Ρατσισμός είναι η πεποίθηση ότι υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που διαθέτουν ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία είναι ικανά να τους κατατάσσουν σε κατώτερη θέση έναντι άλλων ομάδων. Ρατσισμό, υφίστανται παγκοσμίως ποικίλες κοινωνικές ομάδες όσο κι αν θέλουμε να λέμε πως ζούμε σε μια προοδευτική εποχή. Προφανώς, αυτός ο προοδευτισμός είναι κατά βάση θεωρητικός και δεν εφαρμόζεται ιδιαίτερα σε πρακτικό επίπεδο. Αποκαρδιωτικά, μάλιστα, είναι τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθη από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Agency for Fundamental Rights ή FRA) στην Ευρώπη, στα οποία αποδεικνύεται πως πιο επιτακτικά προβλήματα και πιο κοντά σε ποικίλους αποκλεισμούς βρίσκονται άνθρωποι αφρικανικής καταγωγής με σκουρόχρωμο δέρμα.
Στην έρευνα συμμετείχαν 6.752 πολίτες αφρικανικής καταγωγής που ζουν και δραστηριοποιούνται στα εξής 13 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Πορτογαλία, Σουηδία και Φινλανδία. Το 45% (2022) ανέφερε πως βίωσε φυλετικές διακρίσεις σε πολλούς τομείς της καθημερινότητας του σε σχέση με το 39% που είχε καταγραφεί στην αμέσως προηγούμενη έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2016.
Οι χειρότεροι και οι «καλύτεροι»
Την πρωτιά στα χειρότερα ποσοστά κατέκτησαν η Αυστρία και η Γερμανία. Στην πρώτη, το 67% (σε σχέση με το 42% της έρευνας του 2016) των ερωτηθέντων ανέφερε πως ήρθε αντιμέτωπο με διακρίσεις τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Στην Γερμανία αντίστοιχα, το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 65% σε σχέση με το 33% που είχε καταγραφεί στην τελευταία έρευνα. Εδώ, παρατηρείται διπλασιασμός του ποσοστού, πράγμα που δικαίως τρομάζει αλλά και θέτει τεκμηριωμένα πλέον σε αμφισβήτηση τον προοδευτισμό που υποτίθεται πως αναδύεται στην Ευρώπη. Στον αντίποδα, οι χώρες που θεωρήθηκαν ως οι λιγότερο ρατσιστικές ήταν η Πολωνία (με ποσοστό 19%) και η Πορτογαλία (με ποσοστό 17%).
Καθημερινότητα και περιθώριο
Όπως προαναφέρθηκε, ο ρατσισμός έχει επιπτώσεις στην καθημερινότητα όλων των ανθρώπων που τον υφίστανται και μάλιστα σε πολλούς και διάφορους τομείς. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με την FRA, ένας στους τέσσερις ερωτηθέντες (23%) ανέφερε πως ιδιώτης ιδιοκτήτης ακινήτου αρνήθηκε να τους νοικιάσει το σπίτι του, λόγω της καταγωγής τους. Ένας στους τέσσερις (23%), επίσης, δήλωσε πως κάποιος ντόπιος προέβη σε προσβλητικούς χαρακτηρισμούς ή/και απειλητικά σχόλια για το παιδί τους. Σχεδόν το ένα τρίτο (30%) των εργαζομένων αφρικανικής καταγωγής έχει σύμβαση προσωρινής απασχόλησης. Ακόμα, τα νεαρά άτομα της ίδιας καταγωγής είχαν περισσότερες πιθανότητες να εγκαταλείψουν την εκπαίδευση νωρίτερα σε σχέση με τον ευρύτερο πληθυσμό ενώ το ένα τρίτο (35%) αυτών που διαθέτουν προσόντα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης απασχολούνται σε επαγγέλματα χαμηλής ή μέσης ειδίκευσης.
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές πως το φαινόμενο του ρατσισμού γίνεται αισθητό ολοένα και περισσότερο στην ευρωπαϊκή κοινότητα. Είναι θλιβερό το πόσο φόβο και μίσος προς μια κοινωνική ομάδα μπορεί να προκαλέσει η ανάπτυξη και διαιώνιση αβάσιμων στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Είναι, επίσης, σημαντικό οι φυλετικές διακρίσεις στις οποίες υποβάλλονται τα άτομα τέτοιων ομάδων να μην αποδίδονται σε ανικανότητα ή προσωπική αποτυχία των ίδιων αλλά στις κοινωνικές διαρθρώσεις. Τέλος, για την εξάλειψη του φαινομένου χρειάζεται να πραγματοποιηθούν ουσιαστικές κρατικές παρεμβάσεις με τη μορφή κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής πολιτικής όπως επίσης και με εθελοντισμό και άλλες ανάλογες πρακτικές.
Πηγές
Δημουλάς, Κώστας (2004). Κοινωνικός Αποκλεισμός: Η Ελληνική Εμπειρία. Αθήνα: Gutenberg
Έρευνα: Ο ρατσισμός αυξάνεται ραγδαία στην Ευρώπη. Ανακτήθηκε από https://www.in.gr/2023/10/25/world/ereyna-o-ratsismos-ayksanetai-ragdaia-stin-eyropi/
