Οι αρχές της κυνικής φιλοσοφίας βασίζονται στην αντίθετη άποψη από τους Κυνικούς φιλοσόφους ως προς τον ηδονισμό. Οι ρίζες της κυνικής φιλοσοφίας ξεκινούν από την Αρχαία Ελλάδα, τον 4ο αιώνα π.Χ., και ιδρυτής του φιλοσοφικού αυτού ρεύματος ήταν ο Αντισθένης, μαθητής του Σωκράτη.
Σύμφωνα λοιπόν με του Κυνικούς φιλοσόφους, η φιλοσοφία είναι αυτή που έχει άμεση σχέση με την καθημερινότητα και όχι με αφηρημένες έννοιες, οι οποίες προκύπτουν από τη μελέτη πολύπλοκων αντικειμένων, όπως της Μουσικής, της Λογοτεχνίας και της Γεωμετρίας. Μεγαλύτερη σημασία γι’ αυτούς έχει το άτομο και όχι οι αφηρημένες έννοιες, όπως είναι η λέξη «Ανθρωπότης», η οποία είναι γενική. Ως ευδαιμονία έχουν ορίσει την εσωτερική αυτάρκεια η οποία προκύπτει εφόσον απελευθερωθεί το άτομο από τις μεταβολές της Τύχης και των εξωτερικών δυνάμεων του κόσμου που βλάπτουν τον εαυτό του. Για να γίνει λοιπόν ο άνθρωπος «ευδαίμων» πρέπει να έχει για όπλο του την αδιαφορία στις όποιες συμφορές.
Άλλη φιλοσοφική αρχή των Κυνικών ήταν η «εντίμου πενίας» διαβίωση. Το είδος αυτό διαβίωσης είναι η προϋπόθεση για την ειρήνη του πνεύματος και την ακμή του σώματος, φιλοσοφικά αγαθά που κατακτώνται μέσω μιας απλής και λιτής ζωής απαλλαγμένη από τα δεσμά του πλούτου και της δόξας.
Επίσης θεωρούν πως η Γνώση είναι η εμπειρία, δηλαδή η πραγματικότητα, και η αντίληψη μέσω των αισθήσεων. Πιστεύουν ότι η ζωή πρέπει να είναι μια διαδρομή με ευχάριστες εξελίξεις, ενώ ο θάνατος είναι το μοναδικό πέρασμα που σε υποχρεώνει να την εγκαταλείψεις. Γι’ αυτό πρέπει πρέπει να είσαι πάντα έτοιμος, ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να πεθάνεις, μια ψυχολογική κατάσταση που σε κάνει πραγματικά ευτυχή και ελεύθερο.
Οι αρχές των Κυνικών φιλοσόφων βασίζονται στο ότι κανείς δεν πρέπει να αυτοκτονεί, ειδικά έχοντας ως κίνητρο την ευσπλαχνική ευθανασία. Πιστεύουν επίσης πως ο πραγματικός σοφός καλλιεργεί τον αντιϊδεαλισμό και τον σχετικισμό, καθώς πιστεύουν ότι η Αρετή και η Κακία είναι λέξεις κενές χωρίς συμβατική έννοια.
Για τους κυνικούς η Αυτάρκεια είναι η λειτουργία του δημόσιου βίου κι όχι ενός προσωπικού χώρου. Γιατί θεωρούν πως είναι ντροπή να κρύβεται κανείς με τον οποιονδήποτε τρόπο, ο οποίος δείχνει φοβικότητα και αρρωστημένη μυστικοπάθεια.
Για τις θρησκείες εξέφρασαν την άποψη τους μέσω της γενικής αρχής ότι είναι «προϊόντα ανθρώπινης συνήθειας» και ότι ο Κόσμος διοικείται από έναν Θεό, τον «Θείο Νου», ο οποίος δεν έχει μορφή, λόγω του ότι στη γη δεν βρίσκεται τίποτα όμοιό του.
Για την Αρετή πίστευαν ότι διδάσκεται και όταν τη μάθει κάποιος και την κατακτήσει δεν θα μπορέσει ποτέ του να απαλλαγεί από αυτή.
Γενικά, οι Κυνικοί φιλόσοφοι, ειδικά της Αρχαιότητας, περιφρονούσαν την κοινωνική συμβατικότητα. Γι’ αυτόν τον λόγο η φιλοσοφία αυτή γέννησε μια τεράστια φιλολογική παράδοση, αποτελούμενη από διαλόγους, σάτιρα και παραινέσεις, καθώς το κύριο φιλολογικό είδος που ανέπτυξαν ήταν το είδος της διατριβής σε θέματα ηθικής. Παρόλες τις ασκητικές συνήθειες δεν κατάφεραν να συγκροτηθεί μια οργανωμένη σχολή. Ενώ τα θέματα επιβίωσης που τους απασχόλησαν ήταν παράλληλα με τα θέματα του Στωικισμού. Μεγάλος εκπρόσωπος του Κυνισμού ήταν ο Διογένης ο Σινωπεύς και ιδεώδες των Κυνικών ήταν ο Ηρακλής και οι άθλοι του.
Θεωρούσαν επίσης πως ο πολιτισμός είναι μια αφύσικη συμβατικότητα που δημιουργεί καινούργιες ανάγκες και πόνους, ενώ αποσπά τη θέληση του ανθρώπου από τον μόχθο. Για τους Κυνικούς όλα είναι αποτέλεσμα ασκήσεων, εθισμού και αυτοελέγχου.
Τέλος, πολλά από τα δόγματα ή αλλιώς αρχές της κυνικής φιλοσοφίας, ιδίως αυτά που έχουν σχέση με την απάθεια και ασκητική εγκράτεια, έγιναν αποδεκτά από τον χριστιανικό μοναχισμό.
Πηγή
Αντικλείδι. (2017). Η ηθική φιλοσοφία των Κυνικών και οι δέκα αρχές τους. Ανακτήθηκε από https://antikleidi.com/2017/04/08/filosofia-twn-kunikwn-kai-oi-10-arxes-tous/. (τελευταία πρόσβαση 10-3-2025)
