Ενόψει του lockdown στην πόλη των Ιωαννίνων και στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, η διακοπή της έλευσης των τουριστών τόσο του εξωτερικού όσο και του εσωτερικού δεν επιτρέπει στους περισσότερους να αποκτήσουν πρόσβαση στο «διαμάντι της πόλης», όπως χαρακτηρίστηκε από τον Γιαννιώτικο τύπο το καινούριο αεροδρόμιο των Ιωαννίνων, που πήρε την ονομασία του από τον διάσημο βασιλιά της Ηπείρου κατά την αρχαιότητα, τον βασιλιά Πύρρο. Το όνομα αυτού του βασιλιά έχει δοθεί και σε γνωστή πλατεία στην καρδιά των Ιωαννίνων αλλά και σε πολλές οδούς τόσο στα Ιωάννινα όσο κι σε άλλες περιοχές της Ηπείρου. Προφανώς, οι κάτοικοι γνωρίζουν και περηφανεύονται για την ζωή και την σταδιοδρομία του Πύρρου. Ποιος ήταν όμως αυτός ο βασιλιάς και ποια η σχέση του με την Ήπειρο;
Πύρρος: Γέννηση και αρχή
Ο Πύρρος γεννήθηκε το 319/318 στην Ήπειρο. Πατέρας του ήταν ο βασιλιάς των Μολοσσών Αιακίδης και μητέρα του η Φθία, θυγατέρα του Μένωνα από τη Θεσσαλία. Είχε δυο αδερφές, τη Δηιδάμεια και τη Τρωάδα. Συνδεόταν, μάλιστα, συγγενικά με τον Μέγα Αλέξανδρο, αφού η γιαγιά του, Τρωάδα Α’ ήταν αδερφή της μητέρας του μεγάλου στρατηλάτη, Ολυμπιάδας. Ο ίδιος παντρεύτηκε τρεις φορές: την Αντιγόνη, κόρη της Βερενίκης, μετέπειτα βασίλισσας της Αιγύπτου στο πλευρό του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου Α’, τη Λάνασσα, κόρη του Αγαθοκλή, του γνωστού τυράννου των Συρακουσών, την κόρη του βασιλιά των Παιόνων Αυτολέοντα, της οποίας το όνομα δεν διασώθηκε και τέλος τη Βιρκέννα, κόρη του βασιλιά των Ιλλυριών Βαρδυλλίου. Απέκτησε τρεις γιους, τον Πτολεμαίο (Αντιγόνη), τον Αλέξανδρο Β (Λάνασσα), και τον Έλενο (Βιρκέννα) καθώς και μια κόρη την Ολυμπιάδα.
Σε μια προσπάθεια του Αιακίδη, πατέρα του Πύρρου να βοηθήσει την Ολυμπιάδα στον αγώνα της εναντίον του Κάσσανδρου βασιλιά της Μακεδονίας, προκλήθηκε σοβαρή επανάσταση, που ανέτρεψε τον βασιλιά των Μολοσσών και οδήγησε την Ήπειρο σε μακεδονική υποτέλεια. Ο νεογέννητος Πύρρος φυγαδεύτηκε από έμπιστους του Αιακίδη, για να γλιτώσει τη δολοφονική μανία των επαναστατών στον βασιλιά των Ιλλυριών και φίλο του πατέρα του Γλαυκία και στη γυναίκα του Μπερόα. Εκεί, στην στοργική αυλή του Γλαυκία, έλαβε τη μόρφωση και την ανατροφή του.
Κόντευε να γίνει 12 χρονών ο Πύρρος, όταν ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, γιος του βασιλιά Αντιγόνου κατέβηκε στην Ελλάδα με εντολή του πατέρα του, για να πολεμήσει τον Κάσσανδρο. Η πορεία του Δημητρίου στεφόταν από επιτυχίες, καθώς ο Κάσσανδρος είχε χάσει τη συμπάθεια των Μολοσσών. Ο Γλαυκίας δεν έχασε ευκαιρία. Το 307 τοποθέτησε τον Πύρρο, στα 12 του χρόνια, βασιλιά της Ηπείρου. Οι συνθήκες φαινόταν ευνοϊκές για τον Πύρρο, ειδικά όταν ο Πολιορκητής παντρεύτηκε την αδερφή του τη Δηιδάμεια. Δυστυχώς, όμως, η βασιλεία και οι αυθαιρεσίες των κηδεμόνων του Πύρρου που δεν μπορούσε να κυβερνήσει μέχρι να ενηλικιωθεί, οδήγησαν σε δεύτερη επανάσταση: όταν ο Πύρρος βρισκόταν σε γιορτή στον Γλαυκία, οι Μολοσσοί τον εκθρόνισαν και τον εξόρισαν από το βασίλειο του.
Έτσι, λοιπόν, για δεύτερη φορά, το 302 π. Χ., ο 17χρονος τότε Πύρρος βρίσκεται εξόριστος από τη πατρίδα του. Αποφασίζει να πάει στην Ασία, στον γαμπρό του, Δημήτριο Πολιορκητή. Δίπλα του μαθαίνει τη λειτουργία των διαφόρων πολιορκητικών μηχανών, τη πολεμική τέχνη και τη τέχνη της πολιορκίας. Γνωρίζει τους ελέφαντες ως όπλο και τη λειτουργία των φαλάγγων. Αναπτύσσει έτσι τη στρατιωτική του σταδιοδρομία και εξελίσσεται τόσο, που στη μάχη της Ιψός της Φρυγίας το 301, οπού τέσσερις από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Λυσίμαχος, ο Σέλευκος, ο Κάσσανδρος και ο Πτολεμαίος επιτίθενται κατά του πατέρα του Δημητρίου Αντιγόνου, ο Πύρρος, παρά τη τελική ήττα, κατάφερε να τρέψει τους αντιπάλους του σε φυγή.
Παρά τις ήττες του Δημητρίου, ο Πύρρος του παρέμεινε πιστός. Ακόμα κι όταν με συμφωνία κλήθηκε να σταλεί όμηρος στον Πτολεμαίο της Αιγύπτου, ο Πύρρος δέχτηκε χωρίς να το σκεφτεί. Η παραμονή του στην Αίγυπτο αποτέλεσε σταθμό για τη ζωή του. Κέρδισε τις εντυπώσεις και την εύνοια της Αυλής, έγινε προστατευόμενος της βασίλισσας Βερενίκης και παντρεύτηκε την κόρη της, την Αντιγόνη. Ο Πτολεμαίος δεν άργησε να δει στο πρόσωπο του Πύρρου ένα αντίβαρο στην δύναμη του αντιπάλου του Δημητρίου Πολιορκητή, γι’ αυτό με συνοπτικές διαδικασίες, το 296, τον κατέστησε βασιλιά της Ηπείρου, παρά την ήδη ύπαρξη βασιλιά του Νεοπτόλεμου. Η συμβασιλεία στην αρχή ήταν ομαλή, όμως, μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του Νεοπτόλεμου να τον εξοντώσει, ο Πύρρος δολοφόνησε τον Νεοπτόλεμο και έγινε ο μοναδικός βασιλιάς των Μολοσσών.
Πύρρος: Βασιλιάς της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας
Με την δεύτερη και οριστική επανάκαμψη του Πύρρου στον ηπειρωτικό θρόνο, ξεκινάει και η λαμπρή του πορεία. Μετά τον θάνατο της Αντιγόνης, το 294, ο Πύρρος παντρεύεται τη Λάνασσα, η οποία του έφερε ως προίκα την Κέρκυρα που εποφθαλμιούσε καθώς μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει ως ορμητήριο για μελλοντικές εκστρατείες. Με τους επόμενους γάμους του, που έφεραν συγκρούσεις και τελικά οδήγησαν σε διάλυση του γάμου του με τη Λάνασσα, ο Πύρρος εξασφάλισε τα σύνορα του από του Ιλλυριούς και τους Παίονες. Το μεγάλο σχέδιο του Πύρρου ήταν να κατακτήσει την Ελλάδα και το ανατολικό κράτος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και να το ενοποιήσει. Πώς γίνεται να μην έχει τόσο μεγάλα σχέδια όταν γύρω του εκτυλίσσεται η μάχη των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και η ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται από φιλοδοξίες, σχέδια και μεγάλους σκοπούς;
Η ευκαιρία του παρουσιάστηκε μετά τον θάνατο του Κάσσανδρου, όταν οι δυο γιοι του, Αντίπατρος και Αλέξανδρος, συγκρούονται για τον μακεδονικό θρόνο. Ο Αντίπατρος εκτοπίζει τον Αλέξανδρο, με αποτέλεσμα ο δεύτερος να ζητήσει τη βοήθεια του Δημητρίου του Πολιορκητή, χωρίς όμως ανταπόκριση. Στρέφεται έτσι στον Πύρρο. Ο Πύρρος δέχθηκε με χαρά τη πρόσκληση, προσαρτώντας προκαταβολικά τις παλιές μακεδονικές επαρχίες της Τυμφαίας και της Παραυαίας καθώς και την Ακαρνανία, την Αμφιλοχία και την Αμβρακία.
Από την εποχή εκείνη πήρε το όνομα του βασιλιά της Ηπείρου καθώς δημιούργησε ένα σημαντικό βασίλειο που άρχιζε από τα Κεραύνια βουνά και έφτανε στον Αχελώο. Νικά τον Αντίπατρο, ο οποίος καταφεύγει στον πεθερό του Λυσίμαχο, ο οποίος με δόλο και συναντήσεις προσπαθεί να συνάψουν συμφωνία οι τρεις τους. Δεν τα καταφέρνει. Παράλληλα καταφθάνει ο Δημήτριος ο Πολιορκητής από τη Πελοπόννησο και φονεύει τον Αλέξανδρο που είχε στεφθεί βασιλιάς της Μακεδονίας. Ο Δημήτριος αναλαμβάνει το θρόνο (293). Η εξέλιξη αυτή δεν ήταν ευνοϊκή για τον Πύρρο, καθώς ο Δημήτριος ήθελε να επεκτείνει τη κυριαρχία του σε όλη την Ελλάδα, συνεπώς και στην Ήπειρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχέση των δυο αντρών είχε έρθει σε ρήξη, ειδικά μετά τον θάνατο της Δηιδαμείας.
Ο Πύρρος, προτίμησε να ασφαλίσει όσο γινόταν τα σύνορα του, προτού προκαλέσει σε ανοιχτή αντιπαράθεση τον Δημήτριο. Όπως προαναφέρθηκε, σύναψε ακόμα δυο γάμους με σκοπό να δημιουργήσει απειλή στα σύνορα του αντιπάλου του, χωρίς όμως να λογαριάζει την περηφάνια της γυναίκας του Λάνασσας, η οποία δεν μπορούσε να τους ανεχτεί. Εγκατέλειψε τον Πύρρο, όσο εκείνος βρισκόταν στη Θεσσαλία, επέστρεψε στην Κέρκυρα και κάλεσε τον Δημήτριο να την παντρευτεί. Ο Δημήτριος δέχθηκε την πρόταση της και γυρνώντας από την Κέρκυρα, κατέκτησε την Λευκάδα. Οι εχθροπραξίες άρχισαν. Στις αρχές του 289, ο Δημήτριος επιτέθηκε στους συμμάχους του Πύρρου, τους Αιτωλούς από τη νότια Θεσσαλία και αφού τους νίκησε προχώρησε στο καθαυτό έδαφος των Αιτωλών, με σκοπό να φτάσει στην Ήπειρο, αφήνοντας τον Πάνταυχο να ανακόψει τη πορεία του Πύρρου. Ο Πάνταυχος και ο Πύρρος συγκρούονται. Ο Πύρρος θριαμβεύει και αναγορεύεται από τους Ηπειρώτες «αετός».
Ο Δημήτριος φοβούμενος, γυρίζει στη Μακεδονία και συνθηκολογεί με τον Πύρρο, ειδικά μετά την λεηλασία της Έδεσσας, ως αντίποινα από τον τελευταίο. Στρέφεται τώρα προς την Ασία, συγκεντρώνοντας κολοσσιαίες δυνάμεις για να επιτεθεί, θορυβώντας τους υπόλοιπους διαδόχους. Συνασπίζονται, παίρνουν με το μέρος τους τον Πύρρο και επιτίθενται στον Δημήτριο. Ο Πύρρος, που ενεπλάκη τελευταίος, φτάνει ανενόχλητος στη Βέροια και τη καταλαμβάνει, προκαλώντας σύγχυση και αγανάκτηση στους στρατιώτες του Δημητρίου. Με προπαγάνδα και ελιγμούς προκαλεί αποστασίες, λιποταξίες και εξάντληση στο μακεδονικό στρατόπεδο.
Τελικά, κάτω από το βάρος των συνθηκών, ο Δημήτριος τράπηκε σε φυγή, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο στον Πύρρο, που χωρίς να χάσει χρόνο αναγορεύτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας, μοιράζοντας όμως στη συνέχεια με τον Λυσίμαχο, το πολύτιμο απόκτημα του. Ο Λυσίμαχος όμως ήθελε την αποκλειστικότητα της Μακεδονίας. Μετά την επανεμφάνιση και τη φυλάκιση του Δημητρίου από τον Σέλευκο το 285, ο Λυσίμαχος στράφηκε εναντίον του Πύρρου με εξαιρετικά ενισχυμένες δυνάμεις. Συναντήθηκαν στην Έδεσσα. Εκεί, ο Λυσίμαχος κατάφερε, χωρίς να ξέρουμε αν διεξήχθη μάχη, να απωθήσει τον Πύρρο πίσω στην Ήπειρο και τέλος να αναγορευτεί βασιλιάς της Μακεδονίας.
Το τέλος
Μετά την επιτυχία του Λυσίμαχου στη Μακεδονία, ο «αετός» αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ήπειρο προκειμένου να ανασυνταχθεί, για να μπορέσει να εκπληρώσει το σχέδιο του. Πρέπει να αναγνωρισθεί η επέκταση του ηπειρωτικού βασιλείου εκείνο τον καιρό, τα σύνορα του οποίου άρχιζαν από το σημερινό Δυρράχιο, περιλάμβαναν την Κέρκυρα ολόκληρη την Ήπειρο κι έφταναν ως τον Αχελώο. Εκείνη τη στιγμή, όμως, έρχεται στον Πύρρο μια ευκαιρία που δεν την περίμενε. Οι Ρωμαίοι, ένας ισχυρός λαός, θέλησαν να υποτάξουν τους γειτονικούς λαούς, αποτελώντας απειλή για μια πλούσια εμπορική πόλη, τον Τάρα. Τρυφηλός και φυγόπονος λαός, οι Ταραντίνοι στράφηκαν στον Πύρρο για βοήθεια μετά από παραβιάσεις των Ρωμαίων, στέλνοντας δυο φορές πρεσβείες στον Πύρρο, καθώς ο ηπειρώτης βασιλιάς αρνήθηκε τη πρώτη φορά.
Το 280 π.Χ., όμως, ο Πύρρος αποφάσισε να πραγματοποιήσει εκστρατεία στην Ιταλία, προκειμένου να βοηθήσει τους Ταραντίνους, αλλά και να επεκτείνει την κυριαρχία του. Η εκστρατεία αυτή έληξε άδοξα και το 275, ο Πύρρος επέστρεψε στην Ήπειρο. Ήταν η τελευταία προσπάθεια των Ελλήνων για παρεμπόδιση της δημιουργίας της ρωμαϊκής κοσμοκρατορίας και της προστασίας των «ελεύθερων Ελλήνων».
Ο Πύρρος ήταν και πάλι έτοιμος να επιδιώξει τη πραγματοποίηση του αρχικού του σχεδίου, δηλαδή την κατάληψη της Μακεδονίας. Βάδισε έτσι εναντίον του Αντιγόνου Γονατά, του γιου του Δημητρίου Πολιορκητή. Στη προέλαση του, δεν συνάντησε σοβαρή αντίσταση. Το γόητρο του ήταν αμείωτο και η δόξα του ευρέως διαδεδομένη. Δύο χιλιάδες στρατιώτες του Αντιγόνου λιποτάκτησαν και τάχθηκαν με το μέρος του. Η απόπειρα του Αντιγόνου να τον ανακόψει στα στενά που άνοιγαν τη διάβαση προς τη Μακεδονία, αποδείχθηκε ολοκληρωτική καταστροφή. Ο Πύρρος κατέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας αλλά και ολόκληρη τη Θεσσαλία, εκτός από τη Δημητριάδα.
Η βαρβαρική, όμως, και ιερόσυλη πράξη των Γαλατών, φύλου πρωτοεμφανιζόμενου τότε στο προσκήνιο, οι οποίοι έσκαψαν, σύλησαν και πήραν τα χρήματα από τους τάφους των Μακεδόνων βασιλέων, προκάλεσαν το μίσος των Μακεδόνων. Απαιτήθηκε η άμεση τιμωρία των ιερόσυλων. Ο Πύρρος, όμως, ανέβαλε την τιμωρία συνεχώς, καθώς καινούριες πολεμικές απασχολήσεις τον καλούσαν στην Πελοπόννησο και δεν ήθελε να χάσει μέρος του στρατού του. Η αναβολή αυτή, που φάνηκε στα μάτια τους σαν ανοχή ίσως και σαν φόβος, προκάλεσε την αγανάκτηση των Μακεδόνων προς τον Πύρρο. Την αγανάκτηση των Μακεδόνων, προσπάθησε να εκμεταλλευτεί ο Αντίγονος. Με νέες δυνάμεις βάδισε κατά των Ηπειρωτών. Συγκρούστηκε με τον Πτολεμαίο αλλά και πάλι γνώρισε την ήττα.
Ο Πύρρος εντωμεταξύ, αποφάσισε να καθαρίσει την Ελλάδα από τους συμμάχους του Αντιγόνου και μετά να τον εξολοθρεύσει. Σε αυτό συνέβαλε και η πρόσκληση από τον Κλεώνυμο, για βοήθεια στη διεκδίκηση του θρόνου της Σπάρτης. Ο Πύρρος βάδισε κατά της Σπάρτης και του βασιλιά της Αρέα. Ο κακός συγχρονισμός, όμως, και η καθυστέρηση επίθεσης του ηπειρώτη βασιλιά του κόστισε την επιτυχία. Η τύχη και οι ανδρεία των γυναικών της Σπάρτης στάθηκαν καταλυτικοί παράγοντες στην απώθηση του Πύρρου. Παράλληλα, ο Αντίγονος βρέθηκε στην Κόρινθο. Σκοπός του ήταν να καταλάβει το Άργος και να τραβήξει στη Σπάρτη.
Στη πόλη του Άργους, εκείνη τη περίοδο, διαπληκτιζόταν δυο παρατάξεις: η φιλο-μακεδονική του Αρίστιππου και η δημοκρατική του Αριστέα. Ο Αριστέας μόλις αντιλήφθηκε την άφιξη του Αντιγόνου στο Άργος έσπευσε να καλέσει τον Πύρρο για βοήθεια. Ο Πύρρος, που αναζητούσε ευκαιρία να ανακόψει τη πορεία του Αντιγόνου, έσπευσε αμέσως προς το Άργος. Στη πορεία του, όμως, λόγω των ενεδρών του Αρέα, έχασε το γιο του Πτολεμαίο. Έπνιξε ωστόσο τη πατρική του οργή και συνέχισε. Όταν έφτασε στο Άργος, απαίτησε από τον Αντίγονο που είχε φτάσει εκεί, να αναμετρηθούν σε ανοιχτή μάχη. Ο Αντίγονος, συνεχώς, το απέφευγε. Οι κάτοικοι του Άργους, βλέποντας δυο στρατούς να είναι έτοιμοι να συγκρουστούν μπροστά στην πόλη τους, παραμέρισαν τις διαφορές τους και τους κάλεσαν να φύγουν.
Ο Αντίγονος δέχθηκε, όχι όμως και ο Πύρρος. Ένα σκοτεινό βράδυ από μια πύλη που το όνομα της ήταν «Διαμπερές», άρχισε να προωθεί το στρατό του μέσα στην πόλη του Άργους. Όμως, λόγω του θορύβου, οι κάτοικοι τον αντιλήφθηκαν. Μια σφοδρή και παράξενη μάχη άρχισε τότε στους δρόμους του Άργους. Η κατάσταση έγινε δύσκολη για τον Πύρρο και αποφάσισε να υποχωρήσει. Παρήγγειλε στον γιο του Έλενο να σταθεί στην έξοδο και να επιβλέπει τις κινήσεις των εξερχόμενων. Ο αγγελιαφόρος, όμως, παράκουσε και ξαφνικά ο Έλενος βρέθηκε στο Άργος προσπαθώντας να ενισχύσει τον πατέρα του. Η μοιραία στιγμή επήλθε.
Μέσα στην σύγχυση που επικρατούσε, ο Πύρρος τραυματίστηκε από έναν Αργίτη, γιο μιας γριάς και φτωχής γυναίκας. Με λύσσα ο «αετός» του επιτέθηκε. Η μάνα του, όμως, που παρακολουθούσε όπως και οι υπόλοιπες Αργίτισσες τη μάχη από τη στέγη του σπιτιού, έντρομη από την απειλή της ζωής του γιου της, άρπαξε ένα κεραμίδι και το πέταξε προς τον Πύρρο, σπάζοντας τους σπόνδυλους του τραχήλου του πετυχαίνοντας τον. Ο Πύρρος έμεινε αναίσθητος. Τότε ένας στρατιώτης του Αντιγόνου, ο Ζώπυρος, τον αναγνώρισε και τον τράβηξε σε μια στοά. Εκεί, κατάφερε να σκοτώσει τον Πύρρο. Η είδηση του θανάτου του συγκλόνισε εχθρούς και φίλους. Η σορός του κάηκε και η στάχτη του μεταφέρθηκε στην Αμβρακία και προς τιμήν του στήθηκε μνημείο, το γνωστό «Πύρρειον». Έτσι, ο «αετός», το 272 π. Χ, σε μια στοά του Άργους, σε ηλικία 46 χρονών, δίπλωσε για πάντα τα φτερά του, σβήνοντας μαζί και τα φτερά της Ηπείρου.
Πύρρος και Ήπειρος
Είναι γνωστό ότι ο Πύρρος εμφύσησε καινούρια εκπολιτιστική πνοή στην Ήπειρο. Με βαριά καρδιά άκουγε να αποκαλούν τους Ηπειρώτες βάρβαρους. Έτσι αφοσιώθηκε με όλη του τη ψυχή στον καλλωπισμό της χώρας του. Δημιούργησε για πρώτη φορά ιδιαίτερο σώμα αυτοκρατορικής φρουράς, εξωράισε και στόλισε με αγάλματα, ανάκτορα, μνημεία τέχνης και ανδριάντες τις πόλεις, προώθησε την εκτέλεση τεχνικών έργων και την ελληνική παιδεία. Ο Πύρρος επίσης έκοψε νομίσματα: 1) όταν ήρθε από την Αίγυπτο στην Ήπειρο με στρατό, για να ανακτήσει το θρόνο, 2) όταν έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας, 3) όταν οργάνωσε στην Αμβρακία την εκστρατεία της Ιταλίας, 4) κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ιταλία, 5) όταν έγινε βασιλιάς της Σικελίας και 6) όταν ξανάγινε βασιλιάς της Μακεδονίας.
Είναι ευρέως γνωστό ότι τον καιρό του Πύρρου, η Ήπειρος ήταν μια χώρα φτωχική, ορεινή και άγονη, με ζωή λιτή και στερημένη, βασισμένη στη κτηνοτροφία. Αραιοκατοικημένη, σε χωριά και όχι σε πόλεις, με χαμηλό ποσοστό κατοίκων. Οι Ηπειρώτες, ζούσαν ευχαριστημένοι με τη πρωτόγονη ζωή τους, που τη θεωρούσαν τελικά ως φυσική και αμετάβλητη κατάσταση. Οι περισσότεροι βασιλιάδες έζησαν και πέθαναν στην αφάνεια. Ο Πύρρος απογείωσε την Ήπειρο και τους Ηπειρώτες και τους τοποθέτησε στο προσκήνιο της πολιτικής και στρατιωτικής ζωής της Ελλάδας. Δίπλα σε έναν τέτοιο φιλόδοξο, ενθουσιώδη και δραστήριο βασιλιά, ένιωσαν το ανάστημα τους να ορθώνεται και τα όνειρα τους να πραγματοποιούνται. Όμως, οι ίδιοι ήταν αρκετά δύσκολο να ανταποκριθούν, καθώς, όπως αναφέρθηκε, ήταν προσκολλημένοι στην απλή ζωή τους και τα μέσα που διέθεσαν στις εκστρατείες του Πύρρου, ήταν πλήρως ανεπαρκή.
Συμπερασματικά, μαζί με το θάνατο του Πύρρου έσβησε οριστικά το άστρο και οι ελπίδες της Ηπείρου. Το όνομα του, όμως, έμεινε γνωστό και διατηρημένο από τους σύγχρονους ιστορικούς, λόγω των ευεργεσιών και της επέκτασης που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό το άρθρο:
Βάρτσος Α, Ο Πύρρος εν Ιταλία, Αθήνα 1967.
Bengston, H Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος, Αθήνα, 1991.
Γαρουφαλλίας Π, Πύρρος ο βασιλιάς της Ηπείρου, Αθήνα 1975.
Τζαμτζής Ι. Ε, Ο Μεσογειακός κόσμος από τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου έως τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα (323- 44) Αθήνα- Θεσσαλονίκη , 2014.
