Γάμος: ετυμολογία για αρχή
Γάμος ονομάζεται η τελετή με την οποία συνιστάται και αναγνωρίζεται μία νόμιμη γενετήσια ένωση που θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας οικογένειας. Πρόκειται λοιπόν για ένα θεσμό που προσδιορίζεται ως η κοινωνική αναγνωρισμένη ένωση δύο προσώπων.
Ιστορική αναδρομή
Κάνοντας μία ιστορική αναδρομή μπορούμε να δούμε ότι στην αρχαία Αίγυπτο ο γάμος ήταν μία τελετή στην οποία η νύφη μεταφέρεται από το πατρικό στο σπίτι του γαμπρού μαζί με την προίκα της. Η προσφορά θυσίας στο ναό του Θεού της πολιτείας που διέμεναν και η ευλογία που λάμβαναν από τους εκεί ιερείς.
Στην αρχαία Αθήνα οι γάμοι ολοκληρώνονταν όταν δινόταν η προίκα της έφηβης νύφης στον συνήθως μεγαλύτερο γαμπρό. Η βιάση αυτή οφείλεται κυρίως για να εξασφαλιστεί η αγνότητα της κοπέλας. Συνήθως οι γάμοι γίνονταν τον μήνα Ιανουάριο (Γαμηλίωνα). Μήνα που είχε πραγματοποιηθεί κατά την μυθολογία ο γάμος του Δία με την Ήρα. Ο βασικός λόγος του γάμου ήταν η τεκνοποιία και η υλική ευημερία των συζύγων.
Στην Αρχαία Σπάρτη ο γάμος ήταν αποτέλεσμα αρπαγής . Μόλις το κορίτσι γινόταν γυναίκα η “νυμφεύτρια” το κούρευε σύριζα, το έντυνε με ανδρικά ρούχα και το έβαζε να πλαγιάσει σε καλύβα χωρίς φως. Εκεί το επισκεπτόταν ο σύζυγος που αφού ολοκλήρωνε την ερωτική συνεύρεση επέστρεφε στα υπνωτήρια των ανδρών της ηλικίας του. Τη γυναίκα του στην πορεία την επισκεπτόταν κρυφά και με προφυλάξεις.
Ιστορίας συνέχεια
Στην αρχαία Ρώμη συναντάμε τρία είδη γάμου. Την προσφορά σιταρόπιτας στο Δία (confarreatio) παρουσία ιερέα. Tην εικονική πώληση της κόρης από τον πληβείο πατέρα (coemptio) στον μελλοντικό της σύζυγο. Και την usus, δηλαδή, συμβίωση ενός χρόνου ενός πληβείου με μία πατρικία.
Στο Βυζάντιο θεσπίζεται από τον Λέοντα ΣΤ’ ιερολόγηση του γάμου για όλους τους πολίτες. Επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις ο τρίτος γάμος, ενώ αποκλείεται ο τέταρτος. Απαγορεύεται επίσης γάμος μέχρι έκτο βαθμό συγγένειας μεταξύ των συζύγων.
Ισλάμ και γάμος
Η αγαμία κατά το Ισλάμ θεωρείται αμαρτία. Οπότε ο γάμος είναι υποχρεωτικός ακόμα και αν ο σύζυγος δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να συντηρήσει οικογένεια. Η ύπαρξη μαρτύρων, η αποδοχή της πρότασης στο όνομα του Αλλάχ, ο καθορισμός της προίκας, προσδίδουν περισσότερο νομικό παρά θρησκευτικό χαρακτήρα.
Η πρόταση γάμου γίνεται γραπτή αλλά η αποδοχή προφορική. Μπορεί να την κάνει, εκτός από τον ίδιο τον άντρα, ο πατέρας, ο παππούς, ο αδελφός ή ο κηδεμόνας του. Μετά την τέλεσή του λαμβάνουν ένα γραπτό συμβόλαιο. Περιλαμβάνει εκτός από τα στοιχεία των μελλονύμφων και την ημερομηνία σύναψης του γάμου, το μέγεθος της προίκας και τις υποχρεώσεις που έχει ο καθένας.
Η μουσουλμάνα γυναίκα απαγορεύεται να παντρευτεί αλλόθρησκο με τον φόβο να μην αλλάξει θρήσκευμα. Στον άντρα επιτρέπεται να παντρευτεί αλλόθρησκη καθώς θα διαμένουν με τη δική του οικογένεια μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο να αλλαξοπιστήσει.
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ο πατέρας του γαμπρού όριζε πότε θα ήταν σε ηλικία γάμου. Συνείσφερε στα έξοδα. Έστελνε δώρα στη νύφη. Η τελετή γινόταν στο σπίτι της κοπέλας παρουσία ιμάμη. Η τελετή ολοκληρωνόταν όταν η νύφη αποδεχόταν τρεις φορές την προσφορά που της έφερε στο χαρέμι ο ιμάμης.
Παλαιά Διαθήκη
Στην Παλαιά Διαθήκη οι γονείς είναι εκείνοι που επέλεγαν τον σύζυγό της κοπέλας. Υπήρξαν όμως και οι γάμοι οι αναγκαστικοί. Ήταν αποτέλεσμα βιασμών των κοριτσιών και στους οποίους δίνονταν μεγάλη προίκα στην οικογένεια του γαμπρού.
Οι γάμοι μεταξύ συγγενών ήταν αποδεκτοί.
Αζτέκοι
Στους Αζτέκους ο γάμος δεν ήταν προσωπική υπόθεση. Ήταν υπόθεση των γονιών και των δασκάλων των αγοριών. Η επιλογή της νύφης γινόταν κατόπιν συνεννόησης με τους μάντεις που είχαν διαβάσει τα σημάδια της γέννησης των μελλονύμφων.
Σικχ
Στους Σικχ ακόμα και οι ιερείς τους έπρεπε να είναι παντρεμένοι. Ο γάμος ήταν για αυτούς ένας πνευματικός δεσμός. Ένα πνεύμα δύο σώματα. Το διαζύγιο δεν υπήρχε ως θεσμός.
Σε διάφορους πολιτισμούς υπήρξε και ο γάμος των νεκρών. Όταν ο άντρας ήταν ανύπαντρος είτε παντρευόταν με κάτι άψυχο εν είδη νυμφίου, είτε κάποιες φυλές σκότωναν τη γυναίκα για να ακολουθήσει τον άντρα. Άλλοτε γινόταν εικονικός γάμος όπου η γυναίκα κρατούσε ένα από τα δύο στέφανα ενώ έριχνε το άλλο στον τάφο του συζύγου.
Σύγχρονες κοινωνίες και θεσμοί δέσμευσης
Στις σύγχρονες κοινωνίες εκτός από τον Θρησκευτικό γάμο, Ορθόδοξο ή Καθολικό προστέθηκε και ο πολιτικός γάμος. Αναγνωρίζεται από έναν κυβερνητικό αξιωματούχο με την παρουσία δύο μαρτύρων.
Τα τελευταία χρόνια σε ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να επισημοποιηθεί η σχέση δύο ατόμων με το σύμφωνο συμβίωσης. Ο λόγος σύναψης ενός συμφώνου είναι κυρίως για τα περιουσιακά δικαιώματα και τη διασφάλιση των δύο συμβαλλομένων σε θέματα διατροφής και ανατροφής παιδιών.
Σε ορισμένες χώρες επιτρέπεται το σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Κυρίως στις χώρες που αποδέχονται και τον γάμο μεταξύ ομόφυλων.
Η γνώμη των ειδικών
Ο γάμος δεν ήταν ποτέ μία εύκολη υπόθεση. Οι ειδικοί μιλούν για πέντε κρίσιμα στάδια που δοκιμάζουν τη σχέση ενός ζευγαριού.
Είναι ο πρώτος χρόνος ή αλλιώς η συνειδητοποίηση.
Τα 3-4 χρόνια, η θεώρηση του συντρόφου ως δεδομένου.
Τα 5-7 χρόνια, τα περιβόητα χρόνια φαγούρας.
Τα 10-15 χρόνια που θεωρούνται τα δυσκολότερα (δύσκολη περίοδος).
Και τέλος το γκρίζο διαζύγιο 20 με 30 χρόνια συμβίωσης.
Μια ελαφριά προσέγγιση των σταδίων
Στο πρώτο η γοητεία του έρωτα δίνει τη θέση της στη γνωριμία των δύο συντρόφων, στον προγραμματισμό της καθημερινότητας και στην οριοθέτηση των κοινών στόχων τους.
Στο δεύτερο η οικειότητα που έχει αναπτυχθεί μεταξύ τους μπορεί να επιφέρει μία πρώτη ρουτίνα που θα επιβαρύνει και τους δύο. Χάνοντας ή έστω παραμερίζοντας τον πόθο και τον μεταξύ τους ρομαντισμό.
Στο επόμενο στάδιο ο γάμος έχει μπει στον αυτόματο πιλότο. Οι προσπάθειες να σπάσει η καθημερινότητα ασχολούμενοι με τα παιδιά ή με την προσπάθεια απόκτησης τους εάν δεν υπάρχουν, συνήθως αντί να βοηθήσει την μεταξύ τους σχέση την φθείρει ακόμα περισσότερο.
Στα 10 με 15 χρόνια αρχίζει η αμφισβήτηση της γοητείας των συντρόφων. Είναι πολύ συνηθισμένο στην Ευρώπη τα 11 χρόνια να θεωρούνται σταθμός για έναν γάμο. Τα περισσότερα διαζύγια δίνονται τότε.
Τέλος το γκρίζο διαζύγιο είναι όταν πια τα παιδιά έχουν φύγει από το σπίτι και οι δύο σύντροφοι βρίσκονται μόνοι και πρέπει να ξανά γνωριστούν. Εκεί διαπιστώνουν ότι η ύπαρξη του συντρόφου τους τους γοητεύει ή τους κάνει να αισθάνονται αμήχανα.
Το διά ταύτα
Ο γάμος λοιπόν είναι ένας θεσμός που από τα σπάργανά του είχε να αντιμετωπίσει εκτός από τα συναισθήματα των εμπλεκόμενων, την κοινωνική αποδοχή. Συνειδητά ή όχι βάζει τους συζύγους σε καλούπια, δημιουργώντας μία υποσυνείδητη
πίεση που πολλές φορές οδηγεί σε χωρισμό.
Η συνήθεια, η ρουτίνα, η καθημερινότητα και η ευπρέπεια που επιβάλλεται από τον περίγυρο, κοινωνικό και οικογενειακό, βάζει σε δεύτερη μοίρα τα συναισθήματα. Χωρίς βέβαια αυτό να είναι ο κανόνας, δημιουργεί δύο στρατόπεδα μάχης.
Η ρομαντική βέβαια πλευρά που υπάρχει στο ξεκίνημά του μιλά για την αλληλοσυμπλήρωση.
Χρησιμοποιώντας την παρομοίωση του μήλου όπου τα δύο κομμάτια του ταιριάζουν απόλυτα. Κοινωνικά την συμπλήρωση 360° όταν οι δύο σύζυγοι σταθούν πλάτη με πλάτη καλύπτοντας ο καθένας τις 180° προβλημάτων και ευθυνών που βρίσκονται στο δικό του οπτικό πεδίο.
Κλείνοντας
Κανείς, ούτε ειδικός αλλά ούτε ευτυχισμένος, πολύχρονος παντρεμένος δεν μπορεί να μιλήσει με απόλυτη ακρίβεια για όλα αυτά που οδηγούν ένα ζευγάρι στην απόλυτη ευτυχία. Προφανώς γιατί η ευτυχία είναι διαφορετική από προσωπικότητα σε προσωπικότητα, από σχέση σε σχέση, από κοινωνία σε κοινωνία.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
“Γάμος” ανακτήθηκε από wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 09/02/20)
“Πολιτικός γάμος” ανακτήθηκε από el.wikipedia.org (τελευταία πρόσβαση 09/02/20)
“Σύμφωνο συμβίωσης” ανακτήθηκε από europa.eu (τελευταία πρόσβαση 09/02/20)
“Τα στάδια του γάμου” ανακτήθηκε από mama365.gr (τελευταία πρόσβαση 09/02/20)
