Ο Ενβέρ Χότζα ήταν ο ηγέτης του νεοσύστατου τότε κράτους της Αλβανίας μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Η διακυβέρνηση του κράτησε 41 χρονιά μέχρι το θάνατο του το 1985 και ήταν απόλυτη.
Η πορεία μέχρι την Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας
Το κράτος που σήμερα ονομάζουμε Αλβανία κήρυξε ανεξαρτησία μόλις το 1912. Ενώ επίσημα ως κράτος αναγνωρίστηκε το 1913 ύστερα από το τέλος των βαλκανικών πολέμων. Από την αρχή και την σύσταση του Αλβανικού κράτους, η χώρα αντιμετώπιζε δυσχέρειες οι οποίες έμελλε να επιβραδύνουν την εξέλιξη της. Πολιτικά ‘’έπασχε’’ καθώς πέρασε από διαφορά στάδια διακυβέρνησης σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα .
Το 1913 η Αλβανία ανακηρύχθηκε σε πριγκιπάτο μέχρι και το 1925. Την κατάσταση αυτή διαδέχθηκε η πρώτη Αλβανική Δημοκρατία από το 1925 μόλις μέχρι το 1928. Έπειτα αντικαταστάθηκε από το βασίλειο της Αλβανίας. Μια κατάσταση στην οποία η Αλβανία έγινε προτεκτοράτο της φασιστικής Ιταλίας και διήρκεσε μέχρι και το 1939. Σε αυτό το σημείο η Ιταλία εισβάλει στην Αλβανία και την καταλαμβάνει προσωρινά. Στη συνέχεια την διαδέχεται η Γερμάνια που αποτελεί πλέον την νέα κυρίαρχη δύναμη επί της Αλβανίας.
Η πορεία του Ενβέρ Χότζα στην εξουσία
Σε αυτή τη χρονική περίοδο, μεγάλωσε, σπούδασε και καλλιέργησε τις ιδέες που έμελλε να ακολουθεί το αλβανικό κράτος για σχεδόν μισό αιώνα αργότερα ο μετέπειτα ηγέτης της Αλβανίας, Ενβέρ Χότζα. Γεννημένος στις 16 Οκτωβρίου 1908 από μια εύπορη οικογένεια μουσουλμάνων ο Χότζα είχε τις οικονομικές βάσεις να εξελιχθεί κοινωνικά. Έτσι στάλθηκε στη Γαλλία όπου φοίτησε σε αντικείμενα σχετικά με την βοτανολογία, την νομική, και την φιλοσοφία. Χωρίς ωστόσο να καταφέρει να τις διεκπεραίωση και να πάρει το πτυχίο του.
Μετέπειτα καταφέρνει να διοριστεί γραμματέας του αλβανικού προξενείου στις Βρυξέλλες. Από όπου απολύθηκε με τα αίτια να διαφέρουν από τους ιστορικούς. Μερικοί κάνουν λόγο για υπεξαίρεση χρημάτων. Αλλά επικρατεί η άποψη ότι τα πραγματικά αίτια της απομάκρυνσης του από τη θέση είχαν να κάνουν με τις κομουνιστικές του ιδέες. Επέστρεψε στην Αλβανία το 1939 όπου και εργάστηκε ως καθηγητής της γαλλικής γλώσσας στο Λύκειο της Κορυτσάς. Αρνητικός και επικριτικός απέναντι στο βασιλικό καθεστώς της χωράς, ο Χότζα είχε ξεκινήσει να οραματίζεται μια διαφορετική Αλβανία. Σύμφωνα με τα ιδεώδη του Στάλιν, του Λένιν και του Μαρξ.
Τον Απρίλιο του 1939 η Αλβανία κατελήφθη από τα φασιστικά ιταλικά στρατεύματα και ο Χότζα αρνήθηκε να γίνει μέλος του Αλβανικού Φασιστικού Κόμματος. Εναντιώμενος διέφυγε στα Τίρανα. Εκεί άνοιξε ένα καπνοπωλείο που λειτουργούσε ως ‘’βιτρίνα’’ για τις αντιστασιακές του βλέψεις. Έτσι εντάσσεται στην Κίνηση Εθνικής Απελευθέρωσης η οποία είχε ως σκοπό την αντίσταση και την απομάκρυνση των Ιταλών. Η δράση του ήταν μεγάλη, με αποκορύφωμα την καταδίκη του σε θάνατο από τις Ιταλικές αρχές.
Μετά το πέρας του πολέμου και την αποχώρηση των στρατευμάτων που είχαν εισβάλει στην Αλβανία, ο Χότζα απέκτησε μεγάλη φήμη. Η οργάνωση που συμμετείχε ανέλαβε την προσωρινή κυβέρνηση της χώρας. Στη συνέχεια διενεργήθηκαν νόμιμες εκλογές. Σε αυτές το κόμμα του Χότζα κέρδισε χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα με ποσοστό 93,2 τοις εκατό. Λίγους μήνες αργότερα το πολίτευμα μετονομάζεται σε Λαϊκή Δημοκρατία και ο Ενβέρ Χότζα αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας μέχρι και την ημέρα του θανάτου του.
Εξωτερική πολιτική και συμμαχίες
Ο Ενβέρ Χότζα ήταν βαθιά αφοσιωμένος στις αρχές του Στάλιν, του Λένιν και του Μαρξ. Έτσι και ‘’έχτισε’’ ένα κράτος σύμφωνα με τα ιδεώδη αυτά. Η εξωτερική πολιτική και οι εμπορικές συμφωνίες που έκανε στράφηκαν σε καθεστώτα με παρόμοια λειτουργία και αντίληψη. Αρχικά στράφηκε προς τον Τίτο της Γιουγκοσλαβίας, ο οποίος είχε κάνει προηγούμενός τα αδύνατα δυνατά ώστε ο Χότζα να ανεβεί στην εξουσία, ακόμα και με αθέμιτα μέσα. Ωστόσο ο έντονος χαρακτήρας του Χότζα μόλις λίγα χρόνια αργότερα οδηγείται σε ρήξη με το τιτοϊκό καθεστώς και το αποκηρύσσει υστέρα από την αποπομπή του Τίτο από την Κομουνιστική Διεθνή. Όλοι οι τιτοϊκοί συνεργάτες του είτε ‘’αυτοκτόνησαν ’’ είτε εκτελέστηκαν με την κατηγορία του προδότη. Σε μια κίνηση απόλυτης ταύτισης του Χότζα με τον Στάλιν.
Στη συνέχεια και επί σειρά ετών το μόνο στήριγμα της Αλβανίας ήταν η Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο το 1961 υστέρα από μια σειρά γεγονότων που δυσαρέστησαν τον Χότζα με αποκορύφωμα την αποσταλινοποίηση που επιχείρησε ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ, ο ηγέτης της Αλβανίας κατηγορεί ανοιχτά την Σοβιετική Ένωση για ιμπεριαλιστικές τάσεις και κατά συνέπεια για προδοσία στις ιδέες που μέχρι εκείνη τη στιγμή τους ένωναν. Ο ηγέτης της σοβιετικής ένωσης απαίτησε την παραίτηση του Ενβέρ Χότζα και ο τελευταίος έκοψε κάθε επαφή με την πρώτη.
Έτσι πλέον η Αλβανία στρέφεται στην Κίνα του Μάο με την οποία οι σχέσεις είναι καλές για λίγα χρόνια. Ωστόσο μοιραία η έντονη ιδεολογική του ταύτιση οδηγεί και αυτή την συνεργασία σε αδιέξοδο καθώς κατηγορεί τον ηγέτη της Κίνας για αντιμαρξιστικές ιδέες και πρακτικές. Έτσι καταλήγει στο να ανακηρύξει επίσημα τον εαυτό του ως τον τελευταίο και μοναδικό θεματοφύλακα των μαρξιστικών ιδεολογιών και του κομουνισμού.
Εσωτερική πολιτική και διακυβέρνησή
Πολλοί είναι αυτοί οι οποίοι λησμονούν τον Χότζα και την διακυβέρνηση του. Κυρίως για την βελτίωση των συνθηκών ζωής που προσέφερε τότε στον αλβανικό λαό που μέχρι τότε αγνοούσε. Στις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έκανε του πιστώνεται η δωρεάν παροχή ιατρικής περίθαλψης, η δραστική και άμεση μείωση του αναλφαβητισμού, και η κτίση του πανεπιστήμιου Τιράνων. Δραστικές μεταρρυθμίσεις έκανε και στο κομμάτι των εγγειοβελτιωτικών έργων, στο τομέα των υποδομών, και στην παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος. Ενώ η αγροτική μεταρρύθμιση που έκανε το 1945 εθνικοποίησε τη γη και παρείχε – υποχρέωνε την εργασία σε αυτή για το κοινό καλό και με γνώμονα την ισότητα.
Ωστόσο η πιο ριζοσπαστική κίνηση που έκανε ήταν να αποκηρύξει κάθε θρησκεία κηρύσσοντας έτσι την Αλβανία ως το πρώτο αθεϊστικό κράτος στο κόσμο. Εκκλησίες και τζαμιά γκρεμίστηκαν ή έγιναν αποθήκες και στάβλοι, οι περιουσίες τους δημεύτηκαν, και οι ιερείς διώχθηκαν ακόμα και ποινικά. Άλλωστε ο Ενβέρ Χότζα είχε θεοποιήσει ήδη τον εαυτό του και ο λαός έπρεπε να έχει πίστη μόνο στο Κόμμα.
Οι εμμονές ενός αδίστακτου ηγέτη
Ο Χότζα ήταν ένας εξαιρετικός πολιτικός σε ότι αυτό είχε να κάνει με την προπαγάνδα. Είχε καταφέρει να περάσει στον αλβανικό λαό ότι εκείνος θεωρούσε σωστό. Με βάση το πρόσφατο παρελθόν καλλιέργησε στον κόσμο έναν φόβο και μια επιφυλακτικότητα ως προς τις γειτονικές χώρες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο εξοπλισμός της Αλβανίας με χιλιάδες πολυβολεία και υπόγεια τούνελ σε όλη την έκταση της χώρας.
Ο ηγέτης της Αλβανίας δεν δίστασε να προχωρήσει σε φυλακίσεις και σε εκτελέσεις ανθρώπων που θεωρούσε αυτός ότι αποτελούσαν απειλή. Από την αρχή της διακυβέρνησης του κυνηγάει πολιτικούς του αντιπάλους, φιλοβασιλικούς και δωσίλογους. Ενώ όσο περνάνε τα χρονιά και εδραιώνεται ακόμα περισσότερο η εξουσία του αρχίζει να θεωρεί εχθρούς ακόμα και παλαιούς του συνεργάτες και συναγωνιστές. Με αποκορύφωμα τον φίλο και στενό συνεργάτη, και μέχρι τότε πρωθυπουργό της Αλβανίας Μεχμέτ Σέχου, ο οποίος ‘’αυτοκτόνησε’’, ενώ ο Χότζα φυλάκισε και εξόρισε την οικογένεια του.
Το τέλος της ζωής του
Ο Χότζα πέθανε στα Τίρανα στις 11 Απριλίου του 1985, υστέρα από σοβαρές επιπλοκές στην υγειά του. Την θέση του πηρέ ο στενός συνεργάτης του Ραμίζ Αλία, ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα έπεσε από την εξουσία υστέρα από εξεγέρσεις. Ωστόσο πριν τις εξεγέρσεις αυτές, χαρακτηριστικό είναι το πένθος στο οποίο βυθίστηκε ο αλβανικός λαός. Η προπαγάνδα του Ενβέρ Χότζα τους είχε κάνει να πιστέψουν ότι μαζί με το τέλος της ζωής του ηγέτη τους θα ερχόταν και το δικό τους τέλος.
Όμως ήταν η δύσκολη αρχή για κάτι καλύτερο…
FUN FACT : Το 1975 κατά τη διάρκεια του 17ου συνεδρίου του κόμματος, έγινε μια ανάγνωση σχετικά με τη δράση του Ενβέρ Χότζα. Η διάρκεια της ήταν 15 ώρες!
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το άρθρο:
Ο Στάλιν των Βαλκανίων Εμβέρ Χότζα 1908-1985 ανακτήθηκε από : web.archive.org
Enver Hoxha: The Iron Fist of Albania by Blendi Fevziu review – the People’s Republic tyrant ανακτήθηκε από : www.theguardian.com
Ενβέρ Χότζα. Ο Αλβανός «Στάλιν» των Βαλκανίων. Δίδαξε σε λύκειο της Κορυτσάς, πολέμησε τους Ιταλούς, «αυτοκτόνησε» τους αντιπάλους του, έκανε τους ναούς και τα τζαμιά στάβλους ανακτήθηκε από : www.mixanitouxronou.gr
Hoxha, Enver ανακτήθηκε από : www.marxists.org
Enver Hoxha ανακτήθηκε από : www.britannica.com
Ντοκιμαντέρ : 40 years of Socialist Albania / 40 godina Socijalističke Albanije
