Το τάβλι: ένα παιχνίδι, δύο άτομα και ατελείωτες αναμνήσεις που τις συνοδεύει η μυρωδιά της θάλασσας και του καλοψημένου ελληνικού καφέ. Ως σήμα κατατεθέν των καλοκαιριών μας, είναι διαχρονικό και αποτελεί ίσως το αρχαιότερο παιχνίδι που επιβιώνει έως σήμερα.
Περιγραφή του παιχνιδιού
Αποτελεί ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με ειδικό ταμπλό που προορίζεται για δύο παίκτες. Το ταμπλό χωρίζεται σε τέσσερις περιοχές καθεμία από τις οποίες έχει 6 θέσεις. Ο κάθε παίκτης έχει στην κατοχή 15 πούλια που τα κινεί στο ταμπλό κυκλικά από την περιοχή εκκίνησης προς την περιοχή μαζέματος. Σκοπός του παιχνιδιού είναι οι παίκτες να μαζέψουν τα πούλια από το ταμπλό. Αυτός που τα μαζέψει πρώτος θα είναι ο νικητής.
Τα κύρια παιχνίδια
Τα πιο γνωστά παιχνίδια αποτελούν οι Πόρτες, το Πλακωτό και το Φεύγα. Υπάρχουν επίσης και το Γκιούλ, αλλά και το Ασσόδυο ενώ, γνωστά παιδικά παιχνίδια είναι τα Βατραχάκια και τα Βαρελάκια.
Το τάβλι στα αρχαία χρόνια
Κατά τις ανασκαφές στην περιοχή Ουρ της Χαλδαίας στην Μεσοποταμία ένας Άγγλος αρχαιολόγος, ο Σερ Λέοναρντ Γούλεϋ ανακαλύπτει το ταμπλό ενός τάβλι. Αυτό χρονολογείται την περίοδο 2900 με 1800 π.Χ. και θεωρείται πως είναι το αρχαιότερο ταμπλό. Επίσης, το Senet, ένα παιχνίδι που έχει βρεθεί στην Αίγυπτο και χρονολογείτε περίπου το 3100 π.Χ. έχει την ίδια φιλοσοφία με το τάβλι. Ακόμα ένα παιχνίδι που θυμίζει αρκετά το σημερινό τάβλι παιζόταν το 1600 π.Χ. . Ονομάζεται Τακτέ Νάρντ που σημαίνει “Μάχη σε ξύλο” και μεταφέρθηκε από τους Άραβες στην Ευρώπη. Αργότερα, συναντάμε το τάβλι στην αρχαία Ελλάδα (με το όνομα Πεσσοί) και στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (με το όνομα Ludus Duodecim Scriptorum =παιχνίδι των δώδεκα γραμμάτων).
Η απαγόρευση του παιχνιδιού κατά τον Μεσαίωνα
Κατά τον Μεσαίωνα το τάβλι ήταν διαδεδομένο στην Ευρώπη και αποτελούσε γνωστό τρόπο διασκέδασης για τον λαό. Καθώς όμως αποτελούσε παιχνίδι τύχης απαγορεύτηκε κατά καιρούς από την Εκκλησία. Το 1254 ο Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας απαγόρευσε στους αυλικούς αλλά και στους υπηκόους του να παίζουν τάβλι. Δύο χρόνια αργότερα ο Καρδινάλιος Γουόσλεϋ του βασιλιά Χένρυ του Η έδωσε διαταγή να καούν όλα τα ταμπλό του ταβλιού. Έτσι σήμερα το ταμπλό έχει την γνωστή αναδιπλούμενη μορφή του καθώς λόγω αυτού του διατάγματος οι Άγγλοι καμουφλάρισαν το ταμπλό ώστε να μοιάζει με κλειστό βιβλίο.
Το τάβλι κατά την περίοδο της Aναγέννησης
Το 1743 ένας Άγγλος ειδικός στα επιτραπέζια παιχνίδια, ο Έντμουντ Χόιλ, εξέδωσε την «Πραγματεία πάνω στο παιχνίδι του ταβλιού». Στην πραγματεία αυτή, τυποποίησε τους κανόνες του παιχνιδιού καθώς και ορισμένες τακτικές που κάνουν το παιχνίδι πιο γρήγορο και χρησιμοποιούνται ακόμη και στις μέρες μας. Παράγοντας που επέτρεψε την έκδοση αυτής της πραγματείας ήταν η αναγνώριση του παιχνιδιού ως εποικοδομητικό από την Εκκλησία κατά τον 18ο αι.
Το τάβλι σήμερα
Το παιχνίδι είναι γνωστό σε αρκετές χώρες, ενώ είναι αρκετά δημοφιλές κυρίως στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Σήμερα στην χώρα μας το τάβλι επιτρέπεται σε δημόσιους χώρους και κατατάσσεται στην κατηγορία «τεχνικών παιγνίων», δηλαδή των παιχνιδιών των οποίων το αποτέλεσμα εξαρτάται από την τεχνική του παίκτη.
Τι μάθαμε από το τάβλι
Το τάβλι δεν είναι μόνο σαν τις ανθρώπινες σχέσεις όπως μας έμαθε η Ράνια στη σειρά “singles” του mega. Το τάβλι είναι και σαν την ζωή. Το παιχνίδι αυτό μπορεί να βασίζεται στην τύχη αλλά, η στρατηγική του κάθε παίκτη παίζει μεγάλο ρόλο για την εξέλιξή του, ακριβώς όπως και στην ζωή. Στο τάβλι οι ανατροπές είναι πολλές για αυτό δεν πρέπει να τα παρατάμε αλλά, με υπομονή και αυτοπεποίθηση να περιμένουμε μία καλή ζαριά και να την εκμεταλλευτούμε όσο καλύτερα μπορούμε.
Πηγές:
Πώς το τάβλι μπήκε στα σπίτια μας αλλά και… στις καρδιές μας. (2025). Penna. Ανακτήθηκε από: https://www.penna.gr/prosopa/7514-pos-to-tavli-bike-sta-spitia-mas-alla-kai-stis-kardies-mas (Τελευταία πρόσβαση: 04/09/25)
Τα 10 πράγματα που μου έμαθε το τάβλι για τη ζωή. (2025). gazzetta. Ανακτήθηκε από: https://specials.gazzetta.gr/tavli-mathimata-zois/index.html (Τελευταία πρόσβαση: 04/09/25)
Μεθενίτης, Π. (2025). Το νόημα και η ιστορία της λέξης: τάβλι. Καμίνι. Ανακτήθηκε από: www.kamini.gr/το-νόημα-και-η-ιστορία-της-λέξης-τάβλι/
