Ο πολιτισμός της αρχαίας Αιγύπτου, ως γνωστόν, είναι αρχαιότερος από αυτόν της αρχαίας Ελλάδας με χρονολογία έναρξης το 3150 π.Χ ενώ ο αρχαιοελληνικός ξεκινά με την μυκηναϊκή εποχή, το 1700-1100 π.Χ. Οι επιρροές της αρχαίας Αιγύπτου είναι εμφανείς σε πολλούς τομείς του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας όπως η θρησκεία, η φιλοσοφία, η τέχνη κλπ. Για τις επιρροές αυτές μαθαίνουμε από ιστοριογράφους εκείνης της εποχής όπως ο Ηρόδοτος, που με τα ταξίδια τους και την επαφή με ντόπιους αντλούσαν πολλές γνώσεις τις οποίες στη συνέχεια τις μετέφεραν στην πατρίδα τους.
Κοσμογονία
Σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησιόδου η πρωταρχική τριάδα θεοτήτων ήταν η Γαία, ο Τάρταρος και ο Έρωτας που είχαν γεννηθεί από το Χάος ενώ στην αιγυπτιακή κοσμογονία αρχέγονη θεότητα ήταν ο Atum (“ο πλήρης”) που γεννήθηκε κι αυτός από το Χάος. Επίσης, άλλη μία ομοιότητα αποτελεί το γεγονός ότι η κάθε θεότητα αντιπροσώπευε και ένα στοιχείο της φύσης. Η Γαία τον υλικό κόσμο, τη γη, ο Έρωτας (ονομάζονταν και Φάνης, δηλαδή μορφή) την δύναμη που ενώνει, αλλάζει, μεταμορφώνει το παν ενώ το Χάος συμβολίζει το σύμπαν.
Στην αρχαία Αίγυπτο, ο αρχέγονος θεός Atum, γέννησε τον Shu (αέρας) και τον Tefnut (υγρασία), οι οποίοι με τη σειρά τους απέκτησαν δικά τους παιδιά: Geb (γη) και Nut (ουρανός). Είναι γεγονός πως οι κοσμογονίες έχουν πολλές ομοιότητες όπως και η αναπαραγωγή των θεοτήτων που μοιάζει με την ανθρώπινη (κάτι που δεν υπάρχει σε άλλες παγκόσμιες μυθολογίες παρά αποτελεί μία από τις επιρροές της αρχαίας Αιγύπτου στην αρχαία Ελλάδα).
Αγάλματα
Τα ελληνικά αγάλματα της αρχαϊκής περιόδου είχαν κάποια στοιχεία αιγυπτιακής επιρροής, όχι μόνο ως προς τις αναλογίες και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνταν αλλά και γενικότερα στη στάση του ανθρώπινου σώματος. Η τεχνική contrapposto χρησιμοποιήθηκε τόσο από τους Αιγύπτιους όσο και από τους Έλληνες. Τα πόδια δηλαδή των αγαλμάτων δεν ήταν παράλληλα, αλλά το ένα πιο μπροστά από το άλλο. Την τεχνική αυτή την υιοθέτησαν οι Έλληνες από την αρχαία Αίγυπτο και την τελειοποίησαν σε πολύ μεγάλο βαθμό φτιάχνοντας τα ρεαλιστικά αγάλματα τις κλασικής περιόδου.
Μυθολογία
Η αιγυπτιακή θρησκεία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την ελληνική. Οι αιγυπτιακοί θεοί με τα κεφάλια ζώων και τα ανθρώπινα μέλη εντυπωσίασαν και επηρέασαν τους Έλληνες. Ο Ηρόδοτος ήταν ο πρώτος ιστοριογράφος που έκανε λόγο για το φαινόμενο του συγκρητισμού (δηλαδή την ταύτιση θεοτήτων από διαφορετικές θρησκείες μεταξύ τους). Για το λόγο αυτό οι θεοί του Ολύμπου είχαν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τους θεούς της Αιγύπτου: ο Άρης με τον Όνουρι (ή Ανχούρ), η Δήμητρα ή η ‘Ηρα με την Ίσιδα, ο Απόλλωνας με τον Ώρο, η Αθηνά με τον Νηθ, ο Ήφαιστος με τον Πτα, ο Άδης με τον Όσιρι κλπ.
Αστρολογία
Οι αστερισμοί που γνωρίζουμε σήμερα δημιουργήθηκαν στη Αίγυπτο. Οι Αιγύπτιοι ήταν άριστοι γνώστες του ουρανού και των αστερισμών καθώς γνώριζαν με ακρίβεια τις κινήσεις τους, ενώ μπορούσαν να προβλέψουν και τις εκλείψεις, κάτι που δεν γνώριζαν οι Έλληνες εκείνης της περιόδου. Είχαν μάλιστα φτιάξει έναν ζωδιακό χάρτη (γνώση που αποκόμισαν από τους αρχαίους Βαβυλώνιους): κάθε ζωδιακός κύκλος αποτελούνταν από δώδεκα αστερισμούς που σχημάτιζαν τα 36 δεκαήμερα κάθε έτους. Κάθε δεκαήμερο αντιπροσωπευόταν από ένα συγκεκριμένο αστέρι ενώ ολόκληρο το σύστημα βασίστηκε στην παρατήρηση της ανόδου του Σείριου.
Φιλοσοφία
Πολλοί Έλληνες σοφοί επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη φιλοσοφία της Αιγύπτου. Ο Θαλής και ο Πυθαγόρας άντλησαν ένα μεγάλο μέρος από τις γνώσεις τους από την Αίγυπτο. Μάλιστα, ο Πυθαγόρας συγκεκριμένα εκτός από τα μαθηματικά μυήθηκε και στα ορφικά μυστήρια (ένα δόγμα που περιλάμβανε τη συμμετοχή σε διάφορες μυστικές τελετουργίες και τον καθαρισμό της ψυχής και του σώματος μέσω της υιοθέτησης ασκητικών πρακτικών). Τις πρακτικές αυτές τις δίδαξε στους ακολούθους του στην αποικία του Κρότωνα. Εκτός από τα ορφικά μυστήρια, ιδιαίτερα δημοφιλή ήταν και τα μυστήρια της Ίσιδας, μου μεταδόθηκαν στους Έλληνες μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ημερολόγιο
Οι επιρροές της αρχαίας Αιγύπτου στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν και στο ημερολόγιο. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν από τους πρώτους που παρατήρησαν τις κινήσεις των άστρων σε συνδυασμό με τις αλλαγές των εποχών. Το σύστημα χρονολόγησης τους ήταν πολύ πρωτότυπο εκείνη την εποχή. Για παράδειγμα παρατηρούσαν πως το άστρο Σείριος εμφανίζονταν στον ουρανό κάθε 365 μέρες, κάτι που σήμαινε και το τέλος του έτους. Επίσης, το σύστημα τους περιλάμβανε 12 σεληνιακούς μήνες των 30 ημερών, με 5 εορταστικές ημέρες στο τέλος του έτους. Τα πρώτα ελληνικά ημερολόγια είχαν πολλές ομοιότητες με τα αιγυπτιακά, με τη διαφορά ότι οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν άλλα ονόματα για τους μήνες τους, επηρεασμένα από συγκεκριμένες θεότητες. Τέλος, για τον υπολογισμό της ώρας είχαν επηρεαστεί από τους Αιγύπτιους που χρησιμοποιούσαν κλεψύδρες ή ρολόγια νερού.
Πηγές:
Αρχαίος Ελληνικός και Αιγυπτιακός πολιτισμός: Ανακτήθηκε από: www.greekreporter.com (Τελευταία πρόσβαση στις 27/1/2025)
Επιρροές από την αρχαία Αίγυπτο: Ανακτήθηκε από: www.thecollector.com (Τελευταία πρόσβαση στις 27/1/2025)
