Ο φιλόσοφος Πλάτων και οι οικονομικές του ιδέες

12 Φεβρουαρίου 2019

Πηγή: pronews.gr

Οι οικονομικές ιδέες του Πλάτωνος (428-347π.Χ.) βρίσκονται κυρίως στα έργα του «Πολιτεία» και «Νόμοι». Οι ιδέες αυτές αναφέρονται κυρίως σε δύο θέματα, τον καταμερισμό των έργων και το ρόλο του χρήματος.

Ο Καταμερισμός των Έργων

Η ανάλυση του καταμερισμού των έργων από τον Πλάτωνα γίνεται σε δύο επίπεδα. Αφ’ ενός, µεν, γίνεται αναφορά στον καταμερισμό των έργων, όταν αυτός αφορά εξειδικευμένους κλάδους εργασίας, αφ’ ετέρου δε αναλύεται ο καταμερισμός των έργων μεταξύ διάφορων κοινωνικών τάξεων. Η πρώτη μορφή του καταμερισμού των έργων ξεκινά από το γεγονός ότι διάφοροι άνθρωποι έχουν διαφορετικές ικανότητες, τις οποίες μπορούν σημαντικά να βελτιώσουν µε την εξειδίκευσή τους. Ο καταμερισμός των έργων θα έχει ως συνέπεια την αύξηση και βελτίωση της παραγωγής. «Και περισσότερη εργασία», λέγει ο Πλάτων, «και καλύτερη αλλά και ευκολότερη γίνεται όταν ένας µόνος περιορίζεται αποκλειστικά σε ένα έργο, δια το όποιο έχει και ιδιοφυΐα και το κάμνει εις τον καιρό που χρειάζεται, χωρίς από τίποτε άλλο να απασχολείται». Ο καταμερισμός των έργων οδηγεί στην ανάγκη της οργανώσεως της ανταλλαγής των αγαθών, τα οποία παράγονται από τους εξειδικευμένους παραγωγούς. Και παρεπόμενο σ’ αυτό είναι η ίδρυση των πόλεων, όπου συγκεντρώνονται πολλοί παραγωγοί, ειδικευμένοι σε διαφορετικές μορφές εργασίας.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Η ανταλλαγή των αγαθών, επομένως, κατά τον Πλάτωνα, είναι αποτέλεσμα του καταμερισμού των έργων. Ο Πλάτων εισάγει και την έννοια του κοινωνικού καταμερισμού των έργων μεταξύ διάφορων τάξεων της Πολιτείας του, η οποία αφορά μια βασικά αγροτική οικονομία µε στάσιμο πληθυσμό και πλούτο. Στην Πολιτεία του, ο Πλάτων βλέπει ως ιδεώδη το διαχωρισμό των πολιτών σε δύο βασικές τάξεις. Στην ανώτερη τάξη όσων έχουν αποκλειστικό σκοπό τη διακυβέρνηση της πολιτείας και στην κατώτερη τάξη των κυβερνώμενων. Τα µέλη της ανώτερης τάξεως (βοηθοί, φύλακες και Φιλόσοφοι-Βασιλείς) εκλέγονται µε προσοχή και εκπαιδεύονται ειδικά µε στόχο να μπορούν να ανθίστανται στην ατομική απόλαυση και το προσωπικό συμφέρον. Αποκλειστικό έργο τους είναι η διακυβέρνηση της Πολιτείας. Δεν τους επιτρέπεται άλλη ασχολία ούτε ατομική ιδιοκτησία. Υπάρχει κοινοκτημοσύνη μεταξύ τους.

Αντίθετα, τα µέλη της κατώτερης τάξεως, οι τεχνίτες, ασχολούνται αποκλειστικά µε τα διάφορα παραγωγικά έργα, χωρίς να τους επιτρέπεται οποιαδήποτε ανάμειξη στο έργο της διακυβερνήσεως της Πολιτείας. Έχουν ατομική ιδιοκτησία και είναι ελεύθεροι στην επιδίωξη του ατομικού τους οφέλους.

Ο ρόλος του χρήματος

Ο Πλάτων υποστηρίζει ότι για τη διευκόλυνση των ανταλλαγών πρέπει να κυκλοφορεί στην πόλη χρήμα µε τη μορφή νομίσματος, ως συμβόλου της αξίας των ανταλλασσόμενων πραγμάτων. Ο Πλάτων δεν ευνοεί στην Πολιτεία του την κυκλοφορία χρήματος, µε τη μορφή αυτούσιου πολύτιμου μετάλλου, ούτε το νόμισμά του, όπως το περιγράφει, θα κυκλοφορούσε ή θα είχε αξία έξω από την Πολιτεία. Για τον Πλάτωνα συνεπώς, η αξία του χρήματος, ως συμβόλου της ανταλλακτικής αξίας, καθιερώνεται από την Πολιτεία και είναι ανεξάρτητη από την αξία της ουσίας (του μετάλλου) από την οποία κόβεται το νόμισμα.

Advertising

Πηγή: Ρ.Δ. Θεοχάρης, Ιστορία της Οικονομικής Αναλύσεως, Τόμος Α. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση, 1983

Είμαι 20 χρονών ονειροπόλος σε ένα κόσμο καλύτερο από αυτό που ζούμε.
Μπορούμε να το αλλάξουμε μόνο αν το θελήσουμε πραγματικά όλοι μας......

Ελπίζω κάποια στιγμή να γίνει.....

Περισσότερα από τη στήλη: Πολιτισμός

Πολιτισμός

Βρέθηκε ιερό ταφικό μνημείο τριών χιλιάδων ετών στο Σογκμάταρ

  Το ιερό ταφικό μνημείο των τριών χιλιάδων ετών και η ιστορική του σημασία Βρέθηκε…

Πολιτισμός

Το έπος του ’40 μέσα από την τέχνη

Το έπος του ’40 αναφέρεται στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε με την ιταλική εισβολή…

Πολιτισμός

Η γελοιογραφία σε περιόδους πολέμου και το έπος του ΄40

Σε εποχές αναταραχής, όταν τα γεγονότα τρέχουν ταχύτερα από τις λέξεις, η τέχνη συχνά επιστρατεύεται…

Πολιτισμός

Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στη νομοθεσία

Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη είναι ένα από τα σημαντικότερα εθνικά σύμβολα της Ελλάδας, αφιερωμένο…

Πολιτισμός

Αρχαιολογία χωρίς αρχαία: Σκάβοντας το σύγχρονο παρόν

Σε έναν κόσμο όπου το παρελθόν γράφεται ακόμα, η αρχαιολογία χωρίς αρχαία αποκαλύπτει ότι τα…

Πολιτισμός

Η ιστορία της γάτας: Από το χθες στο σήμερα

Η ιστορία της γάτας ξεκινά από τα βάθη των αιώνων. Από το σκοτάδι των προϊστορικών…

Πολιτισμός

Η καλλιτεχνική αυτονομία των Αποσχίσεων

Αν ανατρέχαμε σε ένα βιβλίο ιστορίας της τέχνης, θα διασταυρωνόμασταν με μία αναρίθμητη πολλαπλότητα ευφάνταστων…