
Ως νομοθεσία Jim Crow εννοείται μια σειρά τοπικών νόμων και διατάξεων στις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ και αφορούσαν το φυλετικό διαχωρισμό μεταξύ λευκών και μαύρων, με τους τελευταίους να αποτελούν πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Πώς προέκυψε το όνομα της νομοθεσίας
Το όνομα Jim Crow συνδέεται με τον Thomas Rice, έναν λευκό κωμικό που έδινε παραστάσεις στη Νέα Υόρκη. Ήταν μάλιστα από τους πρώτους που υποδύθηκαν έναν Αφροαμερικανό και για να το πετύχει έβαφε τα χέρια και το πρόσωπό του με καμένο φελλό. Επέλεγε να ντύνεται με κουρέλια και σκισμένα παπούτσια ενώ ανέβαινε στη σκηνή όπου τραγουδούσε και χόρευε το “Jump Jim Crow“. Μέχρι το 1938 ο όρος Jim Crow έγινε συνώνυμος του Νέγρου.
Ο κωμικός έμεινε στην ιστορία ως Daddy Rice και κατάφερε να ενσωματώσει όλα τα ρατσιστικά στερεότυπα που ακούγονταν τότε για τους μαύρους στην παράστασή του.

Όσα προηγήθηκαν της νομοθεσίας
Παρότι με το τέλος του Αμερικανικού εμφυλίου, το 1865, καταργήθηκε το καθεστώς της δουλείας στις ΗΠΑ, οι πολιτείες στο νότο θέσπισαν τους Μαύρους Κώδικες. Αυτοί περιέγραφαν αναλυτικά πότε, πού και πώς μπορούσαν να εργαστούν οι σκλάβοι που είχαν απελευθερωθεί. Υπήρξε δηλαδή μια προσπάθεια να εφαρμοστεί ένα διαφορετικό καθεστώς “νόμιμης” δουλείας και φυλετικού διαχωρισμού.
Την περίοδο της Ανασυγκρότησης (1867-1877), οι μαύροι κώδικες έπαψαν να ισχύουν και έτσι οι Αφροαμερικανοί άντρες έλαβαν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Σε αρκετές μάλιστα πολιτείες όπου ο μαύρος πληθυσμός κυριαρχούσε, εκλέχθηκαν αρκετοί Αφροαμερικανοί πολίτες σε τοπικές συνομοσπονδίες.
Την ίδια περίοδο εμφανίστηκαν δύο τρομοκρατικές οργανώσεις οι White League και οι Red Shirts που ήταν ιδεολογικοί σύμμαχοι της Κου Κλουξ Κλαν. Όλοι τους ήταν αντίθετοι στα δικαιώματα των Αφροαμερικανών και πάλευαν να αποδείξουν την ανωτερότητα των λευκών.

Η νομοθεσία Jim Crow
Η νομοθεσία Jim Crow θεσπίστηκε το 1877 και διήρκησε έως τα μέσα του 1960. Ως στόχο είχε το φυλετικό διαχωρισμό λευκών και μαύρων των νότιων πολιτειών των ΗΠΑ. Περιελάβανε μια σειρά από διατάγματα που στρέφονταν εναντίον των Αφροαμερικανών, υποτιμώντας τους και θεωρώντας τους πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Την άποψη περί διακρίσεων στήριζαν μάλιστα πολλοί χριστιανοί ιερείς και θεολόγοι. Κήρυτταν στο λαό πως οι λευκοί είναι εκλεγμένοι από το Θεό ενώ οι μαύροι είναι καταδικασμένοι να τους υπηρετούν. Διαδίδοντας δηλαδή πως ο ίδιος ο Θεός υπερασπιζόταν το φυλετικό διαχωρισμό, έπειθαν τους πιστούς να ακολουθήσουν αυτόν τον τρόπο ζωής.

Εξίσου υπέρμαχες της νομοθεσίας ήταν βέβαια και οι εφημερίδες της εποχής. Αρκετοί αρθρογράφοι συνήθιζαν να τους αποκαλούν υποτιμητικά νέγρους (niggers) ενώ με τα άρθρα τους στήριζαν τα ρατσιστικά αυτά στερεότυπα. Στόχος ήταν πάντοτε να επιβεβαιωθεί η ανωτερότητα των λευκών έναντι των μαύρων.
Κανόνες δεοντολογίας του συστήματος Jim Crow
- Δεν επιτρεπόταν ποτέ σε ένα μαύρο να κάνει χειραψία με έναν λευκό καθώς θα υποδήλωνε την κοινωνική τους ισότητα. Εξίσου απαγορευμένο ήταν να αγγίξει μια λευκή γυναίκα, διότι κινδύνευε να κατηγορηθεί για σεξουαλική κακοποίηση.
- Λευκοί και μαύροι δεν έτρωγαν ποτέ μαζί. Αν τυχόν συνέβαινε κάτι τέτοιο, οι λευκοί σερβίρονταν πρώτοι.
- Ήταν απαγορευμένο στους μαύρους να εκδηλώνουν την αγάπη τους δημόσια, όπως να αγκαλιάζονται ή να φιλιούνται. Κάτι τέτοιο θεωρούνταν μεγάλη προσβολή απέναντι στους λευκούς.
- Οι λευκοί δεν συστήνονταν ποτέ στους μαύρους. Συνέβαινε πάντοτε το αντίθετο. Επίσης, οι τίτλοι σεβασμού, όπως κύριος, κυρία ή δεσποινίς, δεν ταίριαζαν στους μαύρους πολίτες.
- Σε περιπτώσεις που ένας μαύρος επέβαινε στο αυτοκίνητο ενός λευκού, έπρεπε να καθίσει υποχρεωτικά στις πίσω θέσεις, ποτέ στη θέση του συνοδηγού.

Απλοί κανόνες συμπεριφοράς μαύρων απέναντι στους λευκούς
- Ποτέ μην υπονοείτε ότι ο λευκός ψεύδεται.
- Ποτέ μην υπαινίσσεστε πως ένας λευκός έχει ανέντιμες προθέσεις.
- Ποτέ μην αναφέρετε ότι ένας λευκός προέρχεται από κατώτερη κοινωνική τάξη.
- Ποτέ μην ισχυρίζεστε -ή επιδεικνύετε υπερβολικά- ανώτερη γνώση ή ευφυΐα.
- Ποτέ μην καταριέστε έναν λευκό.
- Ποτέ μην χλευάζετε έναν λευκό.
- Ποτέ μην σχολιάζετε την εξωτερική εμφάνιση μιας λευκής γυναίκας.
Τα επακόλουθα της νομοθεσίας Jim Crow
Το 1890, απαγορεύτηκε στους μαύρους να χρησιμοποιούν τα ίδια οχήματα με τους λευκούς ή να σταθμεύουν στις ίδιες θέσεις. Στη Λουιζιάνα μάλιστα μεταξύ των μαύρων συμπεριλαμβάνονταν όσοι λευκοί είχαν μακρινή συγγένεια με κάποιον.

Έτσι, το 1891, ο Χόμερ Πλέσσυ, ένας λευκός άντρας κατά τα 7/8 αλλά μαύρος κατά το 1/8, συνελήφθη επειδή επιβιβάστηκε σε τρένο αποκλειστικά για λευκούς. Η υπόθεση έφτασε στο δικαστήριο όπου ειπώθηκε η φράση ξεχωριστά αλλά ίσα (separate but equal) και αποτέλεσε το μανιφέστο της νομοθεσίας Jim Crow.
Αργότερα, στην Αλαμπάμα επετράπη η χρήση κοινών λεωφορείων, με κάποιους περιορισμούς. Οι μαύροι δεν μπορούσαν να επιβιβαστούν από την μπροστινή είσοδο ούτε να καθίσουν σε όποιες θέσεις επιθυμούσαν. Σε περίπτωση μάλιστα που το λεωφορείο ήταν τόσο γεμάτο που κάποιος λευκός δεν έβρισκε θέση, ο μαύρος ήταν υποχρεωμένος να παραχωρήσει τη δική του. Μόνο η Ρόζα Παρκς αρνήθηκε να υπακούσει και συνελήφθη.
Το τέλος της νομοθεσίας Jim Crow
Το 1956, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ κατήργησε τις διακρίσεις στα λεωφορεία. Έναν χρόνο αργότερα θεσπίστηκε ο νόμος περί πολιτικών δικαιωμάτων που υπερασπιζόταν το δικαίωμα ψήφου των μαύρων Αμερικανών. Η νομοθεσία όμως εξακολουθούσε να βρίσκεται σε ισχύ έως το 1964 που καταργήθηκε χάρη στον Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ.

Το μουσείο Jim Crow
To 1996, στο Πανεπίστημιο Φέρρις του Μίσιγκαν, ιδρύθηκε το μουσείο Jim Crow με στόχο τη συλλογή αντικειμένων της περιόδου του φυλετικού διαχωρισμού. Περιλαμβάνει πάνω από 10.000 εκθέματα και παρουσιάζει το ρατσισμό και την περιθωριοποίηση που βίωναν οι Αφροαμερικανοί την περίοδο εκείνη.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Η νομοθεσία Τζιμ Κρόου.Τι είναι και γιατί πρέπει να ντρεπόμαστε.To φυλετικό πρόβλημα στις ΗΠΑ. (2020). Ανακτήθηκε από https://de-facto.gr/jim-crow-laws/ (τελευταία πρόσβαση 6/2/21)
Ποιος ήταν ο «Τζιμ Κρόου», που έδωσε το όνομά του στο νόμο περί φυλετικού διαχωρισμού στις ΗΠΑ. Οι μαύροι δεν έπρεπε να βρίσκονται στα ίδια λεωφορεία, σχολεία και δημόσιες εγκαταστάσεις με τους λευκούς. Ανακτήθηκε από https://www.mixanitouxronou.gr/poios-itan-o-quot-tzim-krooy-quot-poy-edose-to-onoma-toy-sto-nomo-peri-fyletikoy-diachorismoy-stis-ipa/ (τελευταία πρόσβαση 6/2/21)
Pilgrim D. (2012). What was Jim Crow. Ανακτήθηκε από https://www.ferris.edu/jimcrow/what.htm (τελευταία πρόσβαση 6/2/21)
Pilgrim D. (2012). Who Was Jim Crow? Ανακτήθηκε από https://www.ferris.edu/HTMLS/news/jimcrow/who/index.htm (τελευταία πρόσβαση 6/2/21)