Slum tourism: όταν η φτώχεια γίνεται ατραξιόν

Πηγή εικόνας: Al Jazeera

Τι θα λέγατε να πηγαίνατε διακοπές σε μία από τις φαβέλες του Ρίο ή σε μία φτωχογειτονιά του Νέου Δελχί; Ακούγεται παράλογο κι, όμως δεν είναι. Πρόκειται για το ρεύμα του slum tourism που αναπτύσσεται ταχύτατα σε ολόκληρο τον πλανήτη και, ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Χιλιάδες τουριστών επισκέπτονται γκέτο ή υποβαθμισμένες συνοικίες σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου (ακόμα και στις ΗΠΑ), για να πάρουν μία γεύση από την καθημερινότητα ενός slum. Κάποιοι το θεωρούν ως ένα νέο είδος περιπέτειας, ενώ για άλλους δεν είναι τίποτα παρά από μία ελιτίστικη και εμπορευματοποιημένη αντιμετώπιση ενός παγκόσμιου προβλήματος.

Το slum tourism ή αλλιώς «τουρισμός των παραγκουπόλεων» είναι ένα τουριστικό ρεύμα που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα στις ΗΠΑ και στο Λονδίνο. Τότε, πλούσιοι αστοί ταξίδευαν στον άγνωστο κόσμο των εργατικών συνοικιών, για να βιώσουν την έξαψη του γκέτο. Άλλωστε, αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο γεννήθηκαν οι αστικοί θρύλοι ή οι ιστορίες τρόμου. Ιστορίες, όπως του Τζακ του Αντεροβγάλτη ή των μυστικών συμμοριών στους υπονόμους του Λονδίνου οργίαζαν στην φαντασία των πλούσιων αστών που λαχταρούσαν για μία πρωτόγνωρη εξερεύνηση ενός άγνωστου κόσμου. Ακόμη, τα διαφορετικά πρόσωπα νεοφερμένων από τις αποικίες έκαναν πολλούς Ευρωπαίους αστούς να θέλουν να εξερευνήσουν έναν κόσμο λίγη ώρα μακριά από το σπίτι τους.

Η παγκοσμιόποιηση, ωστόσο, άλλαξε την φύση του slum tourism. Η γιγάντωση της ανισότητας στην Λατινική Αμερική, η ραγδαία εκβιομηχάνιση της Ασίας και οι πόλεμοι στην Αφρική δημιούργησαν τεράστιες παραγκουπόλεις στις παρυφές των μεγάλων πόλεων του αναπτυσσόμενου κόσμου. Σήμερα, τουρίστες από την Δύση ταξιδεύουν σε αυτές τις περιοχές για να δουν από κοντά την ζωή στα γκέτο. Δημοφιλέστεροι προορισμοί είναι φυσικά το Ρίο ντε Τζανέιρο, η Βομβάη και το Κέιπ Τάουν.

Διαβάστε επίσης  Κον Μπεντίτ: Τα κοινόβια, «η γλύκα να ζεις» , η μεταβολή.

Για ποιον λόγο, όμως, γίνεται κάποιος slum tourist; Το παρακάτω βίντεο από το DW περιέχει τις απόψεις slum tourists, οι οποίοι περιγράφουν την εμπειρία τους από τις φαβέλες.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Οι εκφράσεις των τουριστών είναι σοκαριστικά αηδιαστικές. Δείχνουν την απόλυτη εμπορευματικόποιηση και τουριστικοποίηση του ανθρώπινου πόνου. Η εικόνα θυμίζει τα περιβόητα human zoos που είχαν ιδρυθεί σε ευρωπαϊκές πόλεις κατά την Αποικιοκρατία, όπου εξωτικές φυλές εκτείθεντο δημόσια για διασκέδαση. Το slum tourism συνδέεται, άλλωστε, και με το λεγόμενο poverty porn. Η ερωτική και συνάμα εθιστική παρουσίαση της φτώχειας στην ποπ δυτική κουλτούρα δημιουργεί αυτήν την αλλόκοτη τάση για «εξερεύνηση» του αναπτυσσόμενου κόσμου. Δεν είναι λίγες οι ταινίες ή τα ντοκιμαντέρ που αισθητικοποιούν την φτώχεια παρουσιάζοντας έναν μαγικό κόσμο.

Το slum tourism εγείρει σημαντικά ηθικά διλήμματα. Είναι δυνατή η εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου πόνου; Το slum tourism δείχνει ακριβώς τον ελιτισμό της πρώην αποικιοκρατικής Δύσης και την ανισότητα που έχει εξαπλωθεί στον πλανήτη. Αν και η Δύση έχει «αγωνιστεί» για την εκρίζωση της εξωτικοποίησης του Άλλου, η αλήθεια είναι ότι δεν έχει καταφέρει και πολλά.

Slum tourism: δρόμος προς την ανάπτυξη;

Παρά την κριτική που έχει δεχτεί, το slum tourism έχει θετικό αντίκτυπο σε κάποιες κοινότητες. Σε αρκετές φαβέλες του Ρίο, οι κάτοικοι αναφέρουν ότι η άφιξη των slum tourists έχει κάνει την περιοχή τους πιο ασφαλή. Πολλοί αναφέρουν ότι έχουν σταματήσει οι συγκρούσεις μεταξύ των συμμοριών, ενώ αρκετοί νέοι εργάζονται ως ξεναγοί ή φύλακες. Μία ανάλογη εικόνα επικρατεί και στο Κέιπ Τάουν. Εκεί, έχουν ανοίξει μικρά ξενοδοχεία που προσφέρουν μία πραγματική εμπειρία διαμονής στην παραγκούπολη. Επίσης, έχουν ιδρυθεί μικροί θίασοι που ετοιμάζουν τοπικά θεάματα για τους slum tourists.

Διαβάστε επίσης  Μουσεία: φορέας εκπαίδευσης και πολιτιστικού τουρισμού

Παρόμοια είναι και η εικόνα στην Μανίλα. Εκεί, οι τουρίστες έχουν την ευκαιρία να φωτογραφηθούν με παιδιά που ζουν στο slum αποκτώντας αναμνήσεις αυτής της εμπειρίας. Φυσικά, αυτή η δυνατότητα εγείρει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας των παιδιών. Ποια είναι τα παιδιά που φωτογραφίζονται; Δεν περνά από το μυαλό των slum tourists ότι αυτά τα παιδιά είναι θύματα εκμετάλλευσης;

Advertising

Πηγή εικόνας: National Geographic. Παιδιά σε μία από τις παραγκουπόλεις της Μανίλα, πρωτεύουσας των Φιλιππίνων

 

Στην Ινδία, ωστόσο, συνέβη μία αξιοπερίεργη αλλαγή. Το Dharavi, η πιο υποβαθμισμένη συνοικία της Βομβάης έγινε το δημοφιλέστερο αξιοθέατο της χώρας ξεπερνώντας σε δημοτικότητα το Taj Mahal! Οξύμωρο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για μία παραγκούπολη εναντίον ενός μνημείου της Unesco. Ακριβώς, αυτό εγείρει το παραπάνω ηθικό ερώτημα: είναι η φτώχεια αξιοθέατο; Το Dharavi απέκτησε πολύ μεγάλη δημοτικότητα μέσα από την ταινία Slumdog Millionaire. Η ταινία μάλιστα γυρίστηκε στο Dharavi και αμέσως μετά την προβολή πολλοί slum YouTubers επισκέπτονταν την περιοχή πραγματοποιώντας γυρίσματα.


Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:

“Inside the Controversial World of Slum Tourism”, National Geographic (Τελευταία πρόσβαση: 24/6/2019)

“Slum Tourism: How It Began, The Impact It Has, And Why It Became So Popular”, Forbes (Τελευταία πρόσβαση: 24/6/2019)

Advertising

“SLUM TOURS BEAT THE TAJ MAHAL AS INDIA’S MOST POPULAR “EXPERIENCE” “, Quartz (Τελευταία πρόσβαση: 24/6/2019)

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

«Ο τίμιος κλέφτης»: Ένα έγκλημα από ανάγκη

Ο “τίμιος κλέφτης” είναι ένα από τα πρώτα διηγήματα του
χειμερινές διακοπές

4+1 χωριά στην Ευρώπη για χειμερινές διακοπές

Χειμερινές διακοπές ή απλά μία απόδραση; Ευτυχώς η Ευρώπη διαθέτει