Η Ελλάδα έχει εκατοντάδες χωριά, ορεινά και παραθαλάσσια, το καθένα με την δική του ιστορία. Κάποια από αυτά βέβαια ξεχωρίζουν με την ύπαρξή τους, όπως για παράδειγμα ένα ελληνικό χωριό το οποίο βγαίνει από τη λίμνη μόνο όταν δεν βρέχει για πολλές μέρες. Ο λόγος για τον οικισμό Κάλλιο, με την ιδιαίτερη ιστορία. Συνηθίζουν να το αποκαλούν ως το χωριό που βυθίστηκε για να ξεδιψάσει η Αθήνα. Και υπάρχει λόγος και φυσικά ιστορία πίσω από αυτό.
Είναι ένα πετρόχτιστο χωριό που βρίσκεται στον βυθό της λίμνης Μόρνου στη Φωκίδα. Στην πραγματικότητα παλιά βρισκόταν στο σημείο στο οποίο το 1980 δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη η οποία προέκυψε από την κατασκευή του φράγματος του Μόρνου. Για τον λόγο αυτό το χωριό μεταφέρθηκε σε άλλη θέση πάνω από τις όχθες της λίμνης ενώ ο παλιός οικισμός καλύφθηκε από τα νερά της λίμνης. Όμως αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι ότι το χωριό Κάλλιο δεν καλύφθηκε για πάντα κάτω από το νερό.
Στην πραγματικότητα αυτό εμφανίζεται κάθε φορά που κάνει πολλές μέρες να βρέξει. Τις φορές που η στάθμη της λίμνης κατεβαίνει λόγω ξηρασίας, αναδύεται μέσα από τα νερά ένα τμήμα από το χωριό αυτό με την ιδιαίτερη ιστορία. Όταν ωστόσο, βρέξει, το χωριό χάνεται και πάλι κάτω από τα νερά της λίμνης και μένουν μόνο οι διηγήσεις να το περιγράφουν. Μέχρι και το 1916 το χωριό Κάλλιο ονομαζόταν Βελούχοβο. Αργότερα του δόθηκε άλλο όνομα (Κάλλιο). Αυτή η νέα ονομασία του προήλθε από την παρακείμενη αρχαία πόλη Καλλίπολη.
Η αρχαία Καλλίπολλις
Το Κάλλιο πήρε το όνομα του από την αρχαία Καλλίπολη, πόλη της Αιτωλικής Συμπολιτείας που βρισκόταν στο πέρασμα του «Στενού», τη μοναδική δίοδο από τη Θεσσαλία στην Αιτωλία. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, οι Καλλιείς ήταν η ανατολικότερη φυλή των Οφιονέων και η Καλλίπολις ήταν η πρωτεύουσα. Πριν το χωριό καλυφτεί με νερό οι αρχαιολόγοι έκαναν ανασκαφές στον χώρο και μετέφεραν τα ευρήματα στο αρχαιολογικό μουσείο Λιδωρικίου. Τα ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται σήμερα στην κορυφή του βουνού και μερικά στον πάτο της λίμνης. Κατά την αρχαιότητα ο ποταμός Μόρνος ονομαζόταν Δαφνούς ή Υλαίαθος.
Η ιστορία του τόπου
«Πώς αφηγείσαι την ιστορία ενός τόπου που δεν υπάρχει πια;» αναρωτήθηκαν οι Σωτήρης Τσίγκανος κι ο Ιώνιαν Μπισάι, δημιουργοί του «NEROMANNA», της μικρού μήκους ταινίας για το πνιγμένο Κάλλιο και τη διάσπαση της κοινότητάς του. Για τις ανάγκες του πρότζεκτ, οι δύο εικαστικοί καλλιτέχνες προχώρησαν σε υποβρύχια κινηματογράφηση, συνοδεύοντας τα ανατριχιαστικά πλάνα του βυθισμένου χωριού με τις αφηγήσεις των κατοίκων του.
«Το Κάλλιο ήταν ένα χωριό πάρα πολύ ωραίο, με τα νερά του τα κρύα, με τας πηγάς του» λέει μια γερόντισσα στην ταινία. «Δεν το πιστεύαμε όταν μας είπαν ότι θα φύγουμε από κει. Πνιγήκαμε για να πιει ο κόσμος νερό, αλλά ποιος μας άκουσε;». Θυμούνται εκείνες τις ώρες, τις τελευταίες του χωριού. «Όταν ήρθε το νερό μες στην αυλή, αναγκαστήκαμε να τα φορτώσουμε όλα και να φύγουμε. Ήμασταν εκεί που πνίγηκε η εκκλησία, μεταφέραμε τις εικόνες, πιανόταν η ψυχή σου. Μάζευα τα πράγματα από το σπίτι κι έκλαιγα λες κι είχα πεθαμένο. Βλέπαμε τα σπίτια μας να καλύπτονται από το νερό. Ξέρεις τι είναι να χάνεις τη σειρά σου, το σπίτι σου, τα πάντα όλα;» λένε οι χωριανοί. «Διαλυθήκαμε, ξεχωρίσαμε, δεν βλεπόμασταν πια». Πολλά από τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο Λιδωρικίου.
Το 1993, η ξηρασία οδήγησε τη στάθμη της λίμνης του Μόρνου να υποχωρήσει αισθητά, φανερώνοντας ξανά το βυθισμένο Κάλλιο. Το χωριό μαζεύτηκε στην όχθη για να παρακολουθήσει το απόκοσμο θέαμα, αλλά αυτή η συγκέντρωση θύμιζε μνημόσυνο. «Ήταν σαν να βλέπεις τους πεθαμένους, καλύτερα να μην τα έβλεπες» θυμάται ένας παππούς. Γρήγορα το Κάλλιο ξαναχάθηκε στην κρυψώνα του. Φανερώθηκε πάλι για λίγο το 2007, σε μια άλλη ξηρασία. Έκτοτε μένει κάτω από το νερό και στις αναμνήσεις των κατοίκων του. «Όταν φτιάξαμε το σπίτι στην Πεντάπολη, είδα στο όνειρο μου ότι άδειασε η λίμνη και πήγα στην αυλή και είπα “αχ σπιτάκι μου σ’ αγαπάω”» λέει μια χωριανή. «Δεν θέλω να βλέπω τη λίμνη, θέλω να βλέπω τον τόπο. Το νερό δεν μου κάνει αίσθηση καμιά».
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Kάλλιο, το χωριό που βυθίστηκε για να λυθεί το πρόβλημα ύδρευσης της Αθήνας. Εκεί βρισκόταν η αρχαία Καλλίπολις που καταστράφηκε από τους Γαλάτες. Ανακτήθηκε από https://www.mixanitouxronou.gr/kallio-to-chorio-pou-vithistike-gia-na-lithi-to-provlima-idrefsis-tis-athinas-eki-vriskotan-i-archea-kallipolis-pou-katastrafike-apo-tous-galates-ikodomithike-xana-alla-kaike-mistiriodos/ (τελευταία πρόσβαση 08.4.21)
Το ελληνικό χωριό που «βγαίνει από τη λίμνη» όταν δεν βρέχει για μέρες. Ανακτήθηκε από https://www.google.com/amp/s/exploringgreece.tv/destinations/to-elliniko-chorio-poy-vgainei-apo-ti-limni-otan-den-vrechei-gia-meres/24977/ (τελευταία πρόσβαση 08.4.21)
Το χωριό-φάντασμα που χάθηκε στη λίμνη. Ανακτήθηκε από https://www.google.com/amp/s/www.kathimerini.gr/society/1044048/to-chorio-fantasma-poy-chathike-sti-limni/amp/ (τελευταία πρόσβαση 08.4.21)
