Οι Καρυάτιδες αποτελούν οικοδομήματα- αγάλματα σε γυναικεία μορφή. Ο αρχιτέκτονας της εποχής του Αυγούστου, Βιτρούβιος (περ. 25 π.Χ.), μάλιστα, μιλά για τις Καρυάτιδες, που σηκώνουν φορτία αρχιτεκτονημάτων (Ι, 1,5).
ΟΝΟΜΑΣΙΑ:
Σύμφωνα με πηγές, η προέλευση του ονόματος Καρυάτιδα καθώς και η μορφή τους, προερχόταν από τις γυναίκες της πόλης των Καρυών. Οι συγκεκριμένες γυναίκες, επονομαζόμενες και Κόρες, ήταν καταδικασμένες σε αιώνια δουλεία. Κι αυτό, επειδή η πόλη τους είχε δηλώσει υποταγή στους Μήδους και τους ακολούθους τους κατά τους Περσικούς πολέμους.Κάποιες άλλες πηγές, ωστόσο, αναφέρουν ότι οι Καρυάτιδες ήταν οι παρθένες της πόλης των Καρυών. Αυτές λέγεται, ότι τελούσαν χορούς προς τιμήν της Θεάς Αρτέμιδος Καρυάτιδος.Υπό τις τελευταίες αυτές πηγές,συχνά , Καρυάτιδες ονομάζονταν και άλλα ανάλογα αγάλματα ή μορφές οι οποίες τελούσαν κάποιον χορό. Τέλος, υπάρχει και η άποψη ότι οι Καρυάτιδες απεικονίζουν τις Κεκροπίδες, τις τρεις κόρες του Κέκροπα, την Έρση, την Άγραυλο και την Πάνδροσο.
ΣΥΜΒΟΛΗ:
Οι Καρυάτιδες αποτέλεσαν και αποτελούν σύμβολα Ιερότητας.Στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. απαντώνται σε περιρραντήρια, σκεύη, δηλαδή, κατασκευασμένα από μάρμαρο τα οποία αφιερώνονταν σε ιερά.Στο β’ μισό του 6ου αιώνα οι αρχιτέκτονες εκμεταλλεύομενοι το χαρακτηριστικό αυτόν τύπο γυναικώνΑργότερα, το 416 π.Χ, κατασκευάστηκαν και τοποθετήθηκαν οι Καρυάτιδες στο νότιο τμήμα του Ερέχθείου, του ναού που ήταν αφιερωμένος στη θεά Αθηνά και βρίσκεται στην Ακρόπολη.
Οι έξι κόρες σε διάταξη σχήματος Π, πατούν σε ένα πόδιον ύψους 1.77 μέτρων και στηρίζουν την οροφή με το κεφάλι τους. Σε αυτό συμβάλλει ένα αρχιτεκτονικό μέλος, που μοιάζει με καλαθόσχημο κιονόκρανο στολισμένο με αυγά. Με το ένα χέρι ανασηκώνουν ελαφρά το ένδυμα τους, ενώ με το άλλο χέρι κρατούσαν σπονδικές φιάλες.
Στο β’ μισό του 4ου αι. π.Χ. εισάγεται το μοτίβο της Καρυάτιδας, η οποία στηρίζει με το κεφάλι και ταυτόχρονα με το ένα ανυψωμένο χέρι στρέφει την παλάμη προς τα επάνω. Όπως, για παράδειγμα, οι Καρυάτιδες στον θρακικό τάφο στο Σβέσταρι της Βουλγαρίας.
Οι Καρυάτιδες εξακολουθούν να δείχνουν το στίγμα τους και στη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου. Χαρακτηριστικό δείγμα της εποχής αυτής οι Κόρες από τα Μικρά Προπύλαια της Ελευσίνας.
Πλήθος άλλων τέτοιων μορφών γνωρίζουμε από όλες τις περιοχές του ελληνικού κόσμου και κατόπιν της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι μορφές αυτές συνδέονται με ιερά κτίσματα, ηρώα, τάφους, ακόμη και με θεατρικά οικοδομήματα.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:
Οι Καρυάτιδες, στην πλειονότητα τους και σε όλες τις εποχές διατηρούν κάποια στοιχεία, τα οποία αποτελούν το κοινό δεσμό, που μένει αναλλοίωτος στον χωροχρόνο. Τα στοιχεία αυτά είναι η ενδυμασία, η κόμμωση, η στάση τους ακόμα και η κίνηση του χεριού τους, δάνεια από την τέχνη της αρχαϊκής εποχής.
Η διατήρηση του παλαιού, του παραδοσιακού όπως θα λέγαμε, επιδιώκεται σκόπιμα. Αυτό, διότι, είναι σεβάσμιο και τονίζει την ιερότητα ενός θεσμού, μιας μορφής ή ενός τόπου. Την ιερότητα του τόπου που κοσμούν, υπογραμμίζουν, συνεπώς και οι Καρυάτιδες, που τίθενται συμβολικά στην υπηρεσία ενός ανώτερου όντος: θεού, ήρωα ή νεκρού.
