Στον απόηχο της υποβάθμισης των καλλιτεχνικών πτυχίων το 2022, ο ειδησεογραφικός φακός κατέγραψε χιλιάδες να συσπειρώνονται σε μαζικές κινητοποιήσεις, διατρανώνοντας το αίτημά τους για δίκαιη μεταχείριση και επαγγελματική αναγνώριση. Τρία χρόνια μετά και το ΣτΕ κρίνει πλέον και επίσημα το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα (85/2022) ως αντισυνταγματικό, με την ακόρεστη επιθυμία για δικαίωση, σε έναν βαθμό να καταπραΰνεται. Σήμερα η καλπάζουσα ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, καθιστά την απερίσπαστη ενασχόληση με τον χώρο των τεχνών και της δημιουργίας ευσεβή πόθο, καθότι τα εξειδικευτικά επαγγέλματα, φαίνεται να έχουν τον πρώτο λόγο. Υπό αυτό το πρίσμα, η επένδυση σε ανθρώπους που μέσα από τη δημιουργική τους ματιά επιδιώκουν να εκλεπτύνουν, να εξευγενίσουν και να εξανθρωπίσουν το αισθητικό κριτήριο του μέσου πολίτη, αποτελεί ρίσκο που τα περισσότερα κράτη δεν θέλουν να επωμιστούν. Το φράγμα αυτής της άδικης και εν δυνάμει ασφυκτικής διστακτικότητας, έρχεται να «σπάσει» μία ευρωπαική χώρα με ευγενές όραμα: Η Ιρλανδία τιμά τον καλλιτέχνη και αποτολμά να καινοτομήσει.
Τι προβλέπεται
Συγκεκριμένα, με το πιλοτικό πρόγραμμα «Βασικό Εισόδημα για τις Τέχνες», αναμένεται παραχώρηση σταθερού εισοδήματος που εγγίζει τα 1500$ τον μήνα σε προκαθορισμένο αριθμό επαγγελματιών συναφών κλάδων. Στην κλίμακα του χρόνου, το Υπουργείο Πολιτισμού τοποθετεί ως βασικό ορόσημο ολοκλήρωσης του προγράμματος τον Φεβρουάριο του 2026.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται για σπασμωδική κίνηση ή εφήμερο μέτρο προεκλογικής εκστρατείας: Η Ιρλανδία τιμά τον καλλιτέχνη ήδη από το 2022, οπότε και είχε αποδώσει εβδομαδιαίο επίδομα της τάξεως των 370$, σε τουλάχιστον 2000 ένθερμους πρεσβευτές της τοπικής κουλτούρας.
Ο Αποχρώντας Λόγος
Το ευγενές όραμα της προάσπισης των Τεχνών νοηματοδοτεί, κατά τους πρωτεργάτες, η αδήριτη ανάγκη αποφόρτισης του καλλιτέχνη από το δυσβάσταχτο οικονομικό βάρος. Συγκεκριμένα, όπως και έχει υποστηριχθεί, η αποδέσμευση από τις αλυσίδες της εμπορικότητας και της κοινωνικής αποδοχής, είναι και αυτή που κατά κάποιον τρόπο σφυρηλατεί και χαλυβδώνει τη δημιουργική ελευθερία. Παράλληλα, το πρόγραμμα αποσκοπεί στον εμπλουτισμό και την διάνθιση της πολιτιστικής ταυτότητας της χώρας, μέσα από την χορήγηση κινήτρων σε εύρωστα πρόσωπα, με ρηξικέλευθες ιδέες.
Πράγματι, η καινοτόμος ρύθμιση έχει τύχει ευρείας αποδοχής από τον καλλιτεχνικό χώρο: οι συμμετέχοντες αναφέρουν πηγαία αισθήματα ψυχικής ευεξίας, μείωση του άγχους, αυξημένη παραγωγικότητα χάριν της ικανότητας προσήλωσης στο έργο, αλλά και επαγγελματική ανέλιξη εν γένει.
Αυτού του είδους η μαζική θετική απόκριση, ήταν και που παρότρυνε τον Υπουργό Πολιτισμού, Επικοινωνιών και Αθλητισμού, Patrick O’Donovan, σε πρόταση μονιμοποίησης του προγράμματος από τον Σεπτέμβριο του 2026. Ο ίδιος μάλιστα, δηλώνει: «Αυτό το πρόγραμμα είναι αντικείμενο θαυμασμού παγκοσμίως και αποτελεί τεράστιο επίτευγμα για την Ιρλανδία».
Η Ιρλανδία και η Τέχνη
Η άρρηκτη συσχέτιση της Ιρλανδίας με την ανεξάντλητη πηγή της καλλιτεχνικής τέρψης, ανατρέχει βέβαια στους παρελθοντικούς χρόνους.
Μέσα από την μούσα της «καλαισθησίας», οι Ιρλανδοί βλέπουν τη διαχρονική αντανάκλασή της ταραχώδους ιστορίας, της θρησκευτικής τους παράδοσης, αλλά και των πολιτικών τους «πιστεύω», να καθρεφτίζεται στιπλνή και ακραιφνής. Από τις τραχιές ακτές του Donegal, μέχρι και τους κατάφυτους λόφους του Mayo, υφαίνεται ένα εξωκοσμικό μωσαϊκό φυσικής ποικιλομορφίας, που διαποτίζει το πινέλο και τη σμίλη.
- Μεσαιωνικοί Χρόνοι
Το εναρκτήριο λάκτισμα της καλλιτεχνικής σύλληψης, δίνει η Χριστιανική δημιουργία. Μοναχοί- γραμματείς, αναλαμβάνουν πρώτοι το επίμοχθο έργο της εικονογράφησης, κάποιων σημαντικών χειρογράφων, όπως το «βιβλίο το Durrow». Μάλιστα, αυτού του είδους τα πρωτόλεια, καθώς διακρίνονται για τον περίτεχνο διάκοσμό τους, αφήνουν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στην Ιρλανδική βιβλιογραφία.
Παράλληλα, διάφορα συμβολικά έργα από μέταλλο, όπως η Τριπλή Σπείρα και ο Τριαδικός Κόμπος, συμπληρώνουν την εμπέδωση της θρησκευτικής λατρείας, ενσαρκώνοντας φιλοσοφικές έννοιες, όπως η αιωνιότητα και ο κύκλος της ζωής.
- 18ος – 19ος αιώνας
Η θεματολογία των έργων ποικίλλει, με μία πλειάδα να επιδίδεται σε εξιδανικευμένες απεικονίσεις της Ιρλανδικής Υπαίθρου, ενώ κάποια καλλιτεχνικά παράγωγα εστιάζουν στη ρεαλιστική απεικόνιση των κοινωνικών παθογενειών. Στιγμιότυπα εξώσεων, αλληγορικές απεικονίσεις του Μεγάλου Λιμού, αλλά και θριαμβευτικά μηνύματα που εκθιάζουν το Φενιανό κίνημα, εμβαθύνουν στην ζοφερή φυσιογνωμία της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων. Η πολιτικο-κοινωνική σύγκρουση κορυφώνεται μέσα από έργα όπως «Η σκηνή έξωσης του Harry Jones Thaddeus», αλλά και δηκτικές γελοιογραφίες που σκιαγραφούν τον Ιρλανδό πολίτη ως ανδρείκελο- ανίκανο να κυβερνήσει τον εαυτό του.
- 20ος αιώνας
Η τέχνη αναγάγεται σε συμβολικό κόμβο, που παλμογραφεί την αγωνία και την μετουσιώνει σε ηχηρό μήνυμα: οι σπαρακτικές εικόνες του Εμφυλίου και της Επανάστασης για Ανεξαρτησία, φέρνουν στο προσκήνιο την ζωτική ανάγκη για ελευθερία και αυτοέκφραση. Αξίζει να σημειωθεί, πως οι Ιρλανδοί δημιουργοί αμφισβητούν τα φορμαλιστικά σχήματα και τις σαθρές δομές εξουσίας, ακόμη και σήμερα.
Ναι, Η Ιρλανδία τιμά τον καλλιτέχνη
Με επιστέγασμα τα σύγχρονα μέτρα, μπορούμε αναπόδραστα να αναγνωρίσουμε στο πρόσωπο της Ιρλανδίας, μία χώρα που de facto τιμά τον καλλιτέχνη, καθώς όχι μόνο αποδίδει στον τελευταίο τον προσήκοντα σεβασμό, αλλά και του παραχωρεί τον ζωτικό χώρο που χρειάζεται, για να ξεδιπλώσει ουσιωδώς τις δημιουργικές του δεξιότητες.
ΠΗΓΕΣ
Η Ιρλανδία τιμά την τέχνη της: Καθιερώνει μόνιμο βασικό εισόδημα 1.500$ για τους καλλιτέχνες. (2025). JTeam. Ανακτήθηκε από: jenny.gr (Τελευταία Πρόσβαση: 13/11/25)
Doyle, M. (2024). Art and the Irish: A Deep Dive into the Heart of a Nation. Ανακτήθηκε από: medium.com (Τελευταία Πρόσβαση 13/11/25)
Η Ιρλανδία καθιερώνει μόνιμο βασικό εισόδημα 1.500 δολάρια για τους καλλιτέχνες. (2025). Newsroom. Ανακτήθηκε από:www.insider.gr (Τελευταία Πρόσβαση 13/11/25)
