«Μια εικόνα, χίλιες λέξεις», μια κλισέ φράση που χρησιμοποιούν αρκετοί όταν θέλουν να αποδείξουν ένα επιχείρημα τους και που είναι ευρέως γνωστή σε όλους. Πράγματι, πολλές φορές μια εικόνα μπορεί να τεκμηριώσει ένα φαινόμενο πολύ πιο παραστατικά και ολοκληρωμένα σε σχέση με το γραπτό ή τον προφορικό λόγο. Κάτι τέτοιο πιθανόν να σκεφτόταν και ο Τζόν Σνόου στην προσπάθεια του να βρει την αιτία που προκαλούσε τη χολέρα η οποία είχε αποδεκατίσει τον πληθυσμό του Λονδίνου στα μέσα του 19Ου αιώνα.
Ο Τζον Σνόου
Ο Τζον Σνόου γεννήθηκε στις 15 Μαρτίου 1813 στο York, στη βόρεια Αγγλία. Ήταν το πρώτο από τα εννέα παιδιά που γεννήθηκαν από τον William και τον Frances Snow. Σε ηλικία μόλις 14 ετών ήταν μαθητευόμενος σε χειρουργό στην περιοχή του. Το 1836 μετακόμισε στο Λονδίνο για να ξεκινήσει τις σπουδές του στην ιατρική. Το 1838 έγινε μέλος του Βασιλικού Κολλεγίου Χειρουργών και συνεχώς καταρτιζόταν περαιτέρω στον τομέα της ιατρικής.
Μια καινοτομία του Snow θεωρείται αδιαμφισβήτητα η ανακάλυψη της χορήγησης αναισθησιογόνου στις χειρουργικές επεμβάσεις και τους τοκετούς. Μέχρι το 19ο αιώνα δε συνέβαινε, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να υποφέρουν από τους πόνους. Κατάφερε και σχεδίασε μία συσκευή εισπνοής που χορηγούσε ελεγχόμενα το αναισθησιογόνο στον ασθενή και ήταν συγχρονισμένη με τις αλλαγές θερμοκρασίας. Αρχικά χρησιμοποίησε τον αιθέρα σαν αναισθησιογόνο και στη συνέχεια το χλωροφόρμιο. Μάλιστα ο Snow χορήγησε χλωροφόρμιο στη βασίλισσα Βικτώρια όταν γέννησε τα δυο τελευταία της παιδιά το Λεοπόλδο και τη Βεατρίκη.
Χολέρα
Η χολέρα είναι μια γαστρεντερική λοίμωξη που προκαλείται από το βακτήριο Vibrio cholerae. Εξακολουθεί να επικρατεί μέχρι σήμερα σε περιοχές με ανεπαρκή και κακή κατάσταση δημόσιας υγιεινής. Τα κύρια συμπτώματα της χολέρας είναι η υδαρής διάρροια και ο εμετός ενώ ο ασθενής νιώθει έντονη εξάντληση. Τα αποτελέσματά της είναι δραματικά και μπορεί να προκαλέσει απώλεια έως και 20 λίτρων νερού ανά ημέρα. Εάν δεν αντικατασταθεί αυτή η βαριά απώλεια υγρών οδηγεί γρήγορα σε σοβαρή αφυδάτωση, κυκλοφοριακή καταπληξία και σε πολλές περιπτώσεις θάνατο.
Το 1845 που ξέσπασε η μεγάλη επιδημία χολέρας στο Λονδίνο η ρυμοτομία της πόλης ήταν ιδιαίτερα άναρχη. Μεγάλος όγκος πληθυσμού στοιβάζονταν σε λίγα τετραγωνικά μέτρα. Οι υποδομές ύδρευσης ήταν ανεπαρκείς και συχνά τα αστικά λύματα αναμιγνύονταν με το πόσιμο νερών των αντλιών ύδρευσης.
Το πείραμα του Σνόου
Εκείνη την εποχή οι επιστήμονες πίστευαν πως η χολέρα μεταδίδονταν από τον αέρα. Η ατμόσφαιρα στο Λονδίνο ήταν ιδιαίτερα αποπνικτική λόγω της έντονης βιομηχανικής δραστηριότητας που υπήρχε. Παρόλα αυτά ο Σνόου πίστευε πως ο τρόπος μετάδοσης ήταν διαφορετικός. Έτσι ξεκίνησε τις επιτόπιες συνεντεύξεις στα σπίτια όσων είχαν νοσήσει και απεικόνισε τα αποτελέσματα σε ένα χάρτη. Τότε διαπίστωσε κάτι παράξενο. Η ασθένεια ήταν χωρικά διαφοροποιημένη καθώς υπήρχαν γειτονιές που τα κρούσματα ήταν έντονα ενώ σε άλλες γειτονιές τα κρούσματα ήταν ελάχιστα έως μηδενικά.
Τι ήταν όμως αυτό που προκαλούσε αυτή τη χωρική διαφοροποίηση και κάποιες γειτονιές είχαν πληθώρα ασθενών ενώ κάποιες άλλες ελάχιστους; Ο Σνόου κατάλαβε πως οι γειτονιές με τα έντονα κρούσματα χολέρας είχαν πρόσβαση σε νερό για πόση από ακατάλληλες πηγές ύδρευσης. Έτσι συμπέρανε πως ο λόγος εξάπλωσης της χολέρας δεν ήταν ο αέρας αλλά το μολυσμένο πόσιμο νερό. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1854, ο Σνόου ανέφερε τα ευρήματά του σε τοπικούς αξιωματούχους και τους έπεισε να αφαιρεθεί το χερούλι από τις ακατάλληλες αντλίες, καθιστώντας αδύνατο να αντληθεί νερό. Λίγο αργότερα τα κρούσματα ελαττώθηκαν.
Δυστυχώς ο Σνόου πέθανε σε ηλικία μόλις 45 ετών από εγκεφαλικό και δεν είδε τις θεωρίες του να διατυπώνονται επίσημα. Παρόλα αυτά θεωρείται από τους σημαντικότερους επιστήμονες και σίγουρα από τους πρωτοπόρους που χρησιμοποίησαν τη γεωγραφική απεικόνιση για τη μελέτη της εξάπλωσης μια επιδημίας.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο :
Χολέρα: η έξαρση της στο Λονδίνο το 1854 και το έργο του γιατρού John Snow ανακτήθηκε από mediteam.gr
John Snow (1813 – 1858) ανακτήθηκε από www.bbc.co.uk
