή τους περιλαμβάνει την ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική ζωή της χώρας υποδοχής, με ταυτόχρονο αλληλοσεβασμό των διαφορετικών πολιτισμικών προτύπων, κοινωνική αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες, αλλά αρμονική και δημιουργική συνύπαρξη. Βέβαια, προϋπόθεση όλων αυτών είναι η εκπαίδευση τόσο των προσφύγων όσο και των ατόμων που έρχονται σε καθημερινή αλληλεπίδραση μαζί τους. Όπως είχε πει, άλλωστε, ο Νέλσον Μαντέλα «H εκπαίδευση είναι το ισχυρότερο όπλο για να αλλάξεις τον κόσμο».
Αυτό μπορεί να το επιτύχει η διαπολιτισμική εκπαίδευση, καθώς προωθεί την κατανόηση ανάμεσα σε ανθρώπους από διαφορετικές κουλτούρες, έχοντας ως επίκεντρο το σεβασμό και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλει αποτελεσματικά στην καταπολέμηση φαινομένων, όπως ο ρατσισμός και η ξενοφοβία. Παράλληλα, διευκολύνει την ομαλή ένταξη των προσφύγων και των μεταναστών/τριών –μαθητών/μαθητριών, αλλά κατ’ επέκταση και των οικογενειών τους στις τοπικές κοινωνίες, προσφέροντας ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση,ειδικά σε μία περίοδο που η σχολική διαρροή παιδιών με προσφυγικό υπόβαθρο αγγίζει σε ορισμένες περιπτώσεις το 75%.
Μάλιστα, η εκπαίδευση αποκτά ένα διττό ρόλο καθώς εκτός από την αποτελεσματικότερη ένταξη επιτυγχάνεται και η εκπαίδευση των ατόμων που έρχονται σε καθημερινή αλληλεπίδραση μαζί τους όπως δάσκαλοι-ες, καθηγητές-τριες, κοινωνικοί λειτουργοί, στελέχη δημόσιας διοίκησης.
Η αποτελεσματική ένταξή τους στην Ελλάδα περιλαμβάνει ένα σύνολο δραστηριοτήτων, όπως την κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική και επαγγελματική ζωή. Για την επίτευξη αυτής, αλλά και την διαμόρφωση ανθεκτικών και βιώσιμων κοινωνιών η εκπαίδευση αποτελεί τον βασικό πυλώνα. Μέσα από την εκπαίδευση, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες/τριες (ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλλου) έχουν τη δυνατότητα να μάθουν τη γλώσσα, να γνωρίσουν τον πολιτισμό και τα πολιτιστικά στοιχεία και να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις που θα τους εντάξουν στο κοινωνικό σύνολο, καταπολεμώντας έτσι τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η εκπαίδευση αποτελεί τον πυρήνα της ένταξης, καθώς είναι σε άμεση συνάρτηση με τον πολιτισμό, την υγεία, την απασχόληση και την κοινωνία.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Η εκπαίδευση των μεταναστών και των προσφύγων: πρόκληση ή ευκαιρία για το σχολείο; Ανακτήθηκε από: togethermag.gr
Η εκπαίδευση ως εργαλείο ένταξης μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από: www.huffingtonpost.gr