Γλυκιά συνήθεια, πικρές πρακτικές
Η σοκολάτα παράγεται από τους κόκκους του κακάο. Τα κακαόδεντρα ευδοκιμούν σε τροπικό κλίμα, όπως αυτό σε Αφρική και Λατινική Αμερική. Η Δυτική Αφρική κατέχει τα πρωτεία στην παραγωγή κακάο. Προμηθεύει τις μεγαλύτερες σοκολατοβιομηχανίες παγκοσμίως, με το 70% της παγκόσμιας παραγωγής να συλλέγεται στη Δυτική Αφρική.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν αναδείξει το πρόβλημα της παιδικής εργασίας στις φυτείες κακαόδεντρων. Παιδική εργασία που συχνά έχει εφαλτήριο πρακτικές ανάλογες των σκλαβοπάζαρων. Οι αποκαλύψεις αυτές οδήγησαν τη βιομηχανία της σοκολάτας σε μυστικοπάθεια. Δημοσιογράφοι που προσπάθησαν να καλύψουν το θέμα της παιδικής σκλαβιάς συνελήφθησαν από τις κυβερνητικές αρχές, ενώ η τύχη ενός δημοσιογράφου που απήχθη το 2004 αγνοείται ακόμη.
Τα περισσότερα παιδιά-εργάτες σοκολάτας είναι μεταξύ 12-16 ετών, δε λείπουν όμως και τα πολύ μικρότερα. Προέρχονται δε πολλά από τη γειτονική στην Ακτή Ελεφαντοστού Μπουργκίνα Φάσο. Συνθήκες ακραίας φτώχειας αναγκάζουν πολλά παιδιά να εργαστούν για να προσφέρουν έστω μια πενιχρή βοήθεια στο οικογενειακό εισόδημα. Πολλά παιδιά, ωστόσο, βρίσκονται εκεί γιατί τα πούλησαν οι γονείς τους. Οικογένειες που δυσκολεύονται να θρέψουν τα παιδιά τους τα δίνουν σε ένα μεσάζοντα. Αυτός παίρνει ένα μέρος από τα χρήματα που προσφέρει ο κτηματίας. Τα υπόλοιπα τα παίρνει ο πατέρας του παιδιού. Το ίδιο το παιδί δεν παίρνει καθόλου χρήματα, ενώ δεν μπορεί να εγκαταλείψει τη φυτεία πριν γίνει 18 ετών. Σύγχρονοι σκλάβοι, και μάλιστα σκληρά εργαζόμενοι.
Η εργασία των παιδιών-σκλάβων ξεκινά με την ανατολή και λήγει με τη δύση του ηλίου. Όλη μέρα ανεβαίνουν στα πανύψηλα κακαόδεντρα κόβοντας τους καρπούς με ένα τεράστιο, κοφτερό μαχαίρι. Δε λείπουν τα ατυχήματα, καθώς ένα τόσο μεγάλο μαχαίρι είναι δύσκολο στον χειρισμό του. Μα δεν είναι μόνο το επικίνδυνο μαχαίρι. Χωρίς προστατευτικό εξοπλισμό, τα παιδιά εκτίθενται σε επικίνδυνα χημικά από ψεκασμούς με σκοπό να περιορίσουν τα έντομα. Και φυσικά οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες. Λίγη και χαμηλής θρεπτικότητας τροφή, ύπνος ελάχιστος σε σκληρά πατώματα και σωματικές τιμωρίες είναι καθημερινότητα.
Ο δημοσιογράφος, το όνειρο και μια σοκολάτα
Ήταν το 2001 που ο Ολλανδός δημοσιογράφος Teun van de Keuken πραγματοποίησε ένα ρεπορτάζ για την παιδική εργασία και τη δουλεία στη Δυτική Αφρική. Η έρευνά του έφερε στο φως τρομακτικά νούμερα: 30.000 παιδιά-σκλάβοι, 2.000.000 παιδιά-εργάτες. Κι αποφάσισε πως ήρθε η ώρα να γίνει κάτι. Κι έτσι γεννήθηκε μια σοκολάτα που πολεμά την σκλαβιά.
Σε μια προσπάθεια να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη, ο Teun van de Keuken ίδρυσε την εταιρεία Tony’s Chocolonely το 2005. Αν και η οικονομική επιτυχία δεν ήταν στους στόχους, σήμερα η Tony’s Chocolonely είναι η No1 εταιρεία παραγωγής σοκολάτας στην Ολλανδία, με έναν κύκλο εργασιών περίπου 70 εκατομμύρια ευρώ. Οι σοκολατένιες μπάρες πέρασαν τα σύνορα της Ολλανδίας και βρίσκονται πια σε καταστήματα του Βελγίου, της Δανίας και της Σουηδίας. Σοκολάτα που πολεμά την σκλαβιά μπορεί κανείς να βρει στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Τι διαφορετικό, λοιπόν, έχει αυτό η σοκολάτα -εκτός από τις ενδιαφέρουσες γεύσεις; Αρχικά, η δέσμευση πως γνωρίζει την προέλευση κάθε κόκκου κακάο που χρησιμοποιήθηκε για την παρασκευή της. Και φυσικά πως σε κανένα στάδιο συλλογής, συσκευασίας και μεταφοράς δε χρησιμοποιήθηκαν σκλάβοι. Η Tony’s Chocolonely προσφέρει στους παραγωγούς καλύτερες τιμές. Χτίζει, επίσης, μακροχρόνιες συνεργασίες με τους αγρότες, ενώ είναι δίπλα τους για να λυθούν τα όποια προβλήματα δύναται να στρέψουν πάλι στην παιδική εργασία και δουλεία.
Για την παραγωγή των προϊόντων της η Tony’s Chocolonely συνεργάζεται με τον βελγικό κολοσσό Barry Callebaut. Στο εργοστάσιο της εταιρείας, που βρίσκεται στο Βέλγιο, έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα ώστε το προϊόν της Tony’s Chocolonely να επεξεργάζεται χωριστά. Κάθε μπάρα που σχηματίζεται έχει ένα ηθικό μήνυμα. Κόβονται δε σε άνισα κομμάτια, σύμβολο της ανισότητας που υπάρχει στον κόσμο.
Η Tony’s Chocolonely είναι μια εταιρεία διαφορετική. Αυτό φαίνεται και από τους τίτλους των εργαζόμενων. Έτσι, ο Henk Jan Beltman σιχαίνεται τον τίτλο του CEO. Αντί αυτού έχει κρατήσει για τον εαυτό του τον τίτλο του “chief chocolate officer”.
Ο Beltman καταλαβαίνει πως μια μόνο εταιρεία δεν είναι εύκολο να κάνει τη διαφορά. Πρόκειται για μικρή εταιρεία που απασχολεί 7.000 αγρότες. Αν όμως μπορεί μια μικρή εταιρεία να αντέξει, τότε και οι μεγάλες σοκολατοβιομηχανίες μπορούν να κινηθούν προς μια σοκολάτα που πολεμά την σκλαβιά.
Πηγές:
Alacrón, C. (2020). How A Dutch Chocolate Company Is Fighting Slavery With Help From Idris Elba. Forbes. Ανακτήθηκε από: www. forbes.gr (τελευταία πρόσβαση 15/04/2024).
Applag, L.A. (2017). Slave-Free chocolate: a not-so-guildy pleasure. CNN. Ανακτήθηκε από: www.cnn.com (τελευταία πρόσβαση 15/04/2024).
Ψυλλός, Μ. (2024). Σοκολάτα από παιδιά-σκλάβους. Η Ναυτεμπορική. Ανακτήθηκε από: www. naftemporiki.gr (τελευταία πρόσβαση 14/04/2024).
Οι σκλάβοι της σοκολάτας στην Αφρική: Η πικρή αλήθεια πίσω από το αγαπημένο μας γλύκισμα. Ανακτήθηκε από: www.iefimerida.gr (τελευταία πρόσβαση 14/04/2020).
Η στρατηγική της Chocolate Tony. Ανακτήθηκε από: www.startup.gr (τελευταία πρόσβαση 14/04/2020).
