Η εικόνα σε αριθμούς
Η μείωση των θρησκευτικών γάμων στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια είναι ένα φαινόμενο που έχει γίνει αρκετά αισθητό, καθώς πλέον φαίνεται να κυριαρχούν οι πολιτικοί γάμοι και τα σύμφωνα συμβίωσης. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2024 τελέστηκαν συνολικά 36.695 γάμοι, από τους οποίους οι 19.695 ήταν θρησκευτικοί και οι 16.954 πολιτικοί, κάτι που δείχνει την μεταβολή στις αναλογίες θρησκευτικών-πολιτικών γάμων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η μείωση των θρησκευτικών γάμων στην Ελλάδα είναι μια κοινωνική μεταβολή που συνέβη σταδιακά, τόσο ως προς τους αριθμούς, όσο και ως προς τα ποσοστά. Πιο συγκεκριμένα, μελέτες και αναλύσεις που συγκέντρωσαν τα επίσημα δεδομένα καταγράφεται ότι το μερίδιο των θρησκευτικών τελετών που αντιστοιχούσε στο σύνολο των γάμων ήταν πιο υψηλό την δεκαετία του 1990 και ήταν περίπου στο 80-90%, ενώ το 2024 το ποσοστό αυτό μειώθηκε δραματικά στο 38-39%. Η πτώση αυτή δείχνει μια αλλαγή συνολικά στις κοινωνικές προτιμήσεις και μια τάση προς πιο εναλλακτικούς τρόπους συμβίωσης των ζευγαριών.
Πρωτογενείς αιτίες της μείωσης
Υπάρχουν ποικίλοι παράγοντες που επηρεάζουν την μείωση των θρησκευτικών γάμων. Αρχικά, η αυξημένη αποστασιοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου από θεσμικές θρησκευτικές πρακτικές, ιδίως μετά την πανδημία του COVID-19 το 2020, όταν απαγορεύτηκαν οι συγκεντρώσεις σε κλειστούς χώρους. Αυτό απομάκρυνε τους ανθρώπους από τον θεσμό της εκκλησίας και κατά συνέπεια από τις θρησκευτικές τελετές. Ακόμη, το κόστος που απαιτείται για την πραγματοποίηση ενός θρησκευτικού γάμου σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και με το γεγονός ότι τα νέα ζευγάρια δεν είναι οικονομικά ευκατάστατα, οδηγεί στο να προτιμώνται συχνότερα πιο απλοϊκές και οικονομικές τελετές. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια ο πολιτικός γάμος έχει γίνει πιο ορατός και αποδεκτός ως ένας πιο εναλλακτικός τρόπος σύναψης σχέσης σε σύγκριση με τον κλασικό τρόπο και τα έθιμα που συνοδεύουν τον θρησκευτικό γάμο. Η μείωση των θρησκευτικών γάμων στην Ελλάδα επηρεάζεται ριζικά και από τις νέες νομικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την αποδοχή διαφορετικών μορφών συνύπαρξης, όπως είναι η επέκταση πολιτικών δικαιωμάτων στα ομόφυλα ζευγάρια. Η δημόσια συζήτηση για ζητήματα ισότητας και η πολιτική πλαισίωση της αποδοχής της διαφορετικότητας έκαναν τον πολιτικό γάμο πιο ελκυστικό για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, συμβάλλοντας έτσι σε μια σταθερή και διαρκώς ενισχυόμενη μεταβολή ως προς τις σύγχρονες κοινωνικές επιλογές.
Επιπτώσεις και προοπτικές
Η μείωση των θρησκευτικών γάμων στην Ελλάδα δεν είναι απλώς μια αλλαγή προτιμήσεων των πολιτών ως προς τον τρόπο σύναψης των σχέσεων τους, αλλά ένα φαινόμενο με κοινωνικές, πολιτισμικές και δημογραφικές συνέπειες. Η σταδιακή απομάκρυνση από τις παραδοσιακές τελετές αντικατοπτρίζει την αντιμετώπιση του γάμου από τους νέους ως μια προσωπική νομική επιλογή και όχι ως θρησκευτική υποχρέωση. Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών είναι αναμενόμενο να μεταβάλλουν στο μέλλον τους οικογενειακούς θεσμούς και ενδεχομένως να δημιουργηθούν νέες μορφές οργάνωσης της οικογένειας. Επιπλέον, μπορεί να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη απομάκρυνση από την θρησκευτική ζωή και τα θρησκευτικά πρότυπα που συνδυάζουν τον γάμο με την δημιουργία οικογένειας, κάτι που θα έχει επιπτώσεις και στα δημογραφικά δεδομένα. Έτσι, αν η τάση αυτή συνεχιστεί, τα επόμενα χρόνια ο πολιτικός γάμος, όπως και άλλες μορφές εναλλακτικής συμβίωσης, θα εδραιωθούν ακόμα περισσότερο, διαμορφώνοντας ένα νέο τοπίο στις σχέσεις και τις κοινωνικές δομές του μέλλοντος.
Πηγές
ΕΛΣΤΑΤ (2023). «Marriages (1991-2023)». (ανακτήθηκε από: statistics.gr) (τελευταία πρόσβαση: 19/11/2025)
ΕΛΣΤΑΤ (2024). «Data on Vital Statistics 2024» .(ανακτήθηκε από :statistics.gr) (τελευταία πρόσβαση: 19/11/2025)
Κοκκινίδης, Τ. (2025). «Sharp Decline in Religious Marriages in Greece Over 30 Years». (ανακτήθηκε από: GreekReporter.com) (τελευταία πρόσβαση: 19/11/2025)
Παφίτης, Ν. (2024). «Greece becomes the first Orthodox Christian country to legalize same-sex civil marriage». (ανακτήθηκε από: apnews.com) (τελευταία πρόσβαση: 19/11/2025)
