Τρισκέλιον: Η αέναη αξία του συμβόλου

Τρισκέλιον: Η αέναη αξία του συμβόλου
Τρισκέλιον: Η αέναη αξία του συμβόλου. Σχέδιο του Πολ Καρίνι

Ένα από τα σύμβολα που συναντάμε συχνά σήμερα, είναι το Τρισκέλιον. Πολλοί φοράμε κοσμήματα με τις τρείς αυτές σπείρες, ή αγοράζουμε γούρια με το σύμβολο αυτό για να δωρίσουμε σε αγαπημένα μας πρόσωπα. Τι πραγματικά είναι το Τρισκέλιον και πόσο πίσω στον χρόνο μας ταξιδεύει η αέναη αξία του συμβόλου αυτού;

Οι πρώτες μαζικές συμβολικές αναφορές για το Τρισκέλιον, εμφανίζονται το 2000 π.Χ. στον Μινωικό και Μυκηναϊκό πολιτισμό που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα. Πριν από το Ελλαδικό χώρο, το Τρισκέλιον φαίνεται να εμφανίζεται και κατά την εποχή του Χαλκού, δηλαδή περίπου το 3000 π.Χ. και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης. Τα σύμβολα με τριπλή συμμετρία, είχαν την τιμητική τους στην Μινωική και Μυκηναϊκή περίοδο, αφού βρίσκονται συχνά ζωγραφισμένα πάνω σε αγγεία, σφραγίδες, ασπίδες κ.α.,  που έρχονται στο φως των αρχαιολογικών ανασκαφών.  Η σύνδεση του συμβόλου με την φύση και την γονιμότητα της είναι άρρηκτη, καθώς συναντάται συχνά σε ναούς της θεάς Δήμητρας. Η λέξη «Τρισκέλιον» είναι ελληνική: «τρεις» και «σκέλος» (πόδι) και αντιπροσωπεύει την τριπλή φύση, την ατέρμονη κίνηση και την ισορροπία του σύμπαντος, μέχρι και σήμερα.

Η διάδοση του συμβόλου είναι τεράστια, κάνοντας το Τρισκέλιον ένα δυνατό σύμβολο από το 2000 π.Χ. έως και τις μέρες μας. Κατά τον 7ο αιώνα π.Χ., το νησί της Σικελίας χρησιμοποιεί το Τρισκέλιον ως επίσημο σύμβολο του, ενώ το 500 π.Χ. εμφανίζεται και στα νομίσματα τους, αποδεικνύοντας πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην τοπική ταυτότητα. Από εκεί και έπειτα, το Τρισκέλιον δεν θα χάσει ποτέ την συμβολική του αξία, συνεχίζοντας ακάθεκτα και κατά την Ελληνορωμαϊκή περίοδο, μέχρι και τον Μεσαίωνα όπου και θα γίνει οικόσημο επιφανών οικογενειών, ακόμα και ως σημαία κρατών. Οι Ρωμαίοι, δάνεισαν στους Κέλτικους πολιτισμούς το Τρισκέλιον και εκείνοι το «δυνάμωσαν», αφού συνδέθηκε με τελετές Δρυϊδών και φυσικά τους ρούνους.

Τρισκέλιον: Η αέναη αξία του συμβόλου
Η σημαία της Σικελίας με το Τρισκέλιον. Πηγή: Wikipedia

Η κοινή γλώσσα των αρχαίων πολιτισμών, είναι τα σύμβολα. Δεν είναι τυχαίο πως ακόμα και σήμερα σύμβολα όπως το Τρισκέλιον, το Ανκ, ο Ουροβόρος, το Χέρι του Θεού κ.α. είναι αναγνωρίσιμα σε κάθε γωνιά του κόσμου, ακόμα και αν δεν ξέρουμε ακριβώς την αξία και την ιστορία τους. Το Τρισκέλιον φαίνεται αρχικά να συμβολίζει το τρίπτυχο «Γη-Νερό-Αέρας» που συμβάλλουν στην γονιμότητα του εδάφους, συνδεδεμένη με την θεά Δήμητρα. Στον πνευματικό κόσμο των πολιτισμών, συμβολίζει τους τρεις κύκλους της ζωής «Γέννηση-Ζωή-Θάνατος», δίνοντας την έννοια των αέναων κύκλων και της αναγέννησης των ανθρώπων, όπως και το χρονοδιάγραμμα της ζωής «Παρελθόν-Παρόν-Μέλλον». Στους αρχαίους πολιτισμούς της Ανατολής, το Τρισκέλιον συμβολίζει την τριάδα «Ήλιος-Σελήνη-Αστέρια», συνδυάζοντας παράλληλα μυθολογικές τριπλές θεότητες. Στην Κέλτικη παράδοση, το Τρισκέλιον αναπαριστά την σωματική – πνευματική- ψυχική αρμονία του ανθρώπου, κάτι που νωρίτερα δεν είχε αναπτυχθεί ιδιαίτερα στις πρώιμες εμφανίσεις του συμβόλου.

Advertising

Advertisements
Ad 14
Τρισκέλιον: Η αέναη αξία του συμβόλου
Μυκηναϊκό χρυσό κύπελλο διακοσμημένο με τρισκέλια. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας

Οι τρεις αλληλοσυνδεόμενες σπείρες, ο κύκλος της ζωής, η αιώνια και συνεχής συμπαντική κίνηση, κάνουν το Τρισκέλιον ένα δυνατό σύμβολο με πολλαπλές χρήσεις εδώ και χιλιάδες χρόνια που δεν έπαψε ποτέ να συντηρεί το ελληνιστικό του όνομα. Η χρήση του στον παγανισμό, συνδέεται με την Τριπλή θεά Εκάτη κατά τον Μεσαίωνα, ενώ στον μυστικισμό θεωρείται ως ένα ισχυρό φυλαχτό προστασίας από τα κακά πνεύματα. Οι Βίκινγκς χρησιμοποίησαν επίσης το Τρισκέλιον στην μυθολογία τους, συμβολίζοντας με αυτό τα κέρατα του θεού Όντιν. Σε γενικές γραμμές το Τρισκέλιον και η αέναη αξία του συμβόλου αυτού, είναι η απόδειξη δανεισμού της κουλτούρας από πολλαπλούς πολιτισμούς και το ταξίδι μέσα σε χιλιάδες χρόνια ανάπτυξης εθίμων, ακριβώς δηλαδή ότι μας δείχνει ο συμβολισμός του για συνεχή κίνηση. Το αρχαιότερο πνευματικό σύμβολο στον κόσμο, είναι ένα τρισκελές μοτίβο που μπορούμε να αναγνωρίσουμε σήμερα όπου και αν το δούμε και να μας κάνει να αναλογιστούμε την θεμελιώδη μέθοδο έκφρασης μιας παγκόσμιας γλώσσας, που μπορεί να μην ομιλείται, αλλά μεταφράζεται …. αυτή των συμβόλων.

Πηγές Άρθρου:

An Ilustrated Encyclopaedia of Traditional Symbols – J.C. Cooper, 1978, Thames & Hudson Ltd.London

 

Περισσότερα από τη στήλη: Πολιτισμός

Πολιτισμός

Αρχαία ελληνικά αγάλματα που έχουν χαθεί

Πολλά αρχαία ελληνικά αγάλματα έχουν χαθεί με το πέρασμα του χρόνου. Έχουμε μάθει για αυτά…

Πολιτισμός

Παιδικό Μουσείο και Μουσείο Παιδιού και Παιχνιδιού Θεσσαλονίκης

Η Θεσσαλονίκη φιλοξενεί δύο ιδιαίτερους χώρους αφιερωμένους στα παιδιά και το παιχνίδι: το Παιδικό Μουσείο…

Πολιτισμός

Τα Δημήτρια: Η Θεσσαλονίκη γιορτάζει

Κάθε Οκτώβρη η συμπρωτεύουσα ετοιμάζεται, στολίζεται και υποδέχεται το ετήσιο φεστιβάλ πολιτισμού, μουσικής και κάθε…

Πολιτισμός

Η Λογοκρισία στην Αρχαιότητα

Η λογοκρισία στην αρχαιότητα αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και πολυσύνθετα φαινόμενα των πρώτων…

Πολιτισμός

Αστυφιλία: Το αγκάθι της Ισπανίας

Καθώς το ζοφερό πέπλο της οικονομικής δυσπραγίας και η κατακόρυφη άνοδος της υπογεννητικότητας, σκεπάζουν την…

Πολιτισμός

Μπαστέτ: Η θεά-γάτα της αρχαίας Αιγύπτου

Η αρχαία Αίγυπτος υπήρξε ένας από τους πιο εντυπωσιακούς πολιτισμούς της ανθρώπινης ιστορίας. Πέρα, όμως,…

Πολιτισμός

Kenneth Arrow: Η ανεφικτότητα της Δημοκρατίας

Η αναγωγή του Δημοκρατικού θεσμού στις εμβληματικές φιγούρες του Περικλή και του Κλεισθένη, κατακλύζει εύλογα…