Συντηρητής κατέστρεψε έργο τέχνης του Μουρίγιο

Πρόσφατα έγινε γνωστή η καταστροφή ενός γνωστού έργου τέχνης του Μουρίγιο, μετά από αποτυχημένη εργασία συντήρησης στην Ισπανία. Το έργο «Άμωμος Σύλληψη» φέρεται να αποκαταστάθηκε από ειδικό για έπιπλα και όχι συντηρητή τέχνης. Έτσι, αντί να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση, η γαλήνια όψη της Παναγίας του Μπαρτολομέ Εστέμπαν Μουρίγιο, κατέληξε παραμορφωμένη και κάπως αποκρουστική.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ένας ιδιωτικός συλλέκτης έργων τέχνης στη Βαλένθια πλήρωσε 1.200 ευρώ σε ένα συντηρητή επίπλων για να καθαρίσει τον διάσημο πίνακα «Άμωμος Σύλληψη» του Μουρίγιο. Ωστόσο, οι εργασίες αποκατάστασης δεν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Έτσι, η γαλήνια όψη της Παναγίας κατέληξε παραμορφωμένη και αποκρουστική, παρά τις δύο απόπειρες που έγιναν να επανέλθει στην αρχική της κατάσταση. Η αποτυχημένη αυτή απόπειρα συντήρησης του έργου του διάσημου Ισπανού ζωγράφου, οδήγησε τους ειδικούς της τέχνης να ζητούν μέτρα για το ποιος αναλαμβάνει την συντήρηση των έργων. Εμπειρογνώμονες στον τομέα της συντήρησης έργων τέχνης στην Ισπανία ζητούν να γίνουν αυστηρότεροι οι νόμοι που καλύπτουν τις εργασίες αποκατάστασης.

Ανάγκη διεξαγωγής τέτοιων εργασιών μόνο από κατάλληλα εκπαιδευμένους συντηρητές.

Ο Φερνάντο Καρρέρα, καθηγητής στη Γαλλική Σχολή για τη Διατήρηση και Αποκατάσταση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δήλωσε ότι τέτοιες περιπτώσεις υπογραμμίζουν την ανάγκη διεξαγωγής εργασιών μόνο από κατάλληλα εκπαιδευμένους συντηρητές. «Δεν νομίζω ότι αυτός ο τύπος – ή αυτοί οι άνθρωποι – θα πρέπει να αναφέρονται ως συντηρητές», δήλωσε στον Guardian. «Ας είμαστε ειλικρινείς: αυτοί που κάνουν αυτά τα πράγματα, τα καταστρέφουν». Ο ίδιος, πρώην πρόεδρος της Ισπανικής Επαγγελματικής Ένωσης Αποκαταστατών και Συντηρητών (Acre), δήλωσε ότι ο νόμος επιτρέπει επί του παρόντος στους ανθρώπους να συμμετέχουν σε εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης έργων τέχνης, ακόμη και αν δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες. «Μπορείτε να φανταστείτε να επιτρέπεται σε κάποιον να χειρουργεί άλλα άτομα; Ή σε κάποιον άλλον να επιτρέπεται να πουλάει φάρμακα χωρίς άδεια φαρμακοποιού; Ή σε κάποιον που δεν είναι αρχιτέκτονας να του επιτρέπεται να χτίζει ένα κτίριο;» διερωτήθηκε με αφορμή την καταστροφή του έργου του Μουρίγιο.

Advertisements

«Ενώ οι συντηρήσεις και οι αποκαταστάσεις των έργων τέχνης είναι πολύ λιγότερο σημαντικές από τα χειρουργεία», πρόσθεσε, το νομικό πλαίσιο έπρεπε να έχει ρυθμιστεί αυστηρά για χάρη της πολιτιστικής ιστορίας της Ισπανίας. «Βλέπουμε κάτι τέτοιο να γίνεται ξανά και ξανά, και να συνεχίζει να συμβαίνει. Παραδόξως, δείχνει πόσο σημαντικοί είναι οι επαγγελματίες στην αποκατάσταση των έργων. Πρέπει να επενδύσουμε στην κληρονομιά μας, αλλά ακόμη και πριν μιλήσουμε για χρήματα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν αυτό το είδος εργασίας έχουν εκπαιδευτεί σε αυτό». Σίγουρα, η καταστροφή του πίνακα του Μουρίγιο έγινε η αφορμή να αναδειχθεί το γεγονός ότι η συντήρηση έργων τέχνης δεν είναι και τόσο απλή υπόθεση.

«Δυστυχώς πολύ πιο συνηθισμένο από ότι νομίζει ο κόσμος» 

Η Μαρία Μπόρχα, μία από τους αντιπροέδρους της Acre, είπε επίσης ότι περιστατικά όπως το ατύχημα του Μουρίγιο είναι «δυστυχώς πολύ πιο συνηθισμένο από ότι νομίζει ο κόσμος». Μιλώντας στην Europa Press, πρόσθεσε πως «τα ανακαλύπτουμε μόνο όταν τα αναφέρει ο κόσμος στον Τύπο ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που τα έργα αναλαμβάνουν άτομα που δεν είναι εκπαιδευμένα».  Μη επαγγελματικές παρεμβάσεις, πρόσθεσε η Μπόρχα, «σημαίνει ότι τα έργα τέχνης υποφέρουν και η ζημιά μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη».

Ο Καρρέρα προσθέτει ακόμη, ότι ένα ακόμα μέρος του προβλήματος είναι ότι «ορισμένοι πολιτικοί απλώς δεν δίνουν δεκάρα για την κληρονομιά», που σημαίνει ότι η Ισπανία δεν είχε τους οικονομικούς πόρους για να προστατεύσει όλους τους θησαυρούς του παρελθόντος της. «Πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή της κοινωνίας σε αυτό, έτσι ώστε να μπει η πολιτιστική κληρονομιά στην ημερήσια πολιτική ατζέντα. Ίσως όχι στην κορυφή, γιατί προφανώς υπάρχει η υγειονομική περίθαλψη ή πολλά πιο σημαντικά πράγματα. Αλλά αυτή είναι η ιστορία μας».

Παρόμοιες καταστροφές έργω τέχνης

Η πρόσφατη υπόθεση της καταστροφής του έργου τέχνης του Μουρίγιο, κατέληξε αναπόφευκτα σε συγκρίσεις με το περίφημο περιστατικό με τον πίνακα του Ελίας Γκαρσία Μαρτίνες που απεικόνιζε τον Χριστό, πριν από οκτώ χρόνια. Η προσπάθεια μια ενορίτισσας να αποκαταστήσει την τοιχογραφία κατέληξε σε φιάσκο με την εικόνα τελικά να γίνεται διάσημη ως «Monkey Christ». Η βεβήλωση της τοιχογραφίας «Ecce Homo» του Μαρτίνες αποτελεί ίσως την πιο πολύκροτη υπόθεση καταστροφής έργου τέχνης. Το περιστατικό σημειώθηκε στην Ισπανία το καλοκαίρι του 2012. Η διάσημη τοιχογραφία του Ιησού κοσμούσε την εκκλησία της πόλης Μπόρχα και ο ιερέας ανέθεσε σε μια ηλικιωμένη ενορίτισσα εν ονόματι Σεσίλια Χιμένεθ την αποκατάστασή της. Η Χιμένεθ κατέστρεψε το έργο, ζωγραφίζοντας από πάνω ένα απλοϊκό πρόσωπο που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως ο «Monkey Christi». Οι εικόνες του, φυσικά, έκαναν τον γύρο του διαδικτύου, προσελκύοντας διεθνή ΜΜΕ αλλά και αρκετούς επισκέπτες στην πόλη, που ήθελαν να δουν από κοντά το εξωφρενικό έργο.

Ανάλογη, με αυτή του Μουρίγιο, είναι και η περίπτωση του πολύχρωμου αγάλματος του Αγίου Γεωργίου, ένα άγαλμα του 16ου αιώνα στη βόρεια Ισπανία. Τελικά, μετά από εργασίες αποκατάστασης θύμιζε περισσότερο με Playmobil παρά με εικόνα αγίου. Το άγαλμα φιλοξενείται στην εκκλησία του Σαν Μιγέλ στην Εστέγια της Ισπανίας. Η ομάδα συντηρητών που ανέλαβε την αποκατάστασή του, τα στοιχεία των οποίων δεν έγιναν ποτέ γνωστά, κατάφερε να μετατρέψει τη μορφή του Αγίου σε κάτι που θυμίζει Playmobil. Τελικά, οι τοπικές αρχές δαπάνησαν το ποσό των 34.000 προκειμένου να εκπονηθεί μελέτη και να γίνει επαγγελματική αποκατάσταση του αγάλματος. Οι αρχικοί συντηρητές πλήρωσαν πρόστιμο 6.000 ευρώ για την καταστροφή που προξένησαν στο γλυπτό.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν: