Με αφορμή την εθνική επέτειο εορτασμού της αντίστασης του ελληνικού λαού απέναντι στον αποικιοκρατικό ζυγό του ιταλικογερμανικού φασιστικού επεκτατισμού, αξίζει να αναφέρουμε ότι η νίκη του ελληνικού λαού απορερέι σε μεγάλο βαθμό και από την καθοριστική αγωνιστική στρατηγική δράση των γυναικών της Πίνδου. Πρόκειται για τις αθέατες, αλλά πολυάριθμες αγωνίστριες γυναίκες εθελόντριες που συνεισέφεραν με τη δράση τους στην πολυδιάστατη ενίσχυση του ελληνικού λαού κατά την διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Είναι γεγονός ότι οι γυναίκες της Πίνδου αποτέλεσαν ένα ακαταμάχητο υποστηρικτικό δυναμικό δίκτυο και έδρασαν οργανωμένα σε πολλά πεδία της αντίστασης. Γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας και σε πολλές περιπτώσεις και ταξικού προσανατολισμού από φτωχές μαυροφορεμένες αγρότισσες ενήλικες, ηλικιωμένες μέχρι αστές ανέλαβαν την προμήθεια τροφίμων, προϊόντων περίθαλψης, εφοδιασμού ακόμα και μεταφοράς τραυματιών.
I. Προμήθεια τροφίμων και πολεμοφοδίων
Οι ατρόμητες γυναίκες της Ηπείρου που υπήρξαν κατεξοχήν αγρότισσες δεν δίσταζαν να διασχίζουν τεράστιες ορεινές εκτάσεις, φτάνοντας συχνά πάνω από τα 2.000 μέτρα, προκειμένου να προμηθεύουν τον λαό με τρόφιμα, πυρομαχικά, ιατρικό υλικό, όπως γάζες, επιδέσμους ακόμα και ζεστά ρούχα και υποδήματα για τους αγωνιζόμενους στρατιώτες. Πραγματοποιούσαν πολύωρες διαδρομές σε αντίξοες καιρικές συνθήκες που περιλάμβαναν έντονες χιονοπτώσεις, παγωνιά μεταφέροντας βαριά φορτία όπως κανόνια ή και ζώα.
ΙΙ. Περίθλαψη και μεταφορά τραυματιών
Ακόμη, οι γυναίκες της Ηπείρου, δεν περιορίστηκαν σε μία υλική προσφορά πολεμοφοδίων αλλά ανέλαβαν καθήκοντα νοσοκόμων περιθάλποντας τους τραυματισμούς των πληγέντων τραυματιών στα νοσοκομεία, ενώ πολλές φορές μετέφεραν αποφασιστικά τραυματίες σε χώρους περίθαλψης, φροντίζοντας για την έγκαιρη διάσωση και προστασία τους από τους βομβαρδισμούς.
“Εθαυμάσθησαν πολύ γιατί μετέφεραν εκεί που δεν μπορούσε ούτε μουλάρι. Βάζανε στην πλάτη, μαθημένες αυτές, αυτές κουβαλούσαν νερό και ξύλα. Πήγαιναν στο ρουμάνι μια ώρες δυο, φορτωνόταν τα ξύλα στην πλάτη και τα μετέφεραν στα σπίτια τους μέσα στα χιόνια.”
Τάκης Τράντας, Μαρτυρίες 1940-41
ΙΙΙ. Ανάληψη καθηκόντων στην άμυνα
Όσο καιρό οι αγωνιστές πολεμούσαν στα Ηπειρωτικά βουνά, θαραλέες αγρότισσες αλλά και αστές από τις περιοχές του Ζαγορίου, Πωγωνίου, το Πεντάλοφο, ανέλαβαν να οργανώσουν αμυντικούς σχηματισμούς στις τοπικές κοινωνίες των χωριών, ενώ ανέλαβαν επάξια και τη διαχείριση των εργασιών της κτηνοτροφίας, της ανατροφής των παιδιών, ενώ συνέλλεγαν διαρκώς πόρους και υλικό προμηθειών για τους αγωνιστές που βρίσκονταν στο μέτωπο.
ΙV. Αξιοσημείωτη είναι η αποφασιστικότητα που επέδειξαν συχνά στην επιδιόρθωση και διάνοιξη οδών για να διευκολύνουν την μεταφορά υλικού και την επέλαση των στρατιωτών. Μάλιστα, σε μία μαρτυρία αναφέρεται ότι όταν οι τεχνίτες γεφυροποιοί αδυνατούσαν να ενώσουν ένα σημείο του ποταμού Βογιούσα, οι ίδιες οι γυναίκες παρενέβησαν μπαίνοντας στο νερό και σχηματίζοντας ένα ιδιόμορφο ανθρώπινο ανάχωμα για να περιορίσουν την ορμή των ποτάμιων νερών. Παράλληλα, πολλές φορές καθάριζαν τους δρόμους απο την υπέρμετρη ποσότητα χιονιού.
Πολύ χαρακτηριστικό και ενδεικτικό είναι ένα περιστατικό συμπλοκής ανάμεσα σε Ιταλούς στρατιώτες και τις γυναίκες της Πίνδου, όπου έλαβε χώρα στο χωριό Λίμνη στην περιοχή του Πωγωνίου. Εκεί, 19 Ιταλοί είχαν ακινητοποιήσει μερικές νεαρές γυναίκες και τις οδηγούσαν στον χώρο του τοπικού σχολείου, όταν οι Ελληνίδες γυναίκες με την παρουσία Ευζώνων κυνήγησαν τους Ιταλούς με τσεκούρια και ξύλα.
Την πρωτοφανή τους ανυποταξία και δυναμισμό υμνεί με τρυφερότητα στους στίχους του ο Νικηφόρος Βρεττάκος στο ποίημα του “Μάνα και Γιος”.
Συμπερασματικά, οι αθέατες και ανώνυμες γυναίκες της Πίνδου παρόλο που έλαβαν αρκετά μεταγενέστερα αναγνώριση από το μεταξικό καθεστώς για την συνολική δράση και προσφορά τους σε πολλαπλά πεδία του πολέμου, αποτελούν σύμβολα γυναικείου δυναμισμού, αποφασιστικότητας και αγωνιστικότητας, τα οποία κυοφόρησαν χάρη στη δική τους δράση σε μεγάλο βαθμό την νικητήρια έκβαση του ελληνοϊταλικού πολέμου, εμπνέοντας δέος και συγκίνηση μέχρι και σήμερα.
Πηγές:
Στούκος Μ(2025), Οι γυναίκες της Πίνδου και η μεγάλη προσφορά τους στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (1940-1941), ανάκτηση από protothema.gr (30-10-2025)
Σαρρής Γ(2021), Οι συγκλονιστικές μαρτυρίες των γυναικών της Πίνδου τον Οκτώβριο του 1940, ανάκτηση από newsbeast (31-10-2025)
