Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ακούσει τη λέξη πειθαρχία, αλλά γνωρίζουμε τελικά τη σημασία της; Γενικότερα ο όρος πειθαρχία είναι μια έννοια έχει θετικές και αρνητικές σηματοδοτήσεις με το πέρασμα του χρόνου, ανάλογες με την ιδεολογική της ένδυση που της επιφυλάσσεται κατά περίπτωση (Κυρίδης, 2006 :13).
Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την πειθαρχία, κάποιοι την υποστηρίζουν και κάποιοι την αξιολογούν αρνητικά. Γενικότερα, έναν ορισμό που μπορούμε να δώσουμε είναι ότι : «Η πειθαρχία είναι εργαλείο, μια μέθοδος εξασφάλισης της επιβίωσης και της συνέχειας των κοινώς αποδεκτών συστημάτων συμβίωσης και αλληλενέργειας των ατόμων» (Κυρίδης, 2006:14). Να τονίσουμε σε αυτό το σημείο ότι στο ευρύτερο κοινωνικό σύστημα, ή στα επιμέρους συστήματα όπως το οικονομικό, πολιτικό, το εκπαιδευτικό και το θρησκευτικό, η πειθαρχία αποτελεί βασικό στοιχείο λειτουργίας και ανάπτυξης.
Ένας υποστηρικτής της πειθαρχίας είναι ο E.Durkheim (ό.π.) , ο οποίος πιστεύει ότι η πειθαρχία είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνικοποιητικής διαδικασίας και προσφέρει την αίσθηση της αυθεντίας.
Δυστυχώς, όμως παρ’ όλες τις θεωρίες και τις τεχνικές για την επικράτηση της πειθαρχίας μέσα στη σχολική τάξη, σχεδόν σε κάθε τάξη επικρατούν πειθαρχική προβλήματα και φαινόμενα.
Τα πειθαρχικά φαινόμενα, φυσικά, δεν εμφανίζονται χωρίς λόγο. Υπάρχουν και αιτίες που δημιουργήθηκαν. Δηλαδή, γίνονται μια σειρά από γεγονότα που λειτουργούν ως τροχοπέδη για την διεξαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να εντοπιστούν οι πηγές τους, για να μπορούν να εντοπιστούν άμεσα και να περιοριστεί η εκδήλωσή τους. Βέβαια, υπάρχουν και πειθαρχικά προβλήματα, τα οποία είναι ευχάριστα και γι’ αυτό θα πρέπει να ενισχύουμε την εμφάνισή τους, αλλά υπάρχουν και τα αρνητικά φαινόμενα τα οποία θα πρέπει να τα περιορίσουμε, έτσι ώστε να μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Σύμφωνα με έρευνες (Τριλιανός,2008:92), μια αιτία που μπορεί τα παιδιά να προβαίνουν σε πειθαρχικά παραπτώματα να επισύρουν την προσοχή του εκπαιδευτικού ή την επιδοκιμασία της τάξης. Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, οι οποίοι επιτρέπουν την επίλυσή τους. Αυτοί μπορεί να είναι: το σχολικό περιβάλλον, η ψυχολογική κατάσταση των μαθητών, καθώς και η μικρή ηλικία των παιδιών, κυρίως αν πρόκειται για παιδιά δημοτικού σχολείου. Τις αιτίες αυτές των σχολικών πειθαρχικών φαινομένων μπορούμε να τις ταξινομήσουμε σε εξωσχολικές και ενδοσχολικές, είτε σε αυτές που σχετίζονται με το σχολικό περιβάλλον και αυτές που σχετίζονται με το κοινωνικό περιβάλλον.
Η παραδοσιακή παιδαγωγική προτείνει ως μέτρα πρόληψης τη συμβουλή, την απειλή, την απαγόρευση και την επιστασία (Conard, 1926, 27, Παγιατάκης, 1960, 32, Γιαννικόπουλος, 1983, 179, Χαραλαμπόπουλος, 1973,478 αναφορά στο Γκότοβος, Μαυρογιώργος, Παπακωνσταντίνου, 1985: 14).
Φυσικά, ένας σημαντικός παράγοντας για την επικράτηση της πειθαρχίας είναι ο εκπαιδευτικός. Ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιώντας τη μη λεκτική συμπεριφορά μπορεί να εκδηλώσει πολλά στοιχεία του χαρακτήρα του, όπως το αν έχει αυτοπεποίθηση ή αν διακατέχεται από ανασφάλεια και άγχος. Η οπτική επαφή, η φωνή και η διάρκεια της απάντησης παίζουν σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση της αυτοπεποίθησης. Ο εκπαιδευτικό από τη στιγμή που εισέρχεται στην αίθουσα διδασκαλίας, προδιαθέτει αρνητικά ή θετικά τους μαθητές του (Βρεττός, 2003:151,152).
Γίνεται κατανοητό πως με την πολύχρονη πείρα, ο εκπαιδευτικός θα μπορέσει να ελέγχει τα συναισθήματά του, τις στάσεις και τις διαθέσεις του, συνειδητοποιώντας την επίδραση που ασκεί μέσω της μη λεκτικής του συμπεριφοράς στους μαθητές. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να κατέχει αυτό που θέλει να μεταδώσει στους μαθητές του και να είναι καλά προετοιμασμένος, ώστε να μη δείχνει αγχωμένος και ανασφαλής (ό.π.).
Τέλος, ένας εκπαιδευτικός με αυτοπεποίθηση μιλάει με επαρκή ένταση φωνής, εκφέρει λόγο που εμπνέει σιγουριά και αποφασιστικότητα, κάνει κινήσεις με τα χέρια και το σώμα, τηρεί οπτική επαφή με τους μαθητές και με τη γενικότερη εμφάνιση και το χαρακτήρα του, προσελκύει τη προσοχή των παιδιών(Arends,1994:188).
