Στις 31 Ιανουαρίου του 1606 στη Μεγάλη Βρετανία ο Γκάι Φωκς και άλλα δώδεκα άτομα οδηγούνται στην αγχόνη από το βασιλιά της Βρετανίας, Ιάκωβο τον Α΄. Αιτία αποτέλεσε η συμμετοχή των δεκατριών σε μια συνωμοσία με σκοπό τη δολοφονία του βασιλιά και την αποκαθήλωση του συγκεκριμένου πολιτεύματος. Το σχέδιο αυτό έμεινε στην ιστορία ως «Συνωμοσία της Πυρίτιδας» και παρακάτω θα αναφερθούμε εκτενέστερα σε αυτό και κυριότερα στον εμπνευστή της, τον Άγγλο στρατιώτη Γκάι Φωκς.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Ο Γκάι ή Γκουίντο Φωκς γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1570 στο Γιορκ της Μεγάλης Βρετανίας. Ο πατέρας του, Έντουαρντ, ήταν επιτηρητής και συνήγορος στα εκκλησιαστικά δικαστήρια δίπλα στον Αρχιεπίσκοπο του Γιορκ. Η μητέρα του ονομαζόταν Έντιθ, ενώ είχε δύο μικρότερες αδερφές, την Ελίζαμπεθ και την Ανν.
Στην ηλικία των εννέα ετών έχασε τον πατέρα του, με την μητέρα του να παντρεύεται εκ νέου κάποια χρόνια αργότερα έναν καθολικό. Η συμβίωση με τη νέα του οικογένεια και η φοίτησή του στο σχολείο St Peter’s φαίνεται να τον επηρέασαν, ώστε να γίνει και αυτός καθολικός. Ορισμένοι ιστορικοί ισχυρίζονται πως το 1592 παντρεύτηκε την Ανν Πούλιν, αποκτώντας την επόμενη χρονιά ένα γιο, ονόματι Τόμας, πληροφορίες πάντως που δεν επιβεβαιώνονται.
Στα 21 του, το 1591 προχώρησε στην πώληση κτημάτων και ενός αχυρώνα, που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του, χρησιμοποιώντας τα χρήματα, ώστε να μεταβεί στην Ολλανδία δύο χρόνια αργότερα, το 1593. Εκεί κατατάχτηκε στον ισπανικό στρατό, λαμβάνοντας μέρος στον Ογδοηκονταετή Πόλεμο υπό τις οδηγίες του Αρχιδούκα Αλβέρτου της Αυστρίας. Στη μάχη του Καλαί ο Γκάι Φωκς είχε ηγετικό πόστο, με τον ισπανικό στρατό να καταλαμβάνει τη γαλλική πόλη υπό τις εντολές του βασιλιά Φιλίππου ΙΙ της Ισπανίας.
Χάρη στις επιτυχίες του και την αφοσίωσή του στον ισπανικό στρατό προτάθηκε το 1603 ως αρχηγός σε διοικητική περιφέρεια της ισπανικής αυτοκρατορίας. Εκείνος, όμως είχε άλλα σχέδια. Το ίδιο έτος ταξίδεψε στη χώρα της ιβηρικής χερσονήσου, χρησιμοποιώντας το λατινικό του όνομα, Γκουίντο, και επιδιώκοντας την υποστήριξη του βασιλιά. Ο Φίλιππος ΙΙΙ τον υποδέχτηκε με θέρμη, με τον Φωκς να του ζητά στρατιωτική βοήθεια, ώστε να ανατρέψει τον προτεστάντη κάτοχο του βρετανικού θρόνου, Ιάκωβο Ι. Η απάντηση του βασιλικού συμβουλίου, ωστόσο ήταν αρνητική.
Το χρονικό της «Συνωμοσίας της Πυρίτιδας»
Στις 24 Μαρτίου 1603 ανεβαίνει στο θρόνο της Βρετανίας ο Ιάκωβος Ι, προτεστάντης στις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Με σύνθημά του ότι «όλοι οι υποστηρικτές του Πάπα πρέπει να εκδιωχθούν από την Αγγλία» ήταν σίγουρο πως οι καθολικοί θα δυσανασχετούσαν αρκετά υπό τη βασιλεία του. Πράγματι, ο ίδιος αποδείχθηκε ιδιαίτερα σκληρός μαζί τους, προβαίνοντας σε σωρεία άδικων και απάνθρωπων ενεργειών, όπως μαζικές εκτελέσεις, κατάσχεση των περιουσιών τους και απομάκρυνση από τα αξιώματά τους.
Υποφέροντας αρκετά για ένα χρόνο, μια ομάδα καθολικών αποφάσισε πως δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο η παρούσα κατάσταση και έπρεπε άμεσα να λάβουν δράση. Σε πρώτο πλάνο βρισκόταν η δολοφονία του βασιλιά, γεγονός που θα προκαλούσε ισχυρές αναταραχές στο εσωτερικό της χώρας. Στη συνωμοσία, που οργανώθηκε, ιθύνων νους ήταν ένας φανατικός καθολικός ονόματι Ρόμπερτ Κάτεσμπι. Το σχέδιο ήταν η ανατίναξη της Βουλής των Λόρδων, την ώρα που ο βασιλιάς θα απηύθηνε χαιρετισμό προς το σώμα. Κατόπιν, θα υποκινούσαν λαϊκή εξέγερση και θα ανέβαζαν στο θρόνο την 9χρονη κόρη του Ιακώβου, Ελισάβετ, η οποία ήταν καθολική.
Σταδιακά, το 1604 άρχισε η στρατολόγηση ανθρώπων, οι οποίοι θα πλαισίωναν τον Κάτεσμπι. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν, φυσικά, και ο Γκάι Φωκς, που μετά τις άκαρπες προσπάθειες να εξασφαλίσει τη συμμαχία των Ισπανών, βρήκε επιτέλους την ευκαιρία για να πραγματοποιήσει το σχέδιό του. Εξαιτίας της πρότερης στρατιωτικής του εμπειρίας, τέθηκε επικεφαλής του επιχειρησιακού βραχίονα της συνωμοσίας.
Τον Δεκέμβριο του 1604 ο Φωκς και οι υπόλοιποι συνωμότες νοίκιασαν ένα κελάρι, που έφτανε υπόγεια μέχρι το κτίριο της βουλής και ξεκίνησαν να το γεμίζουν με βαρέλια από μπαρούτι. Μέσα σε διάστημα τριών μηνών, ως τον Μάρτιο του 1605, το κελάρι αριθμούσε 36 βαρέλια με πυρίτιδα. Στις 5 Νοεμβρίου του ίδιου έτους αποφασίστηκε το χτύπημα, καθώς ο βασιλιάς με σύσσωμη την πολιτική ηγεσία θα παρευρίσκονταν στη Βουλή των Λόρδων σε μια διευρυμένη συνέλευση.
Η αποκάλυψη της συνωμοσίας
Η «Συνωμοσία της Πυρίτιδας», όπως έμεινε στην ιστορία δεν κατάφερε, εντούτοις, να υλοποιήσει το σχέδιό της. Την παραμονή της προγραμματισμένης έκρηξης, ένας εκ των συνωμοτών, ο Φράνσις Τρίσμαν, έκανε ένα μοιραίο σφάλμα. Έστειλε ένα γράμμα στον καθολικό βουλευτή και γαμπρό του, Λόρδο Μοντίγκλ, προειδοποιώντας τον να μην παρουσιαστεί στην αυριανή συνέλευση.
Η επιστολή προβλημάτισε το Λόρδο, ο οποίος ενημέρωσε σχετικά την κυβέρνηση. Αμέσως, διενεργήθηκαν έρευνες στις υπόγειες στοές κάτω από το κοινοβούλιο, όπου οι αρχές ανακάλυψαν το κελάρι με τα εκρηκτικά και συνέλαβαν επ’ αυτοφώρω τον Γκάι Φωκς. Ο ίδιος παραδέχτηκε τη συμμετοχή του στη συνωμοσία και την πρόθεσή του να ανατινάξει τη βουλή, δηλώνοντας πως λυπάται, που δεν κατάφερε να πετύχει το σκοπό του.
Το μαρτύριο
Ακολούθησαν ειδεχθή βασανιστήρια από τους ανθρώπους του βασιλιά, ώστε ο Φωκς να αποκαλύψει τα ονόματα των συνεργών του. Η απάντησή του στους δημίους του ήταν ένα πλατύ χαμόγελο, εξ ου και η γελαστή έκφραση στη λευκή μάσκα, που τον απεικονίζει σήμερα(η μάσκα των Anonymous). Ο βασιλιάς σε σύντομο διάστημα πραγματοποίησε 11 συλλήψεις, φυλακίζοντας εκτός των υπαιτίων και αρκετούς πολιτικούς του εχθρούς.
Η δίκη για τους «Συνωμότες της Πυρίτιδας» διεξήχθη στις 27 Ιανουαρίου 1606, όπου αποφασίστηκε η θανατική τους καταδίκη με απαγχονισμό. Η εκτέλεση της ποινής ορίστηκε τέσσερις ημέρες αργότερα, στις 31 Ιανουαρίου, όπου ένας-ένας οι συνωμότες απαγχονίζονταν και διαμελίζονταν. Τελευταίος έμεινε ο Γκάι Φωκς, ο οποίος ταλαιπωρημένος από τα σκληρά βασανιστήρια, γλίστρησε όντας πάνω στην εξέδρα και έσπασε το λαιμό του, πεθαίνοντας ακαριαία.
Ο βασιλιάς, ενοχλημένος από την εξέλιξη αυτή, έδωσε διαταγή να διαμελιστεί το σώμα του Φωκς και να αποσταλούν τα κομμάτια του κατά μήκος του βασιλείου, ώστε να θυμίζουν πάντοτε την τύχη των προδοτών.
Από εκείνη τη χρονιά, η 5η Νοεμβρίου καθιερώθηκε από τον Ιάκωβο ως ημέρα εορτασμού της σωτηρίας του και επικράτησης της μοναρχίας. Στη σύγχρονη εποχή, η μέρα αυτή έχει μείνει ως «Η νύχτα του Γκάι Φωκς» ή «Νύχτα της Πυρίτιδας» και το μήνυμά της πλέον είναι επαναστατικό. Αποτελεί σύμβολο αγωνιστικότητας ενάντια σε κάθε καταπίεση και κατάχρηση εξουσίας και συμμετέχουν σε αυτή, κυρίως, νέοι άνθρωποι.
Η έμπνευση
Η ιστορία του Γκάι Φωκς αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για κάθε μορφή τέχνης. Η αρχή έγινε με τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ο οποίος βασίστηκε σε αυτή την ιστορία, για τη συγγραφή του έργου του «Μάκβεθ». Μετέπειτα, οι Άλαν Μουρ και Ντέιβιντ Λόιντ επηρεάστηκαν από το θρύλο για το κόμικ τους «V for Vendetta» με κεντρικό ήρωα τον μυστηριώδη V, που κρύβει το πρόσωπό του με μια μάσκα του Γκάι Φωκς. Το 2005 είχαμε τη μεταφορά του κόμικ στον κινηματογράφο με την ομώνυμη ταινία, το σενάριο της οποίας είναι βασισμένο στη «Συνωμοσία της Πυρίτιδας». Τέλος, και ο Τζων Λένον το 1970 απέδωσε φόρο τιμής στον Φωκς, χρησιμοποιώντας στο τραγούδι του με τίτλο «Remember», το στίχο «Remember remember the 5th of November».
Στην Αγγλία ο Γκάι Φωκς είναι γνωστός στις τάξεις των ακτιβιστών ως «ο μόνος άνθρωπος που μπήκε στο Κοινοβούλιο με ειλικρινείς προθέσεις». Σε πολλές διαδηλώσεις ο κόσμος φορά τη μάσκα με το πρόσωπό του, διεκδικώντας με αυτό τον τρόπο τα δικαιώματά του.
http://www.mixanitouxronou.gr/o-alithinos-anonymous-polemise-tin-aftheresia-tis-exousias-vasanistike-ke-diamelistike-prospathise-na-anatinaxi-to-vasilia-tous-vouleftes-ke-tin-aristokratia-tis-anglias-pou-tirannouse-to-lao/
http://www.pronews.gr/portal/20161105/genika/istoria/70/i-synomosia-tis-pyritidas-gegonos-toy-1605-poy-pire-holigoynt-kai-ekane
