Η κοινωνική θέση των κεραμέων στην Αρχαία Ελλάδα

 

κεραμέων
Πηγή εικόνας:www.archaiologia.gr

H ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΚΕΡΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Η εργασία του κεραμέως, το λεγόμενο “κεραμεύειν” ήταν μία αρκετά κοπιαστική εργασία, και δεδομένου ότι συμπεριλαμβάνεται στις πιο επικίνδυνες χειρωνακτικές ενασχολήσεις των αρχαίων επαγγελματιών, δεν θα μπορούσε να μην γίνει μία αναφορά στο αντικείμενο αυτό. Ήταν χαρακτηριστικό ότι οι ιδιοκτήτες των εργαστηρίων στα οποία δούλευαν οι κεραμείς ή οι μεταπράτες των προϊόντων που οι ίδιοι παρήγαγαν αποκόμιζαν περισσότερα οικονομικά οφέλη από τους ίδιους τους δημιουργούς που περνούσαν τις περισσότερες ώρες της ημέρας γονατισμένοι στο σκληρό χώμα, με τον ήλιο να καίει πάνω από το κεφάλι τους και με αποκορύφωμα να εκθέτουν το σώμα τους στους κινδύνους του κλιβάνου.

Μετά τις μεταρρυθμίσεις του Σόλωνος τον 6ο αι. π.Χ , οι κεραμείς εντάχθηκαν στις τάξεις των θητών ή ζευγιτών. Δίπλα τους θα έπρεπε να δουλεύει ένας δούλος ή μέτοικος ο οποίος θα τους βοηθούσε και κατά κάποιο τρόπο θα ελάφρυναν το βαρύ τους έργο. Κάποιες μεταγενέστερες επιγραφές φέρνουν στο φως μία άλλη, πλουσιότερη πλευρά των κεραμέων, σύμφωνα με τις οποίες υπήρχαν πολλοί εύποροι κεραμείς, οι οποίοι δεν δίσταζαν να αναθέσουν ακριβά και βαρυσήμαντα γλυπτά στα ιερά της πόλης τους. Ένα αναθηματικό ανάγλυφο στο τέλος του 6ου αι. απεικονίζει έναν κεραμέα ντυμένο μόνο με ένα “ταπεινό” ιμάτιο γύρω από τη μέση, που ευχαριστεί τη θεά Αθηνά -προστάτιδα και των χειρωνακτών- κρατώντας δύο κύλικες ως δείγμα της δουλειάς του.

Κεραμέων
“Αττικό αναθηματικό ανάγλυφο με παράσταση κεραμέως. Μουσείο Ακρόπολης ” / Πηγή εικόνας: www.theacropolismuseum.gr

Tο συγκεκριμένο ανάθημα δεν φαίνεται να φέρει κάποια επιγραφή που να έχει διασωθεί, ωστόσο έχουν εντοπιστεί επιγραφές άλλων αναθημάτων και χαρακτηριστικά αναγράφουν:

Advertising

Advertisements
Διαβάστε επίσης  Ελληνιστική τέχνη : Η προσωπογραφία
Ad 14

<<Ευφρόνιος ανέθεκε κεραμεύς{τ’αθεναίαι δεκάτεν>>, ( Ο Ευφρόνιος (με) ανέθεσε ο κεραμεύς, ως δεκάτη στην Αθηνά, μτφρ).

Λίγο μεταγενέστερο, εκείνο του 490 π.Χ είναι το επίγραμμα ενός άλλου αναθήματος από την Ακρόπολη: << Πείκων ευεξάμενος, κεραμεύς, δεκάτεν ανέθεκεν τ’ Αθεναίαι>>. Όπως φαίνεται η δεκάτη αντιπροσώπευε το 1/10 του ετήσιου εισοδήματος και από τα παραπάνω αναδεικνύεται πως τόσο ο Ευφρόνιος όσο και ο Πείκων είναι επαγγελματίες σχετικά καλής οικονομικής ευχέρειας  αφού όπως γίνεται αντιληπτό “χαραμίζονται” πολλές δεκάτες για την ανάθεση των έργων τους δίνοντας έτσι την εντύπωση πως μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στο όποιο κόστος. Ενδέχεται μάλιστα να έχουν στην κατοχή τους δικό τους εργαστήριο και όχι να δουλεύουν σε κάποιου ξένου. Οι Αθηναίοι κεραμείς της περιόδου 530-500 π.Χ που αναφέρθηκαν παραπάνω άφησαν πίσω τους μία σειρά από επιγραφές και άλλες παρεμβάσεις που ίσως δίνει μία μερική εξήγηση για την τότε οικονομική  και κοινωνική τους θέση. Ο αγγειογράφος Ευθυμίδης υπογράφει ένα αγγείο ως <<γιος του Πολλία>>. Μάλιστα στο ίδιο γλυπτό εντοπίζεται η περίεργη λέξη “hoς” με μία μάλλον αναφορά στον κεραμέα Ευφρόνιο, χωρίς ωστόσο να καθίσταται εφικτή η όποια σύνδεση μεταξύ των δύο κεραμέων.

“Aττικός ερυθρόμορφος αμφορέας που αναπαριστά χορευτές, Μόναχο, Αρχαιολογικό Μουσείο. | Πηγή εικόνας: quizlet.com
4054. Τρίχερη Υδρία 40cm ,Μάθημα Μουσικής - Ιφιγένεια
“Υδρία με αναπαράσταση μουσικού μαθήματος, Μόναχο Αρχαιολογικό Μουσείο”. Πηγή εικόνας: www.ifigeneiaceramics.gr

Στην τελευταία υδρία, ένας νεαρός μαθητής μουσικής επιγράφεται ως <<Ευθυμίδης >>ενώ ο Σμίκρος βάζει τον εαυτό του στο κέντρο του συμποσίου με άλλους νέους αλλά και τις εταίρες στο αγγείο που ο ίδιος υπογράφει. Ο “παιχνιδιάρικος” χαρακτήρας των αναπαραστάσεων φαίνεται να φανερώνει έμμεσα την τάση των κεραμέων να προσπαθούν να εισάγουν μία μορφή κοινωνικού σχολιασμού στα έργα τους, τουλάχιστον για όσους μπορούσαν να τα δουν σε δημόσια θέα και να αποκτήσουν αυτή την αντίληψη. Εν κατακλείδι παρά τον όποιο παραγκωνισμό η συμβολή τους στην αρχαιολογική τέχνη είναι σημαντική και αξέχαστη αφού τα ίδια τα έργα μαρτυρούν την επιτυχία τους στον τομέα της κεραμικής που φυσικά αποτέλεσε και πυλώνα της σύγχρονης κεραμικής.

Διαβάστε επίσης  Ο τάφος στη Μεγάλη Ελλάδα που αποτελεί έργο τέχνης

 ΠΗΓΕΣ:

Advertising

Πλάντζος Δημήτριος, Ελληνική Τέχνη και Αρχαιολογία, 1200-30 π.Χ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΠΟΝ, Αθήνα 2016

Είμαι απόφοιτη του τμήματος Ιστορίας , Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσσαλίας . Παράλληλα ασχολούμαι ενεργά με τις τέχνες , ενώ ασχολούμαι και με την συγγραφή ποιημάτων , ηλεκτρονικών βιβλίων και άρθρων στον ελεύθερο μου χρόνο !

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

παγετώνας στην Ευρώπη

Ο νοτιότερος παγετώνας στην Ευρώπη 3 ώρες από την Αθήνα

Ο νοτιότερος παγετώνας στην Ευρώπη ή αλλιώς Επτάστομο, βρίσκεται στη
Τζο Πέσι

Τζο Πέσι: Ηθοποιός, μουσικός, αλλά πάνω από όλα καλλιτέχνης

Ο Τζο Πέσι είναι Αμερικανός ηθοποιός, κωμικός, αλλά και μουσικός.